Η σημασία του σπλαχνικού λίπους για την υγεία βρίσκεται στο επίκεντρο της επιστημονικής έρευνας τα τελευταία χρόνια, καθώς ολοένα και περισσότερα στοιχεία υπογραμμίζουν ότι η υπερβολική συσσώρευσή του μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη. Πρόκειται για το λίπος που περιβάλλει την κοιλιακή περιοχή και τα εσωτερικά όργανα, το οποίο έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο σοβαρών παθήσεων, από διαβήτη τύπου 2 και μεταβολικό σύνδρομο μέχρι καρδιαγγειακές νόσους, υπνική άπνοια, καρκίνο και Αλτσχάιμερ.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open έρχεται να φωτίσει μια κρίσιμη πτυχή: σύμφωνα με τα ευρήματα, η ταυτόχρονη βελτίωση της διατροφής και της σωματικής δραστηριότητας αποτελεί την πιο αποτελεσματική προσέγγιση για την πρόληψη της αύξησης βάρους και ιδιαίτερα της συσσώρευσης σπλαχνικού λίπους.
«Η αύξηση βάρους στην κοιλιά είναι πρόβλημα δημόσιας υγείας»
«Η αύξηση βάρους στην κοιλιά αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας», τονίζει στο Medical News Today ο Shayan Aryannezhad, MD, MPH, PhD, διδακτορικός απόφοιτος της Μονάδας Επιδημιολογίας MRC του Πανεπιστημίου Cambridge και κλινικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι περίπου 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία: «Η αύξηση βάρους συνήθως συμβαίνει αργά, σε διάστημα πολλών ετών. Ωστόσο, εξακολουθούμε να έχουμε περιορισμένα στοιχεία για το πώς καθημερινές συμπεριφορές μπορούν να αποτρέψουν τη συσσώρευση λίπους σε διαφορετικές περιοχές του σώματος. Το σπλαχνικό λίπος είναι ιδιαίτερα επιβλαβές, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο καρδιομεταβολικών παθήσεων και πρόωρου θανάτου. Η εύρεση αποτελεσματικών τρόπων πρόληψης είναι επομένως κρίσιμη».
Ο Dr. Aryannezhad είναι ο πρώτος συγγραφέας της νέας έρευνας, που δείχνει ότι ο συνδυασμός διατροφικών βελτιώσεων και αύξησης της άσκησης υπερτερεί ξεκάθαρα σε σχέση με τη μεμονωμένη αλλαγή μίας μόνο συμπεριφοράς.
Η μελέτη Fenland: Συνδυασμός διατροφής και άσκησης, ο πιο ισχυρός σύμμαχος
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα σε πάνω από 7.000 συμμετέχοντες της μελέτης Fenland στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων κατά την έναρξη ήταν περίπου 49 έτη, ενώ η παρακολούθησή τους διήρκεσε κατά μέσο όρο 7 χρόνια.
Η αξιολόγηση περιελάμβανε:
- μέτρηση ενεργειακής δαπάνης από σωματική δραστηριότητα για τουλάχιστον 72 ώρες,
- σάρωση DEXA για την καταγραφή του σωματικού λίπους,
- εκτίμηση προσήλωσης στη μεσογειακή διατροφή.
«Οι περισσότερες μακροπρόθεσμες μελέτες εξετάζουν διατροφή και άσκηση χωριστά», αναφέρει ο Dr. Aryannezhad. «Όμως οι άνθρωποι δεν ζουν τη ζωή τους σε “κουτάκια”. Οι αλλαγές στις δύο συμπεριφορές συχνά επηρεάζουν η μία την άλλη, όπως το ότι η αυξημένη άσκηση μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατανάλωση τροφής. Γι’ αυτό η ταυτόχρονη μελέτη τους προσφέρει μια πιο ακριβή εικόνα των πραγματικών αποτελεσμάτων».
Σημαντικότερη μείωση σπλαχνικού λίπους όταν συνδυάζονται οι αλλαγές
Τα αποτελέσματα ήταν σαφή: όσοι βελτίωσαν και τη διατροφή και τη φυσική τους δραστηριότητα παρουσίασαν τη μεγαλύτερη μείωση σωματικού λίπους. Η αλλαγή μόνο μίας συμπεριφοράς οδήγησε μεν σε οφέλη, αλλά αισθητά μικρότερα.
