Δέσποινα Τσόκου: Ο ρόλος μας ως δημοσιογράφοι είναι να φιλτράρουμε την είδηση από την εντύπωση, εκεί δοκιμάζεται η ισορροπία

Σε έναν τηλεοπτικό κόσμο όπου η ενημέρωση και η ψυχαγωγία συχνά συγκρούονται, η Δέσποινα Τσόκου καταφέρνει να ισορροπεί ανάμεσα στα δύο με τρόπο φυσικό, ουσιαστικό και ανθρώπινο. Από τα πρώτα της βήματα στη δημοσιογραφία στη Γερμανία μέχρι τη δυναμική της παρουσία στην infotainment εκπομπή του ΣΚΑΪ, «Το ‘χουμε!», η πορεία της αποδεικνύει πως η συνέπεια, η αγάπη για την ενημέρωση και η καλή συνεργασία πίσω από τις κάμερες είναι τα πραγματικά «όπλα» ενός σύγχρονου δημοσιογράφου.

Με ματιά που συνδυάζει τη δημοσιογραφική αυστηρότητα με την απαραίτητη ευελιξία του infotainment, η Δέσποινα Τσόκου μιλά στο Newsbeast για το παρασκήνιο της τηλεοπτικής παραγωγής, τις προκλήσεις της καθημερινής επικαιρότητας, την επιρροή των social media και το μέλλον της ενημέρωσης στην ψηφιακή εποχή. Μοιράζεται, επίσης, τις προσωπικές της φιλοδοξίες και μια πολύτιμη συμβουλή που της έδωσε ένας «βετεράνος» της τηλεόρασης.

-Ποια ήταν τα πρώτα σας βήματα στη δημοσιογραφία και πώς φτάσατε να συμμετέχετε σε infotainment εκπομπή;

Η πρώτη μου επαφή με τη δημοσιογραφία ήρθε πολύ νωρίς, στις πρακτικές που έκανα στα 16 μου χρόνια, όταν ζούσα ακόμη στη Γερμανία. Μέχρι να ολοκληρώσω το μεταπτυχιακό μου, είχα ήδη εργαστεί σε ενημερωτικές ιστοσελίδες, εφημερίδες, περιοδικό και στη Βαυαρική Ραδιοτηλεόραση. Στη συνέχεια, πήρα την απόφαση να μετακομίσω στην Ελλάδα, έχοντας ήδη συνεργασία με την Deutsche Welle. Η παρουσία μου στην ελληνική τηλεόραση προέκυψε μάλλον συγκυριακά: νωρίτερα είχα κληθεί να βγω live σε εκπομπές και δελτία ειδήσεων, ως Ελληνίδα που ζούσε στη Γερμανία, για να μιλήσω για το θέμα του κορoνοϊού. Αυτή ήταν η πρώτη μου τηλεοπτική επαφή. Έπειτα, έστειλα ένα e-mail με το βιογραφικό μου σε τηλεοπτικό κανάλι και από εκεί το ένα έφερε το άλλο.

-Ποια είναι τα βασικά στάδια προετοιμασίας μιας εκπομπής από την ιδέα μέχρι την προβολή;

Κάτι που μπορεί να φαίνεται απλό ή αβίαστο στον «αέρα» μιας εκπομπής, κρύβει πίσω του ώρες (ή και μέρες) προετοιμασίας και δουλειάς από μια ολόκληρη ομάδα. Η προετοιμασία ξεκινά από τη σύλληψη ιδεών και την επιλογή θεμάτων. Ακολουθεί η έρευνα και τα τηλεφωνήματα με συνεντευξιαζόμενους ή πηγές, ώστε να διαμορφωθεί το υλικό. Στη συνέχεια, γίνονται γυρίσματα ή τηλεφωνικές συνδέσεις, γράφεται το κείμενο, το υλικό περνάει από το στάδιο του μοντάζ και συμπληρώνεται με τους απαραίτητους τίτλους (τα λεγόμενα «σούπερ») του θέματος. Λίγο πριν από την έναρξη της εκπομπής, υπάρχει και η προσωπική προετοιμασία: μακιγιάζ, χτένισμα, ντύσιμο, καλωδίωση. Τελευταίο στάδιο είναι η στιγμή που βγαίνει η εκπομπή στον «αέρα», όπου όλη η δουλειά παίρνει σάρκα και οστά. Πολλές φορές ο «αέρας» της εκπομπής μοιάζει με «περίπατο» σε σχέση με το τι έχει προηγηθεί, ώσπου να βγει στον τηλεοπτικό αέρα η εκάστοτε εκπομπή. 

