Οι φόβοι που κουβαλάμε από την παιδική μας ηλικία δεν εξαφανίζονται πάντα καθώς μεγαλώνουμε. Συχνά αλλάζουν μορφή, αλλά επηρεάζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε, συμπεριφερόμαστε ή χτίζουμε σχέσεις στην ενήλικη ζωή μας.
Αυτό που κάποτε ήταν το «τέρας κάτω από το κρεβάτι», μπορεί σήμερα να είναι ο φόβος της απόρριψης, της αποτυχίας ή του να μείνουμε πίσω.
Αυτές οι ανησυχίες δεν είναι τυχαίες, είναι η αντανάκλαση στιγμών που μας έκαναν να νιώσουμε αδύναμοι και ανασφαλείς. Αν μείνουν ανεξέλεγκτες, μπορούν να επηρεάσουν αθόρυβα τα πάντα: από τις επαγγελματικές μας επιλογές μέχρι τις προσωπικές μας σχέσεις.
Ακολουθούν 15 παιδικοί φόβοι που σύμφωνα με ψυχολόγους στο Bolde δεν εξαφανίζονται με την ηλικία αλλά μας συνοδεύουν στην ενήλικη ζωή, καθοδηγώντας «υπόγεια» την πορεία μας.
1. Φόβος του αγνώστου
Το σκοτάδι δεν είναι μόνο η απουσία φωτός. Είναι ό,τι δεν μπορείς να δεις που σε τρομάζει. Σαν παιδί, μια σκιά ή ένας τριγμός μπορούσαν να γεμίσουν το μυαλό με τέρατα. Στην ενήλικη ζωή, ο φόβος αυτός μεταφράζεται σε άρνηση ρίσκου και ανάγκη συνεχούς βεβαιότητας. Το άγνωστο γίνεται εμπόδιο, σε κρατάει προσκολλημένο στο σίγουρο και στο γνώριμο. Η υπέρβαση έρχεται μόνο με συνειδητή έκθεση στην αβεβαιότητα και με το να τη δεις όχι ως απειλή αλλά ως ευκαιρία.
2. Φόβος να μείνεις μόνος
Ως παιδί, το να καθυστερήσει ο γονιός να σε πάρει από το σχολείο μπορούσε να μοιάζει με εγκατάλειψη. Στην ενήλικη ζωή, αυτό συχνά οδηγεί σε αποφυγή της μοναξιάς με κάθε κόστος. Κάποιοι μένουν σε κακές σχέσεις ή κυνηγούν συνεχώς παρέα για να μη μείνουν μόνοι. Η αλήθεια είναι πως ο φόβος της μοναξιάς είναι πιο τρομακτικός από τη μοναξιά την ίδια. Μαθαίνοντας να απολαμβάνεις την «παρέα» με τον εαυτό σου, χτίζεις ανθεκτικότητα και αυτονομία.
3. Φόβος της αποτυχίας
Οι ήττες σε διαγωνισμούς ή η λάθος απάντηση στην τάξη μπορούν να ριζώσουν έναν διαρκή φόβο αποτυχίας. Ως ενήλικας, αυτό σε οδηγεί σε αναβλητικότητα, τελειομανία ή εγκατάλειψη στόχων πριν καν προσπαθήσεις. Όμως η αποτυχία δεν είναι τέλος· είναι βήμα προόδου. Όταν τη δεις ως μάθημα, ως μέρος για την επιτυχία, αντί για καταστροφή, ανοίγονται νέες δυνατότητες.
4. Φόβος του να μην ανήκεις
Οι παιδικές κλίκες αφήνουν πίσω τους το άγχος του ανήκειν. Στην ενήλικη ζωή, αυτό μπορεί να σε κάνει να κρύβεις πλευρές του εαυτού σου ή να κυνηγάς αποδοχή με κάθε τρόπο. Το αληθινό ανήκειν, όμως, δεν έχει να κάνει με το «να χωρέσεις» σε μια παρέα, αλλά με το να είσαι ο εαυτός σου και να βρεις τους ανθρώπους που σε αποδέχονται για αυτό που είσαι.
5. Φόβος της κριτικής
Οι «κόκκινες σημειώσεις» για τα λάθη σε μια κόλλα χαρτί ή το αποδοκιμαστικό βλέμμα του δασκάλου μπορεί να σε σημαδέψει για χρόνια. Στην ενήλικη ζωή, αυτό οδηγεί σε αποφυγή έκθεσης, σιωπή σε συζητήσεις και υπερβολική ανάγκη για αποδοχή. Η λύση είναι να διαχωρίσεις την αξία σου από τη γνώμη των άλλων και να αντιλαμβάνεσαι την κριτική ως εργαλείο βελτίωσης.
