Ο εμπορικός κλάδος των μονάδων αδυνατίσματος και των ιδιωτικών γυμναστηρίων, ο οποίος συνδέεται άρρηκτα με την υγεία των πολιτών, έχει διαχρονικά μεγάλο αριθμό αναφορών, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Καταναλωτή».

Όπως προκύπτει από την ετήσια έκθεση της Ανεξάρτητης Αρχής “Συνήγορος του Καταναλωτή”, το 2017 διαπιστώθηκε διπλασιασμός των αθέμιτων (κυρίως παραπλανητικών) εμπορικών πρακτικών, πολλές από τις οποίες εντοπίζονται στον κλάδο των υπηρεσιών υγείας στον οποίο ανήκουν οι Μονάδες αδυνατίσματος και τα ιδιωτικά γυμναστήρια, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αναπληρώτρια Συνήγορος του Καταναλωτή και διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή Αθηνά Κοντογιάννη.

Όπως σημειώνεται σε σχετικό ενημερωτικό έντυπο που εξέδωσε ο Συνήγορος του Καταναλωτή, στο χώρο, βεβαίως, υπάρχουν συνεπείς προμηθευτές που σέβονται τον καταναλωτή και μεριμνούν για την υγεία του, υπάρχουν, όμως, και επιχειρήσεις που επιδιώκουν αποκλειστικά το κέρδος. Η επιθετική στρατηγική πωλήσεων που συχνά ακολουθείται, βασίζεται σε εμπορικές πρακτικές και μεθόδους που δεν είναι πάντα συμβατές με τη νομοθεσία.

«Πολλές φορές οι διαφημιστικές υποσχέσεις δεν ακολουθούνται από την αντίστοιχη ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών και δεν έχουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Έχουν, δυστυχώς, καταγραφεί αρκετές περιπτώσεις πρόκλησης βλαβών από αμέλεια, στην υγεία και τη σωματική ακεραιότητα καταναλωτών» όπως αναφέρεται στο σχετικό ενημερωτικό έγγραφο.

Από την έναρξη της λειτουργίας της, η Ανεξάρτητη Αρχή “Συνήγορος του Καταναλωτή” (ΣτΚ), έχει δεχθεί μεγάλο αριθμό καταγγελιών, που ξεπερνούν τις 1.200. Το ποσοστό επίλυσης τους ανέρχεται σε 78% με επιστροφή στους καταναλωτές ποσού που υπερβαίνει τα 1.500.000 ευρώ.

Ο ΣτΚ εξακολουθεί να δέχεται καθημερινά αναφορές που αφορούν σε παραβάσεις της καταναλωτικής νομοθεσίας, αλλά και σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που εφαρμόζουν σε βάρος των καταναλωτών επιχειρήσεις γυμναστηρίων, μονάδων αδυνατίσματος και κέντρων αισθητικής.

Σε αρκετές, μάλιστα, περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί από έρευνες που διεξήγαγε η Αρχή, ότι κάποιες επιχειρήσεις λειτουργούν χωρίς να διαθέτουν άδεια λειτουργίας ή την προβλεπόμενη βεβαίωση γνωστοποίησης λειτουργίας που χορηγούν τα αρμόδια όργανα της πολιτείας. Στις περιπτώσεις αυτές ο ΣτΚ, αφού συλλέξει τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία, υποβάλλει μηνυτήρια αναφορά προς τον αρμόδιο Εισαγγελέα. Από την έναρξη λειτουργίας της Αρχής, ο ΣτΚ έχει υποβάλει στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών πάνω από 50 μηνυτήριες αναφορές (για σωματικές βλάβες, απάτη, παράνομη άσκηση επαγγέλματος, πλαστογραφία, κλπ.).

Σημαντικός αριθμός καταναλωτών διαμαρτύρεται για χρήση αθέμιτων και παραπλανητικών, μεθόδων προσέλκυσης πελατείας από ορισμένους προμηθευτές του κλάδου, οι οποίες οδηγούν τους καταναλωτές στην ανάληψη δυσβάστακτων οικονομικών υποχρεώσεων. Αρκετοί καταναλωτές αναφέρουν ελλειπή προσυμβατική ενημέρωσή τους ως προς τους όρους ένταξης σε διάφορα προγράμματα αδυνατίσματος, άθλησης και αισθητικής και ως προς τις δυνατότητες υπαναχώρησης από αυτά.

