Οι λόγοι που κυριαρχούν στις αποφάσεις επιστροφής νέων από το εξωτερικό – Τι δείχνουν τα στοιχεία

Ρυθμιστικό ρόλο στην ενίσχυση της ελληνικής αγοράς εργασίας φαίνεται να διαδραματίζει το αυξανόμενο ρεύμα επαναπατρισμού νέων Ελλήνων που είχαν μεταναστεύσει την περίοδο της κρίσης. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, μέχρι το 2024 είχαν επιστρέψει περίπου 350.000 άτομα από τους 600.000–680.000 που έφυγαν στο εξωτερικό από το 2010 έως το 2021.

Στον απόηχο της σταδιακής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας και με φόντο τις μεταβαλλόμενες συνθήκες στην παγκόσμια αγορά εργασίας, η τάση αυτή ενισχύεται. Ήδη, από το 2019, παρατηρείται σταθερή αύξηση της επιστροφής νέων επιστημόνων, με τα στοιχεία να δείχνουν ότι έξι στους δέκα δηλώνουν έτοιμοι να επενδύσουν επαγγελματικά και προσωπικά στην Ελλάδα.

Η κινητικότητα αυτή ενισχύεται περαιτέρω από συνδυασμό παραγόντων: φορολογικά κίνητρα, προσφορά ποιοτικών θέσεων εργασίας από ελληνικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις, αλλά και βελτίωση του οικονομικού περιβάλλοντος. Σύμφωνα με κυβερνητικό σχεδιασμό, έως το 2027 επιδιώκεται η προσέλκυση επιπλέον 50.000 νέων του εξωτερικού, με έμφαση σε επαγγέλματα υψηλής ειδίκευσης και τεχνολογικής κατάρτισης.

Οικονομία και προσωπικά κίνητρα οδηγούν την τάση

Έρευνα του ΕΚΤ σε συνεργασία με την Kapa Research αποκαλύπτει πως, παρά τη βελτίωση των μακροοικονομικών συνθηκών, οι κυριότεροι λόγοι επιστροφής συνδέονται με προσωπικά και οικογενειακά κίνητρα. Ωστόσο, το 38% των ερωτηθέντων αναγνωρίζει ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας επηρέασε καθοριστικά την απόφασή του, ενώ το 23% δήλωσε ότι επέστρεψε λόγω συγκρίσιμων αμοιβών και προοπτικών στην ελληνική αγορά εργασίας.

Ενδεικτικό είναι ότι η πλειονότητα των επαναπατρισθέντων διαθέτει υψηλή εξειδίκευση και σημαντική εμπειρία σε τομείς όπως η τεχνολογία (19%), η ακαδημαϊκή έρευνα (10%) και οι επιστήμες υγείας (10%).

Φορολογικά και θεσμικά εργαλεία επαναπατρισμού

Ανάμεσα στα εργαλεία προσέλκυσης ανθρώπινου δυναμικού περιλαμβάνεται το κίνητρο της φορολογικής έκπτωσης 50% στο δηλωθέν εισόδημα για τα πρώτα επτά έτη, για φυσικά πρόσωπα που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα. Ωστόσο, μόλις το 16% όσων επέστρεψαν δηλώνει ότι έκανε χρήση της εν λόγω ρύθμισης, γεγονός που υποδηλώνει πως τα καθαρά οικονομικά κίνητρα δεν αποτελούν τη μοναδική παράμετρο.

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η πρωτοβουλία «BrainReGain – Ελληνισμός Εν Δράσει», η οποία μέσω εκδηλώσεων σε ευρωπαϊκές πόλεις φέρνει σε επαφή ελληνικές επιχειρήσεις με Έλληνες επαγγελματίες του εξωτερικού. Οι εκδηλώσεις συνοδεύονται από real-time συνεντεύξεις και συλλογή βιογραφικών.

Υψηλές αμοιβές και ανταγωνιστικότητα οι νέες σταθερές

Οι επαγγελματίες που επιστρέφουν χαρακτηρίζονται από υψηλό επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων. Το 73% αξιολογεί την εμπειρία του στο εξωτερικό ως καθοριστική για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς του, ενώ το 74% εφαρμόζει στην ελληνική εργασία του τις πρακτικές και τεχνογνωσία που απέκτησε.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το 58% εκείνων που επιστρέφουν είχαν στο εξωτερικό μικτές αποδοχές άνω των 3.000 ευρώ, ενώ πλέον, εντός Ελλάδος, το 44% λαμβάνει αποδοχές άνω των 1.500 ευρώ, το 27% από 1.501 έως 3.000 ευρώ, και το 17% άνω των 3.000 ευρώ μηνιαίως.

Τέλος, η ποιότητα ζωής καταγράφεται ως καθοριστικό κριτήριο: το 55% χαρακτηρίζει την Ελλάδα «καλό τόπο για να ζει κανείς», ενώ το 56% αναγνωρίζει ως πλεονέκτημα τη συνολική ποιότητα διαβίωσης.