-Ποια είναι η δική σας εμπλοκή στη σύνταξη της θεματολογίας;

Συμμετέχω ενεργά στο ενημερωτικό σκέλος της εκπομπής «Το ‘χουμε» και μπροστά αλλά και πίσω από τις κάμερες. Όλα τα προαναφερόμενα βήματα -από τη σύλληψη της ιδέας και το ρεπορτάζ μέχρι το μοντάζ και την παρουσίαση των θεμάτων- τα κάνω και εγώ καθημερινώς. Επιπλέον, έχω ολημερίς τις «κεραίες» μου ανοιχτές, παρακολουθώντας την επικαιρότητα και ενημερώνοντας τους αρμόδιους για θέματα που μπορεί να έχουν ενδιαφέρον για την εκπομπή.

-Έχετε βρεθεί σε κατάσταση που μια σημαντική είδηση άλλαξε τη θεματολογία της εκπομπής τελευταία στιγμή; Πώς το διαχειριστήκατε;

Περιγράφετε την καθημερινότητα, όχι την εξαίρεση. Εκπομπές που εμπεριέχουν ενημέρωση και επικαιρότητα δεν μπορούν να βασίζονται στα λεγόμενα θέματα «ψυγείου» – δηλαδή σε διαχρονικά θέματα που φυλάγονται για να παιχτούν όταν χρειαστεί κάλυψη χρόνου. Ακολουθούμε την επικαιρότητα, αυτό σημαίνει ότι μπορεί ακόμα και εν ώρα εκπομπής να ενημερωθούμε από την αρχισυντάκτρια για ένα νέο θέμα, που δεν βρισκόταν στη σκαλέτα. Ως προς τη διαχείριση των αλλαγών της τελευταίας στιγμής: Ήταν πάρα πολύ χρήσιμο για εμένα το ότι ξεκίνησα την πορεία μου μπροστά στις κάμερες από εκπομπή Σαββατοκύριακου, όπου η επικαιρότητα είναι πιο ήρεμη και πιο ήπια. Έτσι, είχα τον χρόνο να μάθω να είμαι ψύχραιμη. Πλέον, σπάνια αγχώνομαι για αλλαγές της τελευταίας στιγμής. Σε αυτό συντελεί, βέβαια, ότι φροντίζω να χτίζω μια καλή «βάση», παρακολουθώντας από το πρωί ως το βράδυ την επικαιρότητα.

-Πόσο σημαντική είναι η συνεργασία στο παρασκήνιο;

Η συνεργασία στο παρασκήνιο είναι σαν τα γρανάζια ενός ρολογιού: ο τηλεθεατής βλέπει μόνο τους δείκτες να κινούνται ομαλά, αλλά αν χαλάσει ένα γρανάζι, το ρολόι σταματά. Έτσι και μια εκπομπή, για να λειτουργήσει, χρειάζεται όλα τα κομμάτια της ομάδας να δουλεύουν αρμονικά. Και αυτό δεν αφορά μόνο την τεχνική δουλειά, αλλά και τη συμπεριφορά: να μην κυριαρχεί η τοξικότητα, να μην «πατά» κανείς πάνω σε άλλους για να φανεί, αλλά όλοι να στηρίζουν την κοινή προσπάθεια, διατηρώντας ταυτόχρονα μια αξιοπρεπή ατομική παρουσία.

-Πόσο επηρεάζουν τα social media την ενημέρωση σήμερα; Πιστεύετε ότι λειτουργούν υποστηρικτικά ή αποπροσανατολιστικά όσον αφορά τον ρόλο της δημοσιογραφίας;

