Οι σχέσεις με μεγάλη διαφορά ηλικίας προκαλούν συζητήσεις εδώ και δεκαετίες. Για κάποιους πρόκειται για την απόδειξη ότι «ο έρωτας χρόνια δεν κοιτά», ενώ άλλοι τις χαρακτηρίζουν ανήθικες, μη φυσιολογικές και εξουσιαστικές.
Τα παραδείγματα είναι πολλά, είτε πρόκειται για ιστορίες καθημερινών ανθρώπων, είτε για διάσημους που συχνά γίνονται πρωτοσέλιδα. Στην εποχή των social media, οι σχέσεις με διαφορά ηλικίας βρίσκονται στο επίκεντρο διαμάχης με πλήθος σχολίων, αρνητικών ή θετικών.
Πέρα από το κουτσομπολιό και τα κακοπροαίρετα σχόλια, το ερώτημα είναι ένα και διαχρονικό: Μπορεί να υπάρξει υγιής σχέση ανάμεσα σε άτομα με πολλά χρόνια διαφορά;
Ψυχολογική και κοινωνική δυναμική
Σύμφωνα με το Very Well Mind, έρευνες δείχνουν πως η αυτοπεποίθηση σχετίζεται με την ηλικία, κάτι που εξηγεί γιατί πολλοί νεότεροι αναζητούν μεγαλύτερους συντρόφους. Επίσης, πάντα βάσει των ερευνητικών δεδομένων, οι μεγαλύτεροι εμφανίζονται πιο δεκτικοί απέναντι στους νεότερους.
Επιπλέον η μεγάλη διαφορά ηλικίας δεν αποκλείει δύο άνθρωποι να μοιράζονται κοινές αξίες και στόχους ζωής. Οπότε, όπως σημειώνουν ψυχολόγοι, η σχέση μπορεί να δουλεύει.
Εξουσία, όρια και κίνδυνοι
Ωστόσο, υπάρχει και η άλλη όψη: η δυναμική εξουσίας. Όταν ο ένας σύντροφος είναι πολύ νεότερος, υπάρχει κίνδυνος εκμετάλλευσης. Όπως επισημαίνουν ειδικοί, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν ο ένας είναι ακόμη νεαρός ενήλικας και ο άλλος πολύ μεγαλύτερος, υπενθυμίζοντας πως ο εγκέφαλος ολοκληρώνει την ανάπτυξή του γύρω στα 25.
Επιπλέον, όταν ένας σύντροφος έχει παιδιά, η ηλικιακή διαφορά μπορεί να φέρει τον νέο σύντροφο πιο κοντά ηλικιακά στα παιδιά παρά στον γονιό. Αυτό μπορεί να μπερδέψει τα όρια και να δημιουργήσει ζητήματα και εντάσεις στην οικογένεια.
Οι προκλήσεις των μεγάλων διαφορών
Από την άλλη, μελέτη σε ζευγάρια στην Κορέα έδειξε ότι διαφορά άνω των τριών ετών αυξάνει τον κίνδυνο καταθλιπτικών συμπτωμάτων, ενώ ο κίνδυνος μεγαλώνει όσο αυξάνονται τα χρόνια. Αυτό δε σημαίνει ότι τέτοιες σχέσεις είναι καταδικασμένες, αλλά σίγουρα έχουν ιδιαίτερες δυσκολίες.
Ψυχολόγοι στο Very Well Mind αναφέρουν ότι οι διαφορές 10 ετών και άνω φέρνουν πιο συχνά προβλήματα: από τον προγραμματισμό για παιδιά μέχρι τον συντονισμό γύρω από τη συνταξιοδότηση. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο νεότερος σύντροφος καλείται τελικά να γίνει φροντιστής του μεγαλύτερου ή και να διαχειριστεί μια πρόωρη απώλεια στον έγγαμο βίο του.
Το στίγμα και πώς να το αντιμετωπίσετε
Ιστορίες καθημερινών ανθρώπων που βρίσκονται σε σχέσεις με διαφορά ηλικίας καταδεικνύουν πως πολλοί γοητεύονται από αυτήν τη χρονική απόσταση και πώς οι σχέσεις μπορούν πραγματικά να λειτουργήσουν. Η διαφορετική ενέργεια και η διαφορετική προσέγγιση στη ζωή, όπως σημειώνουν, δημιουργεί μια κατάσταση «αλληλομάθησης», που κάνει τη σύνδεση πιο όμορφη και πιο ουσιαστική. Αρκεί και οι δύο να έχουν διάθεση και να είναι δεκτικοί στις διαφορετικές εμπειρίες.
Είναι όμως γεγονός πως τέτοιου είδους σχέσεις συχνά γίνονται στόχος κοινωνικής κριτικής. Για τα ενήλικα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν προκατάληψη, οι ειδικοί προτείνουν ειλικρίνεια και αυτοκριτική: Είναι όντως η σχέση ισότιμη; Υπάρχει πρόβλημα εξουσίας ή διαφορετικών στόχων ζωής; Αν η απάντηση είναι «όχι», τότε το ζευγάρι χρειάζεται να βάλει σαφή όρια με το κοινωνικό του περιβάλλον και, αν χρειαστεί, να αναζητήσει βοήθεια από σύμβουλο ζευγαριών.
Πότε να ανησυχήσετε
Οι νεότεροι σύντροφοι πρέπει να προσέξουν σημάδια ελέγχου, απομόνωσης ή χειρισμού. Οι μεγαλύτεροι αντίστοιχα να δουν αν χρησιμοποιούνται, αν υπάρχει ασέβεια ή αν η σχέση βασίζεται σε ανθυγιεινά κίνητρα.
Δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται η εμπειρία ως εργαλείο ελέγχου, ούτε η νεότητα ως μέσο εκμετάλλευσης. Σε κάθε περίπτωση, εάν υπάρχουν αμφιβολίες σε προσωπικό επίπεδο ή και δυσκολίες με το κοινωνικό περιβάλλον, η επαφή με έναν επαγγελματία θεραπευτή – ατομικά ή ως ζεύγος – μπορεί να προσφέρει ασφάλεια και καθοδήγηση.
