Ο γάμος χτίζεται πάνω στην ανάγκη για σύνδεση, στήριξη και αμοιβαία κατανόηση. Το ζευγάρι επιθυμεί να δημιουργήσει έναν ασφαλή χώρο, ένα καταφύγιο, όπου ο καθένας μπορεί να αισθάνεται ότι ακούγεται, στηρίζεται και συνδέεται βαθιά με τον άλλον.
Τι γίνεται όμως όταν αυτή η σύνδεση αρχίζει να «ξεθωριάζει» σιωπηλά; Όταν οι συζητήσεις μετατρέπονται σε παγωμένες σιωπές, η οικειότητα εξαφανίζεται ή κάθε διαφωνία μοιάζει με μάχη;
Όπως τονίζει σε άρθρο του στο Psychology Today ο ψυχολόγος Mark Travers, από τα Πανεπιστήμια Cornell και Κολοράντο, αυτά δεν είναι απλώς δύσκολες φάσεις. Μπορεί να είναι προειδοποιητικά σημάδια ότι τα θεμέλια της σχέσης αρχίζουν να ραγίζουν.
Από έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2025 σε περίπου 600 γυναίκες, σχετικά με τις εμπειρίες τους στον γάμο, προκύπτει πως υπάρχουν τρεις συχνοί παράγοντες, που αποτελούν προάγγελο ενός διαζυγίου. Αν τους αναγνωρίσεις εγκαίρως, ενδεχομένως να μπορείς και να αντιστρέψεις την πορεία, προλαβαίνοντας το τέλος.
1. Συναισθηματική απόσταση και μοναξιά
Ο πιο συνηθισμένος λόγος που ανέφεραν οι γυναίκες ήταν η συναισθηματική απομάκρυνση, η οποία ενισχύει το αίσθημα μοναξιάς. Σύμφωνα με την έρευνα, το 41,9% των συμμετεχουσών δήλωσαν ότι αυτό αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στον γάμο τους.
Αυτή η μοναξιά δεν αφορά μόνο τη σωματική απόσταση, αλλά κυρίως το να νιώθεις αόρατος, πως δεν ακούγεσαι, πως δεν είσαι σημαντικός για τον άλλον — ακόμα και όταν ο σύντροφός σου είναι στο ίδιο δωμάτιο. Έρευνα του 2021 έδειξε ότι τα ζευγάρια που μιλούν συχνά και περνούν χρόνο μαζί σε κοινές δραστηριότητες έχουν πιο θετικά αποτελέσματα στις σχέσεις τους, όπως βαθύτερη συναισθηματική σύνδεση και πιο υγιή πρότυπα επικοινωνίας.
Αντίθετα, τα ζευγάρια που συχνά καυγαδίζουν βιώνουν περισσότερα αρνητικά συναισθήματα και έχουν την τάση να χρησιμοποιούν δυσλειτουργικές στρατηγικές επικοινωνίας, όπως το μοντέλο «απαίτηση/απόσυρση». Σε αυτό, ο ένας σύντροφος πιέζει, επικρίνει ή απαιτεί αλλαγή, ενώ ο άλλος αποφεύγει, σιωπά ή αποσύρεται.
Παράδειγμα: Ο ένας λέει «Ποτέ δεν μιλάμε για τίποτα σημαντικό!», και ο άλλος σηκώνεται και φεύγει από το δωμάτιο. Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος: όσο περισσότερο απαιτεί ο ένας, τόσο περισσότερο αποσύρεται ο άλλος, οδηγώντας σε μεγαλύτερη απόσταση και απογοήτευση.
Η συναισθηματική αποστασιοποίηση συχνά οδηγεί σε αποφυγή, με τους συντρόφους να αποφεύγουν δύσκολες συζητήσεις για να «διατηρήσουν την ηρεμία». Αλλά η ηρεμία αυτή είναι εύθραυστη. Η αποφυγή δεν φέρνει λύσεις, και χωρίς συναισθηματική επαφή, μεγαλώνει η δυσαρέσκεια και χάνεται η ενσυναίσθηση. Το αποτέλεσμα; Οι σύντροφοι αισθάνονται μόνοι, ακόμα και μέσα στον γάμο.