Μεγάλη κουβέντα. Τα social media έχουν μπει για τα καλά στον τρόπο που διαμορφώνεται σήμερα η ενημέρωση. Από τη μία λειτουργούν υποστηρικτικά, γιατί δίνουν άμεση πρόσβαση σε εικόνες, μαρτυρίες και αντιδράσεις του κόσμου σε πραγματικό χρόνο. Από την άλλη, όμως, πολλές φορές «φουσκώνουν» υπερβολικά θέματα που υπό άλλες συνθήκες δεν θα έπαιρναν τέτοια διάσταση, δημιουργώντας έναν θόρυβο που αποπροσανατολίζει από την ουσία. Έχω παρατηρήσει μάλιστα ότι ζητήματα και πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στα social media, όταν μεταφερθούν στην τηλεόραση, συχνά δεν έχουν κανένα πραγματικό αντίκρισμα.  Επιπλέον, υπάρχουν και οι ψεύτικοι λογαριασμοί που κινούνται με συγκεκριμένη «ατζέντα» και εκεί είναι κρίσιμο να μην γίνονται οι δημοσιογράφοι έρμαια των social media. Ο ρόλος μας είναι να φιλτράρουμε, να δίνουμε προτεραιότητες και να ξεχωρίζουμε την είδηση από την εντύπωση – κι εκεί δοκιμάζεται η ισορροπία.

-Πώς βλέπετε την εξέλιξη της ενημέρωσης στην τηλεόραση τα επόμενα χρόνια;

Η ενημέρωση στην τηλεόραση τα επόμενα χρόνια σίγουρα δεν θα χαθεί, αλλά θα επαναπροσδιοριστεί, κατά την προσωπική μου εκτίμηση. Ενδεχομένως να μην μιλάμε πια για εκπομπές που παίζονται σε συγκεκριμένη ώρα, αλλά για περιεχόμενο που διασπάται και ανακυκλώνεται σε όλες τις πλατφόρμες – από το TikTok και το YouTube μέχρι τις συνδρομητικές υπηρεσίες. Στην Ελλάδα, βέβαια, θα αργήσουμε να κόψουμε τον ομφάλιο λώρο με την κλασική τηλεοπτική συνήθεια, γιατί έχει ακόμη σημαντική συμβολική ισχύ. Αλλά η ουσία θα κριθεί αλλού: ποιος θα καταφέρει να χτίσει εμπιστοσύνη σε μια εποχή που όλοι έχουν πρόσβαση στην πληροφορία, αλλά ελάχιστοι ξέρουν να τη φιλτράρουν. Άρα, η εξέλιξη δεν θα είναι μόνο τεχνολογική -θα είναι θέμα αξιοπιστίας. Και με την έλευση της τεχνητής νοημοσύνης, που μπορεί να «κατασκευάζει» ειδήσεις πιο γρήγορα από τον άνθρωπο, το τεράστιο στοίχημα θα είναι ποιος θα μπορεί να ξεχωρίζει το αληθινό από το πειστικά ψεύτικο.

-Ποιες είναι οι επαγγελματικές σας φιλοδοξίες για το μέλλον; Υπάρχει κάποιο είδος εκπομπής που θα θέλατε να δοκιμάσετε;

Είμαι υπέρμαχος των infotainment εκπομπών, γιατί πιστεύω ότι η ζωή δεν είναι ποτέ «άσπρο-μαύρο». Έχει χρώματα, αντιθέσεις και διαφορετικούς ρυθμούς, και αυτό ακριβώς αποτυπώνεται σε τέτοιου είδους εκπομπές. Μπορείς να ενημερώσεις τον τηλεθεατή για όσα συμβαίνουν, αλλά ταυτόχρονα να του δώσεις και ανάσες, χιούμορ ή πιο ανθρώπινες και «λαμπερές» στιγμές. Παρ’ όλα αυτά, προσωπικά με ενδιαφέρει κυρίως η ενημέρωση, γι’ αυτό θεωρώ ότι η φυσική μου εξέλιξη θα ήταν να
δοκιμαστώ σε μια αμιγώς ενημερωτική εκπομπή στο μέλλον.

-Αν μπορούσατε να δώσετε μια συμβουλή στον νεότερο εαυτό σας όταν ξεκινούσε, ποια θα ήταν;

Θα μοιραστώ την πιο σοφή κουβέντα που μου είπε ένας άνθρωπος με δεκαετίες εμπειρίας στην τηλεόραση: «Μετά τα πρώτα άγχη θα καταλάβεις ότι δεν ασχολούμαστε με πυρηνική φυσική, ούτε κάνουμε εγχειρήσεις ανοιχτής καρδιάς. Το πιο σημαντικό -και συνάμα το πιο δύσκολο- σε αυτή τη δουλειά, όσα χρόνια κι αν περάσουν, θα είναι να έχεις υπομονή. Και πάνω από όλα, να ξέρεις να διαχειρίζεσαι ανθρώπους!».