Όταν ακούμε τον όρο «βιολογικό ρολόι», το μυαλό των περισσότερων πηγαίνει συνήθως στις γυναίκες. Όμως, σύμφωνα με τους ειδικούς, η αντίληψη ότι μόνο οι γυναίκες επηρεάζονται από την ηλικία όσον αφορά τη γονιμότητα δεν είναι απλώς παρωχημένη, αλλά σε μεγάλο βαθμό και ανυπόστατη.
Πρόκειται για έναν μύθο – που εκτός των άλλων – δημιουργεί μια ψευδαίσθηση στους άνδρες. «Σχεδόν το 50% των περιπτώσεων υπογονιμότητας οφείλονται στον ανδρικό παράγοντα — και η ηλικία επηρεάζει και τη γονιμότητα των ανδρών», τονίζουν ειδικοί ενδοκρινολόγοι στη New York Post.
Αν και οι άνδρες δεν βιώνουν μια απότομη «λήξη» της γονιμότητάς τους όπως οι γυναίκες, η ηλικία εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο και η πρόληψη μπορεί να κάνει ουσιαστική διαφορά. «Αν και οι άνδρες μπορούν να παραμείνουν βιολογικά γόνιμοι και σε μεγαλύτερες ηλικίες, αυτό δεν σημαίνει ότι η γονιμότητά τους μένει ανεπηρέαστη».
Ουσιαστικά, υπάρχουν δύο βασικοί παράγοντες: η γονιμότητα, δηλαδή η ικανότητα γονιμοποίησης, και τα αναπαραγωγικά αποτελέσματα, δηλαδή οι πιθανότητες να γεννηθεί ένα υγιές παιδί.
«Καθώς οι άνδρες μεγαλώνουν, η ποιότητα του σπέρματος επιδεινώνεται – η κινητικότητα, η μορφολογία και η ακεραιότητα του DNA επιδεινώνονται – κάτι που δυσκολεύει τη σύλληψη και αυξάνει τον κίνδυνο αποβολής, γενετικών παθήσεων και νευροαναπτυξιακών διαταραχών, όπως ο αυτισμός».
Εκτός από την ποιότητα του σπέρματος, επηρεάζεται και η σεξουαλική λειτουργία. Η libido, η στύση και η εκσπερμάτιση σαφώς και επηρεάζονται από την ηλικία.
Το θέμα περιπλέκεται περισσότερο επειδή οι διαταραχές στην παραγωγή σπέρματος συχνά δεν εντοπίζονται χωρίς εξετάσεις. Πολλές φορές, ένας άνδρας δεν μαθαίνει για την ποιότητα του σπέρματός του παρά μόνο όταν προσπαθήσει να αποκτήσει παιδί – και τότε μπορεί να είναι αργά.
Καθώς πρόκειται για ένα ευαίσθητο ζήτημα, τα τεστ σπέρματος στο σπίτι αποτελούν μια πιο διακριτική και βολική επιλογή για να αξιολογηθεί η ποσότητα και η κινητικότητα του σπέρματος, βοηθώντας τους άνδρες να εντοπίσουν πιθανά προβλήματα νωρίς και να ζητήσουν υποστήριξη εγκαίρως.
Υπάρχει ηλικία ορόσημο;
Και αν θέλαμε να ορίσουμε μια ηλικία-ορόσημο; Στην αναπαραγωγική ιατρική, η έννοια της «προχωρημένης πατρικής ηλικίας» αναφέρεται συνήθως σε άνδρες 40 ετών και άνω κατά τη στιγμή της σύλληψης.
Ευτυχώς, υπάρχουν πράγματα που μπορούν να κάνουν οι άνδρες για να αυξήσουν τις πιθανότητες γονιμότητας – ειδικά αν ξεκινήσουν εγκαίρως. Όσο νωρίτερα αρχίσει κάποιος να προετοιμάζεται για την πατρότητα, τόσο το καλύτερο. Αν και η γήρανση είναι αναπόφευκτη, η στρατηγική προετοιμασία και η υποστήριξη της υγείας μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τα αποτελέσματα.
Οι ειδικοί συστήνουν την άμεση υιοθέτηση πιο υγιεινών συνηθειών, καθώς η παραγωγή σπέρματος είναι μια διαδικασία που διαρκεί 2–3 μήνες και είναι ευαίσθητη σε παράγοντες του τρόπου ζωής. Η έρευνα δείχνει σταθερά ότι το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και η παχυσαρκία επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του.
Μάλιστα, η υγεία του σπέρματος θεωρείται συχνά δείκτης της συνολικής κατάστασης της υγείας, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της φροντίδας της φυσικής κατάστασης.
5 τρόποι για να ενισχύσετε την ποιότητα του σπέρματος
- Βελτιώστε τον ύπνο σας. Ο ποιοτικός ύπνος ρυθμίζει τις ορμόνες και υποστηρίζει την αναπαραγωγική λειτουργία.
- Αυξήστε τη φυσική δραστηριότητα. Η τακτική άσκηση βοηθά στην κυκλοφορία, στη διατήρηση υγιούς βάρους και στη ρύθμιση των ορμονών.
- Κόψτε το κάπνισμα. Το κάπνισμα έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την ποιότητα του σπέρματος και επηρεάζει την ανδρική γονιμότητα.
- Υιοθετήστε μια υγιεινή διατροφή. Προτιμήστε τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και μέταλλα που ενισχύουν την παραγωγή και την υγεία του σπέρματος.
- Λάβετε τα κατάλληλα συμπληρώματα. Ορισμένα συμπληρώματα, όπως το συνένζυμο Q10, ο ψευδάργυρος, η βιταμίνη Ε, η L-καρνιτίνη, το φυλλικό οξύ, το σελήνιο και το DHA, μπορούν να ενισχύσουν την ποιότητα του σπέρματος.
Η σημασία της τεστοστερόνης
Καμιά συζήτηση για την ανδρική γονιμότητα δεν είναι πλήρης χωρίς αναφορά στην τεστοστερόνη. Έρευνες δείχνουν ότι τα επίπεδα αυτής της σημαντικής ορμόνης στους νέους άνδρες έχουν μειωθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, πιθανώς κατά 20% έως και 25%, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται η New York Post.
Κάποιοι θεωρούν ότι αυτό οφείλεται σε αλλαγές στις μεθόδους μέτρησης, ενώ άλλοι το αποδίδουν σε παράγοντες όπως η παχυσαρκία, οι περιβαλλοντικοί ρύποι και ο καθιστικός τρόπος ζωής.
Σε κάθε περίπτωση, οι επιπτώσεις είναι σοβαρές — όχι μόνο για τους άνδρες, αλλά και για τις γυναίκες και τις μελλοντικές γενιές. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η πιθανή κρίση γονιμότητας, οι ειδικοί προτείνουν δράση από νωρίς.
«Φτιάξτε ένα πλάνο, δώστε προτεραιότητα στην υγεία σας μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής και εξετάστε το ενδεχόμενο ενός τεστ σπέρματος. Η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει την έγκαιρη παρέμβαση. Δείξτε προνοητικότητα για τη γονιμότητά σας».
