Μπορεί ένα απλό βακτήριο του στόματος να οδηγήσει σε έμφραγμα; Νέα μελέτη απαντά «ναι». Επιστήμονες ανακάλυψαν ότι μικρόβια που ζουν καθημερινά στο σάλιο και στην οδοντική πλάκα, όταν βρουν τον δρόμο προς τις αρτηρίες, μπορεί να συμβάλουν στη δημιουργία θρόμβων και να προκαλέσουν καρδιακή προσβολή.

Η έρευνα αποκαλύπτει μια νέα, απρόσμενη σύνδεση, ανάμεσα στη στοματική υγεία και στις καρδιοπάθειες, οι οποίες σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) προκαλούν τον θάνατο περίπου 20 εκατ. ανθρώπων με το 85% εξ αυτών να οφείλονται σε εγκεφαλικό ή έμφραγμα.

Το έμφραγμα του μυοκαρδίου, συμβαίνει όταν το αίμα στις αρτηρίες δεν μπορεί να φτάσει στην καρδιά. Η απόφραξη των αρτηριών μπορεί να προκληθεί από θρόμβους αίματος, σπασμό της στεφανιαίας αρτηρίας ή από συσσώρευση πλάκας (μερικώς αποτελούμενης από χοληστερόλη) στο εσωτερικό των αρτηριακών τοιχωμάτων – μια διαδικασία γνωστή ως αθηροσκλήρωση, που οδηγεί σε στεφανιαία νόσο.

Προηγούμενες έρευνες έχουν συνδέσει βακτηριακές λοιμώξεις με αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας και δημιουργία αθηρωματικής πλάκας. Ο Πέκκα Γ. Καρχούνεν, καθηγητής Ιατρικής και Τεχνολογίας Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Τάμπερε στη Φινλανδία, εξήγησε ότι η πιθανότητα τα μολυσματικά παθογόνα να εμπλέκονται στη χρόνια φλεγμονή των στεφανιαίων πλακών είχε εξεταστεί στο παρελθόν, αλλά εγκαταλείφθηκε πριν από 20 χρόνια λόγω αποτυχημένων κλινικών δοκιμών με αντιβιοτικά.

Η έρευνα επανήλθε χάρη σε σύγχρονες μοριακές μεθόδους που επιτρέπουν την ανίχνευση βακτηριακού DNA – ακόμη και σε μικρά δείγματα – και ο Καρχούνεν είναι ο επικεφαλής συγγραφέας της νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Journal of the American Heart Association, η οποία διαπίστωσε ότι βακτήρια που βρίσκονται συνήθως στο στόμα και τον λαιμό μπορεί να προκαλέσουν έμφραγμα.

Τι έδειξε η έρευνα

Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα στεφανιαίας πλάκας από 121 ανθρώπους που πέθαναν από αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, καθώς και από 96 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ενδαρτηρεκτομή (επέμβαση για τον καθαρισμό αρτηριών). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα πιο συχνά βακτήρια στα δείγματα ήταν οι viridans group Streptococci, ένας όρος-ομπρέλα για τύπους στρεπτόκοκκου που βρίσκονται συχνά στο στόμα, στο σάλιο και στην οδοντική πλάκα.

Ο Καρχούνεν εξήγησε ότι οι στοματικοί στρεπτόκοκκοι δρουν ως πρώτοι αποικιστές της οδοντικής πλάκας. Αυτή η παρουσία υποδηλώνει ότι δεν βρίσκονται μόνοι τους, αλλά πιθανώς σχηματίζουν ένα βιοφίλμ με πολλά βακτήρια.

Τα βιοφίλμ είναι αποικίες βακτηρίων που συχνά προσκολλώνται σε μια επιφάνεια αλλά και μεταξύ τους, ενώ παράλληλα βρίσκονται ενσωματωμένα σε μια αυτοπαραγόμενη μήτρα (biofilm matrix). Οι αποικίες αυτές, δημιουργούνται από πολλούς παθογόνους μικροοργανισμούς και στόχος τους είναι η αύξηση της προστασίας από εξωτερικούς παράγοντες.  Όταν το βιοφίλμ «ενεργοποιηθεί», μπορεί να παράγει νέα βακτήρια που διεισδύουν στην αθηρωματική πλάκα, προκαλώντας φλεγμονή, ρήξη της πλάκας και σχηματισμό θρόμβου.

