Αναφορές σχετικά με ένα μυστικό σχέδιο της Ρωσίας για σαμποτάζ σε θαλάσσια αιολικά πάρκα και καλώδια τηλεπικοινωνίων στη Βόρεια Θάλασσα έρχονται στη δημοσιότητα. Οι αποκαλύψεις προέκυψαν ύστερα από κοινή έρευνα που πραγματοποίησαν κρατικά μέσα ενημέρωσης της Δανίας, της Νορβηγίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας.  

Η Ρωσία φέρεται να έχει αναπτύξει ένα στόλο πλοίων «φαντασμάτων», τα οποία παρουσιάζονται ως αλιευτικά και ερευνητικά στη Βόρεια Θάλασσα, αλλά στην πραγματικότητα είναι εξοπλισμένα με συστήματα υποθαλάσσιας παρακολούθησης και χαρτογράφησης, ώστε να καταγράφουν στόχους για πιθανές δολιοφθορές.

Σύμφωνα με το BBC, Βρετανοί αξιωματούχοι φέρονται να γνωρίζουν πως τέτοια ρωσικά πλοία κινούνται και στα ύδατα του Ηνωμένου Βασιλείου. «Εάν υπάρχουν συγκεκριμένες απειλές κατά του Ηνωμένου Βασιλείου, αυτές θα διερευνηθούν», φέρονται να δήλωσαν βρετανικές πηγές, αλλά αρνήθηκαν να διευκρινίσουν αν κάποια δραστηριότητα έχει εξεταστεί μέχρι στιγμής.

Το πρώτο από μια σειρά ρεπορτάζ που αποκαλύπτουν το σχέδιο του Κρεμλίνου θα μεταδοθεί την Τετάρτη από το δανέζικο DR, το νορβηγικό NRK, το σουηδικό SVT και το φινλανδικό Yle.

Αξιωματούχος των υπηρεσιών αντικατασκοπείας της Δανίας, σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC, ανέφερε πως η Ρωσία επεξεργάζεται τα εν λόγω σχέδια δολιοφθοράς για το ενδεχόμενο μιας πλήρους σύγκρουσης με τη Δύση. Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της νορβηγικής υπηρεσίας πληροφοριών υπογράμμισε στο πλαίσιο των ρεπορτάζ πως το πρόγραμμα θεωρείται πολύ σημαντικό για τις ρωσικές υπηρεσίες και μάλιστα ελέγχεται απευθείας από το Κρεμλίνο.

Η έρευνα, όπως αναφέρεται, βασίζεται σε ανάλυση ρωσικών επικοινωνιών που έχουν υποκλαπεί και καταδεικνύουν πως τα εν λόγω πλοία φαντάσματα που πλέουν στα σκανδιναβικά ύδατα έχουν απενεργοποιήσει τους πομπούς τους ώστε να μην αποκαλύπτεται η θέση τους. Τα πρώτα ρεπορτάζ εστιάζουν σε ένα ρωσικό σκάφος που ονομάζεται Admiral Vladimirsky. Το πλοίο επισήμως παρουσιάζεται ως ωκεανογραφικό ερευνητικό πλοίο, ωστόσο, όπως υποστηρίζεται, πρόκειται για ένα κατασκοπευτικό πλοίο.

Στο ντοκιμαντέρ παρουσιάζεται και η θέση ενός ειδικού, ο οποίος συνεργαζόταν με το ναυτικό του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο εμπειρογνώμονας, που μίλησε υπό το καθεστώς ανωνυμίας, αξιοποιείται για την παρακολούθηση των κινήσεων του σκάφους κοντά σε επτά αιολικά πάρκα, ανοικτά των ακτών του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ολλανδίας.

Ο ειδικός, όπως αναφέρει το BBC, σημειώνει ότι το σκάφος φαίνεται να επιβραδύνει όταν πλησιάζει τις περιοχές που υπάρχουν αιολικά πάρκα, ενώ έπλεε για ένα μήνα με τους πομπούς του απενεργοποιημένους. Όταν ένας δημοσιογράφος προσέγγισε το πλοίο με μια μικρή βάρκα ήρθε αντιμέτωπος με έναν άνδρα, ο οποίος είχε καλυμμένο το πρόσωπο του και κρατούσε ένα όπλο, το οποίο παρέπεμπε σε στρατιωτικό πυροβόλο εφόδου.