6. Φόβος της αλλαγής
Τα παιδιά λατρεύουν τη ρουτίνα, και κάθε αλλαγή τους μοιάζει σαν να χάνουν τον έλεγχο. Ως ενήλικες, κρατιόμαστε σφιχτά από το γνώριμο, ακόμα κι αν δεν μας ικανοποιεί. Η αλλαγή όμως είναι αναπόφευκτη και συνάμα ο μόνος δρόμος για ανάπτυξη. Αντί να τη φοβάσαι, δες την ως ευκαιρία για ανανέωση.
7. Φόβος της αποδοκιμασίας
Η ανάγκη για την έγκριση των «μεγάλων» γίνεται στην ενήλικη ζωή εξάρτηση από τις γνώμες των άλλων. Έτσι καταλήγεις να ζεις με βάση τις προσδοκίες τους, όχι τις δικές σου. Η απελευθέρωση έρχεται όταν μάθεις να εγκρίνεις εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου και να θέτεις όρια.
8. Φόβος της απόρριψης
Από τις φιλίες στο προαύλιο μέχρι τον πρώτο έρωτα, ο φόβος της απόρριψης σε ακολουθεί. Σαν ενήλικας μπορεί να σε κάνει να μη διεκδικείς ούτε όσα αξίζεις. Η απόρριψη όμως δεν είναι μέτρο της αξίας σου. Είναι απλώς μέρος της ζωής. Και αν την δεις ως τέτοιο – και όχι ως καταδίκη – ανοίγεις χώρο για νέες εμπειρίες.
9. Φόβος της ντροπής
Ακόμα και μικρές – ασήμαντες θεωρητικά – στιγμές, όπως ένα πέσιμο μπροστά σε όλους, μπορούν να σε σημαδέψουν. Στην ενήλικη ζωή, ο φόβος της γελοιοποίησης σε περιορίζει. Αν μάθεις να γελάς με τα λάθη σου και να αγκαλιάζεις την ατέλεια, γίνεσαι πιο ελεύθερος να ζήσεις και να δοκιμάσεις, χωρίς ντροπές.
10. Φόβος του πόνου
Ένα γδαρμένο γόνατο ή ένα χτύπημα με ποδήλατο μπορεί να γίνει αργότερα φόβος για κάθε είδους πόνο – σωματικό ή συναισθηματικό. Έτσι αποφεύγεις συγκρούσεις ή δύσκολες αποφάσεις. Όμως ο πόνος είναι δάσκαλος. Σου μαθαίνει τι αξίζει και τι όχι. Όταν τον αποδεχτείς ως μέρος της ζωής, αποκτάς περισσότερη δύναμη και σοφία.
11. Φόβος του υπερφυσικού
Οι παιδικές ιστορίες με φαντάσματα μπορούν να εξελιχθούν σε φόβο για ό,τι δεν εξηγείται εύκολα. Αυτό μπορεί να γίνει εμπόδιο στην εξερεύνηση νέων ιδεών ή κοσμοθεωριών. Αντί να τον αφήνεις να σε περιορίζει, μπορείς να τον μετατρέψεις σε περιέργεια για το άγνωστο.
12. Φόβος της δημόσιας ομιλίας
Το να μιλήσεις μπροστά στην τάξη ήταν εφιάλτης και για πολλούς παραμένει. Ως ενήλικας, αυτός ο φόβος μπορεί να εμποδίσει την καριέρα και την αυτοέκφραση. Η λύση είναι να δεις τη δημόσια ομιλία όχι ως εξέταση αλλά ως ευκαιρία επικοινωνίας και σύνδεσης.
13. Φόβος των ζώων
Ο σκύλος της γειτονιάς ή μια αράχνη στην παιδική ηλικία μπορεί να αφήσουν σημάδια. Στην ενήλικη ζωή, αυτό μπορεί να δημιουργεί διάφορους περιορισμούς με φοβίες. Με σταδιακή εξοικείωση και κατανόηση, ο φόβος μπορεί να μετατραπεί σε σεβασμό, αποδοχή και εκτίμηση για τα ζώα και τη φύση.
14. Φόβος της βελόνας
Οι παιδικοί εμβολιασμοί συχνά αφήνουν έντονη αποστροφή για τις βελόνες. Ως ενήλικες, πολλοί αποφεύγουν – εκτός από βελόνες – ακόμα και εξετάσεις και θεραπείες. Η γνώση, η εξοικείωση και οι τεχνικές χαλάρωσης μπορούν να μειώσουν το άγχος και να σε βοηθήσουν να βάλεις την υγεία πάνω από τον φόβο.
15. Φόβος τους ύψους
Το σκίρτημα στην παιδική τσουλήθρα ή σε ένα παιχνίδι στο λούνα παρκ μπορεί να μετατραπεί σε φοβία για πτήσεις ή βόλτες σε βουνά. Ενώ η προσοχή είναι λογική, η υπερβολή στερεί εμπειρίες. Με σταδιακή έκθεση και αλλαγή οπτικής, τα ύψη μπορούν να γίνουν ευκαιρία για μαγευτικές στιγμές, όχι πηγή τρόμου.