Ο Καρχούνεν σημείωσε ότι οι ερευνητές μελετούν αν η ασβεστοποίηση αυτών των βιοφίλμ – όπως συμβαίνει στα δόντια – σχετίζεται και με την ασβεστοποίηση των στεφανιαίων αρτηριών, καθώς και την πιθανότητα ανάπτυξης εμβολίου κατά του σχηματισμού βιοφίλμ και της θρομβογένεσης από βακτήρια.

Τι λένε οι επιστήμονες για τα βακτήρια του στόματος

Ο καρδιολόγος Σέργκιου Νταραμπάντ από το Miami Cardiac & Vascular Institute, μιλώντας στο Medical News Today, χαρακτήρισε ενδιαφέρουσα την έρευνα. «Ξέραμε ότι η φλεγμονή είναι βασικός παράγοντας στη δημιουργία και ρήξη της αθηρωματικής πλάκας που οδηγεί σε έμφραγμα. Αυτή η μελέτη προσθέτει ένα ακόμα κομμάτι στο παζλ – δείχνοντας πως τα στοματικά βακτήρια μπορεί να έχουν κρυφό ρόλο στην πρόκληση στεφανιαίας φλεγμονής».

Παρόμοια άποψη εξέφρασε και ο καρδιολόγος Γιου-Μινγκ Νι, τονίζοντας ότι, αν και το εύρημα είναι σημαντικό, χρειάζεται προσοχή καθώς οι μελέτες αυτού του τύπου δεν αποδεικνύουν με σαφήνεια το χρονοδιάγραμμα που οδηγεί σε καρδιακό επεισόδιο.

Ο Μπρετ Σίλοβ, πρόεδρος της Καρδιολογικής Κλινικής στο Hackensack Meridian Jersey Shore University Medical Center, σημείωσε ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για τους στρεπτόκοκκους του στόματος, καθώς είναι συνήθως ακίνδυνοι και βοηθούν στη διατήρηση της ισορροπίας στο στόμα και τον οργανισμό. Το πρόβλημα ξεκινά όταν εισέλθουν στο αίμα, όπου μπορεί να προκαλέσουν λοιμώξεις, όπως ενδοκαρδίτιδα.

Ο ειδικός λοιμωξιολόγος Έντουαρντ Λίου, εξηγώντας ότι δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο κατά των strep viridans και ότι τα υπάρχοντα εμβόλια για άλλους στρεπτόκοκκους δεν προστατεύουν από αυτούς, συστήνει την έγκαιρη αντιμετώπιση οδοντικών λοιμώξεων, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν βακτηριαιμία.

Ο Σίλοβ πρόσθεσε ότι η καλή στοματική υγιεινή και η τακτική φροντίδα δοντιών αποτελούν βασικό μέτρο προστασίας. Η στοματική υγεία, όπως επισήμανε, συνδέεται άμεσα με τη γενική υγεία και ιδιαίτερα με το καρδιαγγειακό σύστημα.

Από το στόμα στην καρδιά

Η νέα μελέτη δείχνει ότι η υγεία της καρδιάς δεν εξαρτάται μόνο από τη χοληστερόλη ή την πίεση, αλλά και από τη φροντίδα του στόματός μας. Τα μικρόβια που θεωρούμε «αθώα» στο στόμα μπορούν, υπό συνθήκες, να μετατραπούν σε αόρατη απειλή για τις αρτηρίες. Το μήνυμα είναι σαφές: το βούρτσισμα, οι τακτικοί έλεγχοι στον οδοντίατρο και η άμεση αντιμετώπιση λοιμώξεων προστατεύουν και την καρδιά.