Σαν σήμερα 22 Μαΐου: Ο Λαμπράκης «ζει» 62 χρόνια μετά τη δολοφονία του

Το βράδυ της 22ας Μαΐου 1963 στη Θεσσαλονίκη, ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ιατρός, αθλητής και βουλευτής της ΕΔΑ, βρέθηκε στο επίκεντρο μιας βίαιης και προμελετημένης επίθεσης που θα άλλαζε ριζικά το πολιτικό κλίμα της χώρας. Ο Λαμπράκης συμμετείχε σε εκδήλωση της «Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη», όπου μίλησε για την ειρήνη και τη δημοκρατία, σε μια περίοδο έντονης πολιτικής πόλωσης και παρακρατικών ενεργειών.

Η εκδήλωση είχε ήδη διαταραχθεί από παρακρατικές ομάδες και αστυνομικούς με πολιτικά, που προπηλάκιζαν τους συμμετέχοντες και δημιουργούσαν ένταση στους γύρω δρόμους, χωρίς η αστυνομία να παρέμβει αποτελεσματικά. Μετά το τέλος της ομιλίας του, καθώς ο Λαμπράκης αποχωρούσε, ένα τρίκυκλο με οδηγό τον Σπύρο Γκοτζαμάνη και επιβάτη τον Μανώλη Εμμανουηλίδη, γνωστό ακροδεξιό, όρμησε με μεγάλη ταχύτητα προς το μέρος του. Ο Εμμανουηλίδης χτύπησε τον Λαμπράκη στο κεφάλι με ένα μεταλλικό αντικείμενο, προκαλώντας του σοβαρό τραυματισμό.

Η επίθεση ήταν τόσο αιφνιδιαστική όσο και βίαιη, με τον Λαμπράκη να σωριάζεται αιμόφυρτος στο έδαφος. Παρά την παρουσία πολλών αστυνομικών, κανείς δεν επενέβη άμεσα για να σταματήσει τους δράστες, οι οποίοι προσπάθησαν να διαφύγουν. Την καταδίωξη ανέλαβε ο Μανώλης Χατζηαποστόλου, ένας παριστάμενος που κατάφερε να ακινητοποιήσει τον Εμμανουηλίδη και να αναγκάσει τον Γκοτζαμάνη να σταματήσει το τρίκυκλο. Μετά από πάλη, ο Γκοτζαμάνης συνελήφθη από έναν τροχονόμο που δεν γνώριζε το παρασκήνιο.

Ο Λαμπράκης μεταφέρθηκε σε κωματώδη κατάσταση στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, όπου και άφησε την τελευταία του πνοή πέντε ημέρες αργότερα, στις 27 Μαΐου 1963, σε ηλικία 51 ετών. Ο θάνατός του προκάλεσε τεράστια συγκίνηση και αγανάκτηση στην ελληνική κοινωνία, πυροδοτώντας μια πολιτική κρίση και διεθνή κατακραυγή για το παρακράτος και τη διαπλοκή του με κρατικούς μηχανισμούς.

Η κηδεία του Λαμπράκη στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών συγκέντρωσε περίπου 500.000 ανθρώπους, οι οποίοι εξέφρασαν την οργή τους κατά της δεξιάς κυβέρνησης και του παλατιού, μετατρέποντας το «ύστατο χαίρε» σε μαζική διαδήλωση υπέρ της δημοκρατίας και της ειρήνης.

Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη παραμένει ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, σύμβολο της πάλης ενάντια στο παρακράτος και την αυταρχική καταστολή, που συγκλόνισε συθέμελα την πολιτική σκηνή της χώρας και ενέπνευσε γενιές αγωνιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

334 π.Χ.: Ο Μέγας Αλέξανδρος συντρίβει τις περσικές δυνάμεις στη Μάχη του Γρανικού, σημειώνοντας την πρώτη του μεγάλη νίκη στην εκστρατεία εναντίον της Περσικής Αυτοκρατορίας. Η νίκη αυτή ενισχύει τη στρατιωτική του φήμη και ανοίγει τον δρόμο για την προέλαση στην Ασία. Την επόμενη μέρα, διατάζει να ταφούν οι πεσόντες Έλληνες στρατιώτες με τιμές και τα όπλα τους, σύμφωνα με τα έθιμα, αποτίοντας φόρο τιμής στην ανδρεία τους.