Το ίδιο πλοίο, το Admiral Vladimirsky, φέρεται να εντοπίστηκε πέρυσι και στα ανοιχτά των ακτών της Σκωτίας. Συγκεκριμένα, εισήλθε στο Moray Firth στις 10 Νοεμβρίου και στη συνέχεια βρέθηκε περίπου 30 ναυτικά μίλια, ανατολικά του Lossiemouth, όπου βρίσκεται η βάση του στόλου αεροσκαφών ναυτικής περιπολίας της RAF.

Υπενθυμίζεται πως τον Φεβρουάριο, η υπηρεσία πληροφορίων της Ολλανδίας είχε εκδώσει μια μάλλον ασυνήθιστη προειδοποίηση σχετικά με δραστηριότητες που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν προετοιμασίες για δολιοφθορά σε θαλάσσιες υποδομές. Ο επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφορίων της Ολλανδίας είχε δηλώσει πως ένα ρωσικό πλοίο εντοπίστηκε κοντά σε αιολικό πάρκο στη Βόρεια Θάλασσα και χαρτογραφούσε μια σειρά τοποθεσιών. «Είδαμε τους τελευταίους μήνες Ρώσους να προσπαθούν να αποκαλύψουν πως λειτουργεί το ενεργειακό σύστημα στη Βόρεια Θάλασσα. Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο», είχε δηλώσει ο στρατηγός Jan Swillens.

Πάντως η παρακολούθηση και η χαρτογράφηση κρίσιμων και ευαίσθητων τοποθεσιών δεν είναι ασυνήθιστη και όπως υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα του BBC παρόμοια δραστηριότητα εναντίον της Ρωσίας πιθανότατα έχουν αναπτύξει και οι δυτικές χώρες. Πρόθεση όλων των πλευρών είναι να έχουν στην κατοχή τους χρήσιμες πληροφορίες και μια λίστα μια διαθέσιμες επιλογές χτυπημάτων σε περίπτωση που η σύγκρουση κλιμακωθεί.

Προφανώς το σαμποτάζ των επικοινωνιών ή του συστήματος ενέργειας των χωρών είναι μια πολύ πιθανή κίνηση ώστε να προκληθεί πανικός και χάος. Τα μέχρι στιγμής στοιχεία για το ενδεχόμενο υλοποίησης μιας δολιοφθοράς – και όχι απλώς για τη συλλογή πληροφορίων – είναι περιορισμένα.

Ωστόσο η δημοσιογραφική έρευνα ενισχύει τους ισχυρισμούς περί εμπλοκής τέτοιων πλοίων – φαντασμάτων σε περιστατικό στα νότια του αρχιπελάγους του Σβάλμπαρντ, όπου είχε κοπεί υποθαλάσσιο καλώδιο δεδομένων. Η νορβηγική αστυνομία είχε υποστηρίξει πως πρόκειται για σαμποτάζ, χωρίς ωστόσο να κατηγορήσει κάποιων επίσημα. Στις 13 Απριλίου, η Νορβηγία είχε απελάσει 15 Ρώσους αξιωματούχους, κατηγορώντας τους για κατασκοπεία. Ήταν η τελευταία κίνηση σε ένα κύμα απελάσεων Ρώσων αξιωματούχων σε όλη την Ευρώπη, το οποίο «ξέσπασε» ύστερα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Τον περασμένο Οκτώβριο, οι βρετανικές αρχές είχαν επίσης ανακοινώσει την κοπή ενός καλωδίου στο αρχιπέλαγος Σέτλαντ, γεγονός που είχε προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στις επικοινωνίες στην ηπειρωτική Βρετανία. Τότε είχε αναφερθεί πως πιθανότατα η ζημιά να προκλήθηκε από «αλιευτικά σκάφη», με το BBC να υπογραμμίζει πως συχνά τα καλώδια κόβονται κατά λάθος. Οι εκτιμήσεις για το εν λόγω περιστατικό ήταν πως πιθανότατα δεν συνδεόταν με εχθρική δραστηριότητα.