Μετά την προσαρμογή για τον ΔΜΣ, διαπιστώθηκε ότι ο συνδυασμός των δύο παραγόντων είχε τον πιο άμεσο αντίκτυπο στο σπλαχνικό λίπος, το οποίο ανταποκρινόταν ιδιαίτερα θετικά στις ταυτόχρονες υγιεινές αλλαγές.
Συγκεκριμένα, όσοι υιοθέτησαν και τις δύο βελτιώσεις παρουσίασαν:
- περίπου 1,9 κιλά λιγότερη αύξηση συνολικού σωματικού λίπους,
- περίπου 150 γραμμάρια λιγότερη αύξηση σπλαχνικού λίπους,
σε σύγκριση με όσους δεν άλλαξαν και τις δύο συνήθειες.
«Η διαφορά αυτή είναι σημαντική», υπογραμμίζει ο Dr. Aryannezhad. «Τα 1,9 κιλά αντιστοιχούν σε περίπου 7% του μέσου σωματικού λίπους του πληθυσμού, ενώ τα 150 γραμμάρια σπλαχνικού λίπους αποτελούν το 16% του μέσου όρου, πολύ ουσιαστική μείωση για τον πιο επιβλαβή τύπο λίπους».
Τα ευρήματα δείχνουν ότι η παράλληλη αντιμετώπιση διατροφής και άσκησης λειτουργεί όχι μόνο για μικρότερη αύξηση βάρους, αλλά και για υγιέστερη κατανομή του λίπους στο σώμα.
Τι λένε οι ειδικοί: “Οποιαδήποτε μείωση του σπλαχνικού λίπους είναι κέρδος”
Ο Mir Ali, MD, βαριατρικός χειρουργός και ιατρικός διευθυντής του MemorialCare Surgical Weight Loss Center, σχολιάζει ότι η μελέτη αποτελεί ισχυρή επιβεβαίωση των γνωστών οφελών του συνδυασμού άσκησης και υγιεινής διατροφής.
«Το σπλαχνικό λίπος αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα και πολλές άλλες παθήσεις», αναφέρει. «Οποιαδήποτε μέθοδος το μειώνει είναι θετική για τον ασθενή. Περισσότερες έρευνες για τον εντοπισμό των βέλτιστων προγραμμάτων διατροφής και άσκησης θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμες».
“Ο συνδυασμός είναι ο πιο αποτελεσματικός” — Η άποψη των κλινικών γιατρών
Ο Seth Kipnis, MD, διευθυντής βαριατρικής και ρομποτικής χειρουργικής στο University Medical Center του Hackensack Meridian Jersey Shore, επιβεβαιώνει ότι τα αποτελέσματα συνάδουν με όσα συμβουλεύει καθημερινά τους ασθενείς του.
«Πολλοί ασθενείς απογοητεύονται όταν επικεντρώνονται μόνο στη διατροφή ή μόνο στην άσκηση χωρίς να βλέπουν αλλαγές, ειδικά στην περιοχή της μέσης», υποστηρίζει.
«Η χρήση προηγμένων σαρώσεων όπως η DEXA είναι εξαιρετικά σημαντική. Το “λίπος της κοιλιάς” που μας ανησυχεί περισσότερο δεν είναι το υποδόριο λίπος, αλλά το σπλαχνικό που περιβάλλει τα όργανα. Η μελέτη δείχνει καθαρά ότι ο συνδυασμός αλλαγών είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τη μείωσή του».
Ο Dr. Kipnis επισημαίνει επίσης ότι τα μεγαλύτερα οφέλη παρατηρήθηκαν σε άτομα που ήταν υπέρβαρα ή είχαν χαμηλά επίπεδα άσκησης στην αρχή της μελέτης, ένα ιδιαίτερα ενθαρρυντικό εύρημα για όσους αισθάνονται ότι βρίσκονται στο πιο δύσκολο σημείο εκκίνησης.
