Ο θυμός αναγνωρίζεται ως ένα εξαιρετικά «αρνητικό» συναίσθημα και συνήθως η προτροπή είναι ο κατευνασμός μέσω τεχνικών αναπνοής, ασκήσεων και διαλογισμού. Ωστόσο οι ελίτ αθλητές έχουν μια τελείως διαφορετική προσέγγιση που καταδεικνύει πως κανένα συναίσθημα δεν θα πρέπει να μας «τρομάζει».

Οι κορυφαίοι επαγγελματίες στον αθλητισμό γνωρίζουν πως δεν πρέπει να εξαφανίζουν τον θυμό, αλλά να τον κατευθύνουν δημιουργώντας μια στοχευμένη ένταση, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή απόδοση. Πρόκειται για μια «κρυφή» δύναμη, που εάν ρυθμιστεί σωστά μπορεί να βοηθήσει στο να πετύχουμε περισσότερα.

Οι αθλητές συχνά το αποκαλούν «επιθετικότητα» (aggression) και το αναγνωρίζουν ως το «κλειδί» της επιτυχίας… Μια επιθετικότητα προσηλωμένη στον στόχο και όχι στην πρόθεση να βλάψεις. Όπως σημειώνεται σε άρθρο του Psychology Today, «οι αθλητές ξέρουν πως το σκόπιμο χτύπημα ή η επιθυμία για εκδίκηση δεν φέρνει αποτέλεσμα».  Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα φέρνει μόνο τιμωρίες και προβλήματα για την  ομάδα, όπως μια κόκκινη κάρτα ή ένα πέναλτι.

Αν θέλουν να αποδώσουν καλύτερα, χρειάζεται να ενισχύσουν την «εργαλειακή επιθετικότητα» και να μειώσουν την εχθρική και την αντιδραστική, οι οποίες συνδέονται άμεσα με υψηλά επίπεδα θυμού.

Οι αθλητές και οι προπονητές γνωρίζουν κάτι που συχνά η υπόλοιπη κοινωνία παραβλέπει: Η «ανακατεύθυνση» του θυμού μπορεί να σε κάνει πιο γρήγορο και δυνατό, να αυξήσει την αντοχή σου και να μειώσει την αίσθηση του πόνου. Μπορεί να σε κρατήσει προσηλωμένο όταν οι άλλοι σε αμφισβητούν ή όταν εσύ νιώθεις πως δεν έχεις άλλες δυνάμεις. Λίγα πράγματα μπορούν να σε κινητοποιήσουν περισσότερο.

Ρύθμισε τη φλόγα

Όπως αναφέρει στο Psychology Today ο Μιτς Άμπραμς, ψυχολόγος με εξειδίκευση στον αθλητισμό, o θυμός μοιάζει με τη φωτιά στο ψήσιμο μιας καλής μπριζόλας. Χρειάζεσαι δυνατή θερμοκρασία για να γίνει νόστιμη. Αν όμως αφήσεις τη φλόγα πολύ ψηλά για πολλή ώρα, δεν έχεις φαγητό, έχεις ένα καμένο σκληρό κρέας.

Έτσι και ο θυμός. Αν μάθεις να τον αξιοποιείς, μπορείς να πετύχεις πολλά. Αν δεν μάθεις να τον ρυθμίζεις, θα κάψεις τον εαυτό σου και όσους είναι γύρω σου. Ο θυμός μπορεί είτε να ανεβάσει την απόδοσή σου είτε να την καταστρέψει Είναι επίσης ένα συναίσθημα που σε ενδυναμώνει και αυξάνει την αυτοπεποίθησή σου. Σου επιτρέπει να εμπιστευτείς την ικανότητά σου να κυριαρχήσεις.

Χρειάζεται όμως προσοχή γιατί οι ισορροπίες είναι λεπτές. Πολύ υψηλός θυμός επηρεάζει τις λεπτές κινήσεις, τη λήψη αποφάσεων, την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, ακόμη και την όραση του αθλητή, δηλαδή την ικανότητά του να «διαβάζει» το παιχνίδι. Ο στόχος δεν είναι να μην ανέβει η ένταση αλλά να φτάσει ως τη «κόκκινη γραμμή» χωρίς να την περάσει.

Κι εδώ εμφανίζεται ένα δεύτερο πρόβλημα: οι προπονητές λειτουργούν συχνά σαν άτυποι αθλητικοί ψυχολόγοι. Πρέπει να ξέρουν να ανεβάζουν έναν αθλητή όταν χρειάζεται. Ξέρουν να πατάνε τα κατάλληλα κουμπιά, να ενεργοποιούν τη φωτιά μέσα στον παίκτη.

Επίσης οι αθλητές μαθαίνουν πώς να ανεβάζουν τον θυμό τους, αλλά δεν μαθαίνουν πάντα πώς να χαμηλώνουν τη φλόγα. Η διαχείριση θυμού στον αθλητισμό δεν σημαίνει να κάνεις γιόγκα ανάμεσα στις φάσεις ούτε να σταματάς για βαθιά διαλογιστική αναπνοή στη γραμμή των βολών. Σημαίνει να έχεις εξασκήσει τρόπους αποκλιμάκωσης, ώστε όταν νιώθεις ότι «καίγεσαι» υπερβολικά, να μπορείς να χαμηλώσεις λίγο την ένταση και να κρατήσεις τον θυμό στο επίπεδο που σε βοηθά, όχι στο επίπεδο που σε παραλύει.

Και δεν χρειάζεται να είσαι αθλητής για να επωφεληθείς από αυτή την προσέγγιση. Ο θυμός δεν είναι εχθρός. Είναι εργαλείο. Αρκεί να μάθεις να ρυθμίζεις τη φλόγα.