Οι χήρες και οι μητέρες των θυμάτων της σφαγής της Σρεμπρένιτσα, το 1995, κατηγόρησαν σήμερα την Ολλανδία ότι υπέχει αστική ευθύνη για το θάνατο των οικείων τους, διαβεβαιώνοντας ενώπιον του δικαστηρίου της Χάγης πως οι ολλανδοί στρατιώτες που ήταν παρόντες στη Σρεμπρένιτσα, όφειλαν να τους προστατεύσουν.

«Δεν εμπόδισαν το φόνο χιλιάδων αμάχων», δήλωσε ο Μάρκο Γκέριτσεν, δικηγόρος των εναγουσών, κατά την αγόρευσή του ενώπιον του δικαστηρίου της Χάγης. Δέκα από τις “Μητέρες της Σρεμπρένιτσα” ήταν παρούσες στην αίθουσα του δικαστηρίου.

Ο θύλακος της Σρεμπρένιτσα τελούσε υπό την προστασία του ΟΗΕ κατά την κατάληψή του, τον Ιούλιο του 1995, από τις σερβικές δυνάμεις της Βοσνίας. Ωστόσο οι ολλανδοί κυανόκρανοι, λίγοι και χωρίς σημαντικό οπλισμό, δεν προέβαλαν αντίσταση.

Οι σερβικές δυνάμεις της Βοσνίας, υπό τη διοίκηση του στρατηγού Ράτκο Μλάντιτς, είχαν σκοτώσει τότε σχεδόν 8.000 μουσουλμάνους, άνδρες και αγόρια, προβαίνοντας σ’ αυτό που θεωρείται η χειρότερη σφαγή στην Ευρώπη μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Γκέριτσεν κατηγόρησε το ολλανδικό κράτος ότι κρύβεται πίσω από τη δικαιολογία ότι οι ολλανδοί στρατιώτες δεν μπορούσαν να κάνουν χρήση των όπλων τους για να αμυνθούν. «Η νόμιμη άμυνα έχει ορισμό ευρύτερο απ’ ό,τι θέλει να παραδεχθεί το κράτος […]. Η προστασία των αμάχων είναι μια αρχή που έπρεπε να προηγηθεί όλων», τόνισε.

Οι «Μητέρες της Σρεμπρένιτσα», μια ένωση που αντιπροσωπεύει τις μητέρες και τις χήρες των θυμάτων, είχε προσφύγει το 2007 στην ολλανδική δικαιοσύνη, εκτιμώντας πως ο ΟΗΕ και το ολλανδικό κράτος έχουν ευθύνη για το θάνατο των οικείων τους.

«Οι “Μητέρες της Σρεμπρένιτσα” θέλουν πριν απ’ όλα να αναγνωρισθεί η ευθύνη της Ολλανδίας και στη συνέχεια μια αποζημίωση, αν και αυτή η τελευταία είναι ήσσονος σημασίας γι’ αυτές», διαβεβαίωσε ο Σεμίρ Γκουζίν, ένας από τους συνηγόρους των εναγουσών.

Η ολλανδική δικαιοσύνη είχε αρνηθεί να προσφύγει εναντίον του ΟΗΕ λόγω της ασυλίας της οποίας χαίρει βάσει του καταστατικού του ο παγκόσμιος οργανισμός, μια άρνηση που επιβεβαιώθηκε σε δεύτερο και σε τρίτο βαθμό και τέλος από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τον Ιούνιο του 2013. Η διαδικασία εναντίον του ολλανδικού κράτους είχε ανασταλεί μέχρι να ληφθεί απόφαση σχετικά με τον ΟΗΕ.

Το 2002, η ολλανδική κυβέρνηση είχε παραιτηθεί μετά τη δημοσίευση μιας έκθεσης που της απέδιδε ευθύνες για τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα. Ο Ράτκο Μλάντιτς δικάζεται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία. Διώκεται κυρίως για τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, η οποία έχει χαρακτηρισθεί γενοκτονία από τον ΟΗΕ.