2. Υψηλό επίπεδο σύγκρουσης
Το 31,8% των γυναικών στην έρευνα της Doyle ανέφεραν ότι οι συχνοί καυγάδες – και κυρίως η απουσία συμφιλίωσης μετά από αυτούς – ήταν σοβαρό εμπόδιο στον γάμο τους.
Η σύγκρουση από μόνη της δεν είναι απαραίτητα κακή. Μπορεί να είναι υγιής, αν το ζευγάρι τη διαχειριστεί με σεβασμό και ειλικρίνεια. Όμως όταν ο καυγάς γίνεται συνήθεια και όχι αφορμή για επίλυση, τότε το ζευγάρι παύει να είναι ομάδα και γίνονται αντίπαλοι.
Ο ειδικός στις σχέσεις John Gottman περιγράφει τέσσερις συμπεριφορές σύγκρουσης που αποτελούν τους «καβαλάρηδες της αποκάλυψης», όπως χαρακτηριστικά αναφέρονται, για έναν γάμο:
- Κριτική: Επίθεση στον χαρακτήρα του άλλου, όχι στη συμπεριφορά.
- Αμυντικότητα: Απόδοση ευθυνών στον άλλον αντί για ανάληψη ευθύνης.
- Περιφρόνηση: Ειρωνεία, υποτίμηση, κοροϊδία.
- Απομόνωση: Σιωπή ή απομάκρυνση για αποφυγή σύγκρουσης.
Η έλλειψη συναισθηματικής ασφάλειας μπορεί να ενισχύσει αυτές τις αντιδράσεις. Όμως τα ζευγάρια που μαθαίνουν να επιδιορθώνουν τις συγκρούσεις — μέσω συγγνώμης, ενσυναίσθησης και επικεντρωμένης επίλυσης — έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να παραμείνουν μαζί.
3. Οικονομική πίεση
Μπορεί να μην αναφέρθηκε τόσο συχνά όσο οι άλλες δύο αιτίες, αλλά 41 γυναίκες στην έρευνα δήλωσαν ότι τα οικονομικά είναι το πιο σοβαρό πρόβλημα στον γάμο τους. Και αυτό το πρόβλημα δεν είναι ποτέ απλώς θέμα χρημάτων.
Σύμφωνα με έρευνα του 2023, οι οικονομικές διαφωνίες συνδέονται άμεσα με τη δυσλειτουργία στη σχέση. Οι σύντροφοι συχνά αισθάνονται ότι ο άλλος είναι ανεύθυνος, ότι δεν υπάρχει κοινή οικονομική αντίληψη ή ότι οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται από κοινού.
Οι συζητήσεις για τα χρήματα κρύβουν βαθύτερα θέματα: εμπιστοσύνη, ασφάλεια, έλεγχο, ακόμα και ταυτότητα. Η αποφυγή αυτών των συζητήσεων δημιουργεί απωθημένα και ρήγματα. Δεν έχει σημασία πόσα χρήματα υπάρχουν, αλλά πώς γίνεται από κοινού η διαχείρισή τους.
Κανένα από αυτά τα προβλήματα δεν σημαίνει ότι ένας γάμος είναι καταδικασμένος. Όμως, αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως και από κοινού, είναι πολύ πιθανό να τον φθείρουν και να τον οδηγήσουν στο οριστικό τέλος. Αντί να τα βλέπουμε ως απειλές, ίσως πρέπει να τα δούμε ως αφορμές για παύση, σκέψη και δράση, ίσως και για αναζήτηση βοήθειας από κάποιον ειδικό, πριν να είναι αργά.