1176: Οι Ασασίνοι, η μυστική ισλαμική σέχτα γνωστή για τις στοχευμένες δολοφονίες της, επιχειρούν δολοφονική επίθεση κατά του Σαλαντίν κοντά στο Χαλέπι. Ο Σαλαντίν, ιδρυτής της δυναστείας των Αγιουβιδών και μετέπειτα ήρωας των μουσουλμάνων στις Σταυροφορίες, γλιτώνει από την επίθεση, γεγονός που ενισχύει τον μύθο του ως ηγέτη που προστατεύεται από τη μοίρα.

1455: Ξεκινά ο Πόλεμος των Ρόδων, εμφύλια σύγκρουση για τον αγγλικό θρόνο ανάμεσα στους Οίκους της Υόρκης και του Λάνκαστερ. Στην πρώτη μάχη του Σεντ Όλμπανς, ο Ριχάρδος της Υόρκης νικά τις βασιλικές δυνάμεις και αιχμαλωτίζει τον βασιλιά Ερρίκο ΣΤ΄, πυροδοτώντας μια μακρά και αιματηρή διαμάχη που θα διαρκέσει τρεις δεκαετίες.

1849: Ο Αβραάμ Λίνκολν λαμβάνει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την ανύψωση σκαφών πάνω από τα εμπόδια ενός ποταμού, καθιστώντας τον τον μοναδικό πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών που είχε ποτέ δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

1885: Πριν από την ταφή του στο Πάνθεον του Παρισιού, το σώμα του Βίκτωρος Ουγκώ εκτίθεται τιμητικά κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου. Χιλιάδες πολίτες περνούν σιωπηλοί τη νύχτα του αποχαιρετισμού, τιμώντας τον μεγάλο συγγραφέα και εθνικό ήρωα της Γαλλίας.

1907: Ο Γερμανός Κάιζερ Γουλιέλμος Β΄ αγοράζει το Αχίλλειο στην Κέρκυρα, το παλάτι που είχε χτίσει η αυτοκράτειρα Ελισάβετ της Αυστρίας (Σίσσυ). Αν και αρχικά το προορίζει για θερινή κατοικία, σκοπεύει να το χρησιμοποιήσει και ως μέρος ταφής, εντυπωσιασμένος από την ελληνική μυθολογία και τον ήρωα Αχιλλέα, στον οποίο είναι αφιερωμένο το ανάκτορο.

1917: Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος αναγκάζεται να παραιτηθεί, ύστερα από την κατάληψη του Πειραιά από τις δυνάμεις της Αντάντ και τις έντονες πιέσεις των συμμάχων. Το γεγονός αποτελεί καμπή του Εθνικού Διχασμού, καθώς η Ελλάδα, διχασμένη μεταξύ του βασιλικού στρατοπέδου και του Βενιζέλου, οδηγείται τελικά στην επίσημη είσοδό της στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ.

1947: Ο πρόεδρος Τρούμαν εγκρίνει το Δόγμα Τρούμαν, παρέχοντας οικονομική και στρατιωτική βοήθεια σε Ελλάδα και Τουρκία. Η κίνηση σηματοδοτεί την απαρχή του Ψυχρού Πολέμου και τη στήριξη των ΗΠΑ στον ελληνικό εμφύλιο.

1955: Ο Χαρίλαος Ξενοφώντος, μέλος της ΕΟΚΑ, επιχειρεί ανεπιτυχώς να δολοφονήσει τον Βρετανό κυβερνήτη της Κύπρου με βόμβα σε κινηματογράφο της Λευκωσίας. Η επίθεση εντάσσεται στο πλαίσιο του αντιαποικιακού αγώνα για την ένωση με την Ελλάδα, σε μια περίοδο κλιμάκωσης των ενόπλων ενεργειών ενάντια στη βρετανική διοίκηση.

