Την εβδομάδα που το Παρίσι βρισκόταν στο επίκεντρο των ειδήσεων λόγω της θεαματικής ληστείας στο Μουσείο του Λούβρου, ένα άλλο γεγονός από τον κόσμο της τέχνης τράβηξε την προσοχή των συλλεκτών. Αυτή τη φορά όχι για κάτι που χάθηκε, αλλά για κάτι που αναδείχθηκε ξανά στο φως και μάλιστα με τεράστια επιτυχία.
Στη δημοπρασία “Surrealism and Its Legacy” του οίκου Sotheby’s στο Παρίσι, το Swirling Sea Necklace, ένα από τα πιο ιδιαίτερα κοσμήματα που έχει σχεδιάσει ποτέ ο Salvador Dalí, πουλήθηκε έναντι 736.600 ευρώ, ποσό που ξεπέρασε κατά πολύ την αρχική εκτίμηση (300.000–500.000 ευρώ).
Ο Salvador Dalí δεν υπήρξε ποτέ απλώς ζωγράφος, ήταν ένας οραματιστής που έβλεπε την τέχνη παντού. Από πίνακες και γλυπτά μέχρι έπιπλα και κοσμήματα, ο ίδιος επιδίωκε να μεταφέρει τη σουρεαλιστική του φαντασία σε κάθε μορφή δημιουργίας. Το Swirling Sea Necklace είναι ίσως ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της προσέγγισης: ένα στολίδι που μοιάζει περισσότερο με ζωντανό αντικείμενο παρά με κόσμημα.
Κατασκευασμένο από χρυσό 18 καρατίων, με διαμάντια, σμαράγδια, ζαφείρια και μαργαριτάρια, το κολιέ αναπαριστά ένα φανταστικό θαλάσσιο τοπίο. Οι καμπύλες του θυμίζουν κύματα, κοράλλια ή ακόμα και τις σπειροειδείς μορφές που συναντάμε στους πίνακες του καλλιτέχνη. Στο κέντρο δεσπόζει μια μεγάλη λευκή μαργαριταρένια σφαίρα, τοποθετημένη με τέτοιο τρόπο ώστε να “αγκαλιάζει” τον λαιμό της γυναίκας που το φορά. Το αποτέλεσμα είναι ταυτόχρονα θεατρικό και ονειρικό, αποκαλύπτοντας την εμμονή του καλλιτέχνη με το ρευστό, το αισθησιακό και το μεταφυσικό, έννοιες που διατρέχουν όλο του το έργο.
Το σχέδιο του περιδέραιου δημιουργήθηκε από τον Salvador Dalí το 1954, σε μια περίοδο που ο καλλιτέχνης είχε ήδη στραφεί σε πιο πειραματικές μορφές έκφρασης, συνδυάζοντας την τέχνη με τη μόδα και τη χρυσοχοΐα. Το ίδιο το κολιέ κατασκευάστηκε σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα, το 1963, από το φημισμένο ατελιέ Alemany & Co. στη Νέα Υόρκη.
Η παραγγελία έγινε από την São Schlumberger, μια από τις πιο γνωστές κοσμικές προσωπικότητες και συλλέκτριες τέχνης της εποχής. Η São, σύζυγος του δισεκατομμυριούχου κληρονόμου των πετρελαίων Pierre Schlumberger, ήταν λάτρης του Salvador Dalí και συνεργάστηκε στενά μαζί του. Μάλιστα, εκείνος φιλοτέχνησε και το πορτρέτο της μεταξύ 1963 και 1965.
Το Swirling Sea Necklace παρέμεινε για δεκαετίες στη συλλογή της οικογένειας Schlumberger. Το 2014 επανεμφανίστηκε σε δημοπρασία του Sotheby’s, όπου πωλήθηκε έναντι 665.000 δολαρίων, για να αγοραστεί από την Anne Schlumberger, κόρη του Pierre. Μετά τον θάνατό της, τον Απρίλιο του 2025, το κομμάτι επέστρεψε στην αγορά, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον κορυφαίων συλλεκτών από όλο τον κόσμο.
Κατά τη διάρκεια της δημοπρασίας, η Aurélie Vandevoorde, επικεφαλής του τμήματος σύγχρονης τέχνης του Sotheby’s, φόρεσε το κολιέ επάνω στη σκηνή. Κάτω από τα φώτα, το κόσμημα έμοιαζε να κινείται από μόνο του, σαν να ζωντάνευε η ίδια η φαντασία του Salvador Dalí μέσα στην αίθουσα.
Η ατμόσφαιρα θύμιζε περισσότερο καλλιτεχνική performance παρά εμπορική διαδικασία, κάτι που ταιριάζει απόλυτα με το πνεύμα του καλλιτέχνη, που πάντα ήθελε η τέχνη του να ζει, να προκαλεί και να εμπνέει.
Ο Salvador Dalí ήταν από τους πρώτους που αντιμετώπισαν τα κοσμήματα ως μικρά έργα τέχνης και όχι απλώς ως διακοσμητικά. Από τη δεκαετία του ’40 μέχρι τα μέσα των ’60s σχεδίασε δεκάδες μοναδικά κομμάτια, όλα εμπνευσμένα από τις εμμονές και τα σύμβολά του, μάτια, καρδιές, στόματα, έντομα, κύματα. Το Swirling Sea Necklace ενσωματώνει όλα όσα καθιστούν το έργο του ξεχωριστό: τη ρευστότητα των ονείρων, τη θεατρικότητα της μορφής, την αίσθηση ότι η πραγματικότητα μπορεί ανά πάσα στιγμή να διαλυθεί.
Η νέα τιμή-ρεκόρ του περιδέραιου δεν αντικατοπτρίζει μόνο τη σπανιότητά του, αλλά και το διαρκές ενδιαφέρον του κοινού για την τέχνη του Dalí. Σε μια εποχή όπου η γραμμή ανάμεσα στην τέχνη και τη μόδα γίνεται όλο και πιο λεπτή, ο Salvador Dalí αποδεικνύεται πιο σύγχρονος από ποτέ. Είναι εκείνος που πρώτος κατάφερε να μετατρέψει το κόσμημα σε φορέσιμη τέχνη, σε ένα είδος μικρού ονείρου που φοριέται στο λαιμό.
Το Swirling Sea Necklace παραμένει, έτσι, κάτι περισσότερο από ένα πολύτιμο αντικείμενο. Είναι ένα μανιφέστο φαντασίας και ελευθερίας, μια υπενθύμιση ότι η τέχνη μπορεί να ζει και να αναπνέει πέρα από τους τοίχους ενός μουσείου ακόμη και πάνω στο δέρμα.
