O Φρόιντ είχε αποκαλέσει την ερμηνεία των ονείρων ως τον «βασιλικό δρόμο προς το ασυνείδητο». Πάρα τη διαχρονική γοητεία της όμως, πρόκειται για μία μέθοδο που παραμένει ασαφής, μυστηριώδης και απέχει πολύ από το να θεωρείται «τεκμηριωμένη» επιστημονικά.

Είναι περισσότερο τέχνη παρά επιστήμη. Ωστόσο, όπως αναφέρει το Psychology Today, η παρατήρηση και η επεξεργασία των ονείρων, είτε μόνοι σας είτε με έναν ειδικό, μπορεί να αποδειχθεί μια βαθιά ουσιαστική και διαφωτιστική εμπειρία, ακόμα κι αν η ερμηνεία είναι ατελής ή υποκειμενική.

Πώς να καταγράφετε τα όνειρά σας

Το πρώτο εμπόδιο στην ερμηνεία των ονείρων είναι η μνήμη. Πολλοί δηλώνουν πως δεν ονειρεύονται καθόλου ή θυμούνται μόνο αποσπασματικά τα όνειρά τους. Ακόμα κι εκείνοι που έχουν έντονα όνειρα, δυσκολεύονται να τα αποτυπώσουν με λόγια.

Η καταγραφή των ονείρων είναι πρακτική που απαιτεί εξάσκηση. Ξεκινά με τη δημιουργία ενός συστήματος καταγραφής, είτε χειρόγραφα είτε ηλεκτρονικά, που θα βρίσκεται πάντα δίπλα στο κρεβάτι.

Τα όνειρα συχνά μας ξυπνούν τη νύχτα και τότε πρέπει να τα καταγράψουμε άμεσα, όσο αόριστα κι αν θυμόμαστε τις εικόνες. Με τον καιρό, αυτή η διαδικασία γίνεται συνήθεια, και το σώμα «μαθαίνει» να ξυπνά όταν βλέπουμε ένα σημαντικό όνειρο, όπως επισημαίνεται στο Psychology Today.

Αργότερα, μπορείτε να μεταφέρετε καθαρογράψετε τις σημειώσεις σας και να τις αποθηκεύσετε ώστε να μπορείτε να τις μελετήσετε. Έτσι, το όνειρο παύει να είναι μια αόριστη ανάμνηση και γίνεται ένα αντικειμενικό «κείμενο» του νου σας.

Επιπλέον, είναι χρήσιμο να γράφετε και μια σύντομη ανασκόπηση της προηγούμενης ημέρας, καθώς υπάρχει η θεωρία πως τα όνειρα αντικατοπτρίζουν υποσυνείδητες εντυπώσεις που καταγράφηκαν μέσα στην ημέρα. Ένα όνειρο μπορεί να φανερώσει όψεις της ψυχικής μας κατάστασης που δεν ήταν εμφανείς όσο ήμασταν ξύπνιοι.

Στρατηγικές ερμηνείας

Αφού καταγράψετε τα όνειρα αρχίζει η «τέχνη» της ερμηνείας. Μια καλή αρχή είναι να κάνετε ελεύθερες συνδέσεις με τις βασικές εικόνες ή τα θέματα του ονείρου.

Αν για παράδειγμα ονειρευτήκατε κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο ή τόπο, σκεφτείτε τι σημαίνει αυτό για εσάς. Ποιες είναι οι θετικές ή αρνητικές συνδηλώσεις που έχετε με το κεντρικό στοιχείο του ονείρου σας και τι χαρακτηριστικά αποδίδετε σε αυτό, είτε πρόκειται για πρόσωπο, είτε για τόπο.

Τα σύμβολα συχνά αντιπροσωπεύουν ιδιότητες που ενεργοποιούνται μέσα μας (π.χ. θάρρος, ανασφάλεια), ή που επιθυμούμε να αναπτύξουμε. Αν κάνατε παρουσίαση στη δουλειά και ονειρευτήκατε έναν σπουδαίο ρήτορα, το όνειρο ίσως ενισχύει την επιτυχία σας. Αντίθετα, αν ονειρευτήκατε μια έρημο και δίψα, ίσως το όνειρο δηλώνει την ψυχική εξάντληση από την προσπάθεια.

Σε αντίθεση με μια ιατρική διάγνωση, η ερμηνεία ονείρων δεν είναι ποτέ σταθερή ή απόλυτη. Μπορεί να οδηγηθείτε σε μια ερμηνεία που «σας λέει κάτι» και να την αναθεωρήσετε αργότερα. Εξάλλου το ζητούμενο δεν είναι να βρείτε την απόλυτη αλήθεια, αλλά να σας βοηθήσει η ερμηνεία να κατανοήσετε τη ζωή σας και να πάρετε αποφάσεις.

Δίνοντας προσοχή σε ό,τι έχει παραμεληθεί

Πολλοί βιώνουν τρομακτικά όνειρα που έρχονται σε αντίθεση με την εξωτερική επιτυχία ή ευτυχία τους. Μπορεί να έχουν μια επιτυχημένη καριέρα και ταυτόχρονα να βλέπουν εφιάλτες με τέρατα ή καταδιώξεις.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Ίσως γιατί κάποιες πλευρές της ζωής τους ζητούν προσοχή. Η βίαιη εικόνα ίσως είναι μια εσωτερική «φωνή» που πασχίζει να ακουστεί και να ενσωματωθεί. Κάποιος που αισθάνεται επιτυχημένος επαγγελματικά ή προσωπικά μπορεί τελικά να αγνοεί την ανάγκη για ξεκούραση, για οικογένεια ή για δημιουργική έκφραση.

Το όνειρο μπορεί να αποκαλύπτει μια πτυχή του εαυτού που έχει υποτιμηθεί. Καθένας μας περνά από διαφορετικές αναπτυξιακές φάσεις, και αν δεν συμβαδίζουμε με τις ανάγκες φάσης μας, το ασυνείδητο μπορεί να στείλει σήματα.

Τα όνειρα ως καταλύτες αλλαγής

Το σημαντικό, τονίζεται στο Psychology Today, δεν είναι αν μια ερμηνεία είναι «αληθινή», αλλά αν έχει νόημα για το άτομο. Αν μια ερμηνεία – όπως η ανάγκη να αναλάβει κανείς περισσότερες ευθύνες – γίνεται αποδεκτή, μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστική αλλαγή.

Όταν θεραπευτής και θεραπευόμενος συμφωνούν σε μια ερμηνεία, το όνειρο λειτουργεί ως έναυσμα αλλαγής. Μπορεί να επιβεβαιώσει μια διαισθητική σκέψη ή αίσθηση του ατόμου.

Έτσι, η εργασία με τα όνειρα μπορεί να ενισχύσει και άλλες θεραπευτικές μεθόδους, όπως η συμβουλευτική κινήτρων. Ένα «μήνυμα» που προέρχεται από μέσα μας, έχει συχνά μεγαλύτερη δύναμη από ένα εξωτερικό ερέθισμα. Με αυτήν την έννοια, τα όνειρα μπορούν να γίνουν πραγματικοί καταλύτες προσωπικής μεταμόρφωσης.