1960: Στη Χιλή καταγράφεται ο ισχυρότερος σεισμός στην ιστορία της ανθρωπότητας, μεγέθους 9,5 Ρίχτερ. Ο σεισμός προκαλεί τεράστιες καταστροφές στη χώρα, ενώ το τσουνάμι που ακολουθεί χτυπά ακτές σε όλο τον Ειρηνικό, από τη Χαβάη και την Ιαπωνία μέχρι τις Φιλιππίνες, προκαλώντας χιλιάδες νεκρούς και εκτοπισμένους.

1963: Πραγματοποιείται παρακρατική επίθεση κατά του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη, λίγα λεπτά μετά τη συμμετοχή του σε αντιπολεμική εκδήλωση. Οι δράστες, Σπύρος Γκοτζαμάνης και Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης, τον χτυπούν με τρίκυκλο, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί θανάσιμα. Ο Λαμπράκης θα υποκύψει στις 27 Μαΐου, σε ένα γεγονός που θα συγκλονίσει την κοινή γνώμη και θα αποκαλύψει τη συνεργασία κράτους και παρακράτους, εμπνέοντας το μετέπειτα σύνθημα «Ζει!».

1967: Ανακαλύπτεται στη Ρόδο το πτώμα του Νικηφόρου Μανδηλαρά, δικηγόρου υπεράσπισης στην υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ και γνωστού πολιτικού αντιπάλου της χούντας. Το πτώμα του εντοπίζεται σε παραλία, λίγες ημέρες μετά την επιβολή της δικτατορίας. Αν και επισήμως ο θάνατος του Μανώλη Μανδηλαρά αποδόθηκε σε “ατύχημα”, πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται για πολιτική δολοφονία, καθώς οι συνθήκες παραμένουν αδιευκρίνιστες και έχουν εγείρει σοβαρά ερωτήματα.

1973: Αποτυγχάνει το Κίνημα του Ναυτικού, οργανωμένη προσπάθεια για την ανατροπή της χούντας. Την ίδια μέρα συλλαμβάνεται και βασανίζεται από το ΕΑΤ/ΕΣΑ ο Σπύρος Μουστακλής.

1992: Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δηλώνει πως «η θάλασσα του Αιγαίου είναι κατά κύριο λόγο ελληνική, αλλά δεν είναι μόνο ελληνική», προκαλώντας πολιτική θύελλα. Η φράση του, μετά τη συνάντηση με τον πρόεδρο της Κύπρου Γιώργο Βασιλείου, προκαλεί την έντονη αντίδραση του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος τονίζει ότι «το Αιγαίο δεν προσφέρεται για παραχώρηση και εκποίηση». Οι δηλώσεις εγγράφονται στο πλαίσιο της τότε έντασης με την Τουρκία για κυριαρχικά δικαιώματα.

1997: Ο Γιώργος Παπανδρέου δηλώνει υπέρ της αποποινικοποίησης των μαλακών ναρκωτικών, προκαλώντας πολιτική θύελλα. Η κυβέρνηση παίρνει αποστάσεις, ενώ η αντιπολίτευση ζητά την αποπομπή του.

2005: Πεθαίνει ο Χαρίλαος Φλωράκης, επί χρόνια ηγετική φυσιογνωμία της ελληνικής Αριστεράς και ιστορικός ηγέτης του ΚΚΕ.

2017: Βομβιστής αυτοκτονίας επιτίθεται στη συναυλία της Αριάνα Γκράντε στο Μάντσεστερ, σκοτώνοντας 22 ανθρώπους και τραυματίζοντας δεκάδες, κυρίως εφήβους. Την ευθύνη αναλαμβάνει το Ισλαμικό Κράτος.

Γεννήσεις

Θάνατοι

Εορτολόγιο

Αιμίλιος, Αιμιλία

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Ημέρα Αγοράς Πίτσας με Μπιτκόιν
Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας
Παγκόσμια Ημέρα Προεκλαμψίας