Ενδεχομένως να βρισκόμαστε μπροστά σε μια στιγμή ορόσημο στη μάχη κατά του καρκίνου. Ένα νέο εμβόλιο κατάφερε να εξαλείψει εντελώς τα καρκινικά κύτταρα του παγκρέατος σε προκλινικές δοκιμές, ανοίγοντας τον δρόμο για τη δοκιμή του σε ανθρώπους. Αν επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα, θα μιλάμε για μια πραγματική επανάσταση στην ογκολογία.

Η πρωτοποριακή έρευνα προέρχεται από το Πανεπιστήμιο Case Western Reserve και επικεντρώνεται στο παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα των πόρων (PDAC), τη συχνότερη μορφή καρκίνου του παγκρέατος.

Αν και ο καρκίνος του παγκρέατος δεν είναι τόσο συχνός όσο του μαστού, του προστάτη, των πνευμόνων ή του παχέος εντέρου, θεωρείται εξαιρετικά ύπουλος. Συχνά διαγιγνώσκεται όταν έχει ήδη κάνει μεταστάσεις, και τότε οι διαθέσιμες θεραπείες απλώς παρατείνουν τη ζωή του ασθενούς. Το ποσοστό επιβίωσης πέντε ετών για αυτόν τον καρκίνο είναι μόλις 13,3%.

«Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι εξαιρετικά επιθετικός», δήλωσε ο Zheng-Rong (ZR) Lu, βιοϊατρικός μηχανικός στη Σχολή Μηχανικών του Case. «Οπότε ήταν έκπληξη που η προσέγγισή μας λειτούργησε τόσο καλά», τόνισε σύμφωνα με το New Atlas.

Πώς λειτουργεί η επαναστατική θεραπεία

Η θεραπεία βασίζεται στον εντοπισμό των πιο συχνών μεταλλάξεων στα κύτταρα όγκων PDAC, μέσω νανοσωματιδίων που μεταφέρουν αντιγόνα. Αυτά τα αντιγόνα ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να επιτεθεί και να καταστρέψει την καρκινική ανάπτυξη.

Στις προκλινικές δοκιμές – που διεξάγονται σε κυτταρικές καλλιέργειες ή σε πειραματόζωα – το εμβόλιο εξάλειψε τον καρκίνο σε πάνω από τους μισούς στόχους.

«Η βασική μας υπόθεση είναι πως καινοτόμα νανοθεραπευτικά εμβόλια, που στοχεύουν πολλαπλά μεταλλαγμένα γονίδια στον καρκίνο PDAC, θα μπορούσαν να ξεπεράσουν την ετερογένεια των όγκων και να πετύχουν υψηλά ποσοστά επιβίωσης χωρίς νόσο», έγραψαν οι ερευνητές.

«Επιπλέον, πιστεύουμε ότι ο συνδυασμός αυτών των εμβολίων με αναστολείς πρωτεϊνών που μπλοκάρουν κρίσιμα ανοσολογικά σημεία ελέγχου μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την αντικαρκινική ανοσοαπόκριση και να αυξήσει τη συνολική αποτελεσματικότητα της θεραπείας».

Όχι εξατομικευμένη, αλλά καθολική θεραπεία

Το εντυπωσιακό είναι ότι το εμβόλιο δεν ακολουθεί την τάση της εξατομικευμένης ιατρικής. Αντίθετα, στοχεύει να αποτελέσει μια καθολική θεραπεία και να προσφέρει αντικαρκινική ανοσία σε ασθενείς με PDAC, αλλά και σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο να το αναπτύξουν.

«Η μέθοδος αυτή έχει τη δυνατότητα να μεταμορφώσει την κλινική φροντίδα», δήλωσε η Li Lily Wang, αναπληρώτρια καθηγήτρια μοριακής ιατρικής στο Case Western και ερευνήτρια στην Κλινική του Κλίβελαντ. «Είναι συναρπαστικό που το νέο μας νανο-εμβόλιο κατάφερε να κινητοποιήσει τόσο ισχυρή απόκριση από τα Τ-κύτταρα που στοχεύουν τους όγκους — τα οποία συνήθως είναι λίγα και ανίκανα να ελέγξουν την ανάπτυξη του όγκου».

Η θεραπεία προβλέπει τρεις ενέσεις με αντικαρκινικά νανοσωματίδια, συνοδευόμενες από έναν αναστολέα ανοσολογικού σημείου ελέγχου, ώστε να ενισχυθεί η ικανότητα του σώματος να εντοπίζει και να καταστρέφει τους όγκους. Οι ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι η θεραπεία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και προληπτικά, σε άτομα με γενετική προδιάθεση για PDAC.

«Δείξαμε ότι το εμβόλιό μας δημιούργησε ανοσολογική μνήμη σε προκλινικά μοντέλα», είπε ο Lu. «Αν μπορέσουμε να το πετύχουμε αυτό και σε ασθενείς, τότε θα μπορούσαμε να προλάβουμε την εμφάνιση PDAC πριν καν σχηματιστούν όγκοι — έτσι, τα εμβόλια θα μπορούσαν να είναι είτε θεραπευτικά είτε προληπτικά».

Αν και ακόμη είναι νωρίς, η ομάδα έχει λάβει χρηματοδότηση άνω των 3 εκατομμυρίων δολαρίων από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ, για την ανάπτυξη και προώθηση του εμβολίου. Προγραμματίζονται επιπλέον προκλινικές δοκιμές για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και ασφάλειας σε άλλα μοντέλα, προτού ξεκινήσουν οι δοκιμές σε ανθρώπους.

«Για να αξιολογήσουμε μη επεμβατικά την επίδραση αυτών των νανο-εμβολίων, θα χρησιμοποιήσουμε τεχνολογία απεικόνισης μορίων με μαγνητικό συντονισμό (MRMI) αιχμής», έγραψε η ερευνητική ομάδα. «Αυτή η προσέγγιση όχι μόνο θα επιτρέψει την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της αποτελεσματικότητας των εμβολίων, αλλά και θα βοηθήσει στην τελειοποίηση τόσο της σύνθεσής τους όσο και του συνολικού θεραπευτικού πρωτοκόλλου».