Είναι, κατά συνέπεια, ιδιαίτερα σημαντική η ενημέρωση των καταναλωτών, σε απλή και κατανοητή γλώσσα, για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, για τις παγίδες που μπορεί να ελλοχεύουν, αλλά και πώς μπορούν να προστατευθούν από αυτές. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η έκδοση του φυλλαδίου, στο οποίο παρατίθενται συνοπτικά τα βασικά δικαιώματα των καταναλωτών, οι υποχρεώσεις των μονάδων αδυνατίσματος και των γυμναστηρίων. Γίνεται, παράλληλα καταγραφή των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών που διαπιστώθηκαν από την Αρχή κατά τη διερεύνηση σχετικών υποθέσεων, ενώ παρατίθενται απλές συμβουλές προς τους καταναλωτές για την αποφυγή προβλημάτων.

Οι βασικές υποχρεώσεις των μονάδων αδυνατίσματος και των ιδιωτικών γυμναστηρίων

Η υπ’ αριθ. Ζ1-1262/2007 (ΦΕΚ Β΄ 2122/31-10-2007) υπουργική απόφαση συμπλήρωσε το βασικό θεσμικό πλαίσιο για την προστασία του καταναλωτή (ιδίως ν. 2251/1994), στον τομέα της παροχής υπηρεσιών από Μονάδες Αδυνατίσματος και Ιδιωτικά Γυμναστήρια, ρυθμίζοντας τόσο το περιεχόμενο και τους όρους των σχετικών συμβάσεων όσο και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μερών σε περίπτωση προβλημάτων.  Στο πλαίσιο αυτό, οι Μονάδες Αδυνατίσματος και τα Γυμναστήρια υποχρεούνται, μεταξύ άλλων:

–  Να καταρτίζουν έγγραφες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, εφόσον οι τελευταίες παρέχονται σε περισσότερες της μίας επισκέψεις. Οι σχετικές συμβάσεις πρέπει να καταρτίζονται σε δύο όμοια πρωτότυπα έγγραφα, ένα εκ των οποίων παραδίδεται στον καταναλωτή. Στις συμβάσεις πρέπει να αναφέρονται όνομα, επωνυμία, διακριτικός τίτλος, πλήρης διεύθυνση του παρόχου των υπηρεσιών, ΑΦΜ, ΔΟΥ, Αριθμός Μητρώου της επιχείρησης, καθώς και όνομα και ιδιότητα αυτού που συμβάλλεται στο όνομα και για λογαριασμό της επιχείρησης, ο αριθμός άδειας λειτουργίας της επιχείρησης, η χρονολογία και ο τόπος κατάρτισης της σύμβασης. Επίσης, πρέπει να γίνεται αναλυτική περιγραφή της φύσης και των χαρακτηριστικών των υπηρεσιών, ιδίως δε η επιμέρους χρονική διάρκεια κάθε συνεδρίας και να αναφέρεται ο συνολικός αριθμός των συνεδριών ανά κατηγορία υπηρεσιών, με σαφή διαχωρισμό των τυχόν δωρεάν υπηρεσιών, οι όροι εκτέλεσης της σύμβασης και ιδίως ο τρόπος και ο χρόνος παροχής των υπηρεσιών και το δικαίωμα υπαναχώρησης εντός 30 ημερολογιακών ημερών και η δυνατότητα εξώδικης επίλυσης διαφορών, με προσφυγή στον Συνήγορο του Καταναλωτή ή στις Επιτροπές Φιλικού Διακανονισμού.

–   Να παρέχουν, σε χωριστό έντυπο, υπόδειγμα δήλωσης υπαναχώρησης του καταναλωτή από τη σύμβαση.

–  Να μην εισπράττουν προκαταβολή που υπερβαίνει το 2,5% του συνολικού ποσού της σύμβασης, συμπεριλαμβανομένης τυχόν εγγραφής, πριν από την έναρξη εκτέλεσης της σύμβασης.

–   Να επιστρέψουν στον καταναλωτή, εντός 30 ημερολογιακών ημερών από την κοινοποίηση της δήλωσης υπαναχώρησης ή καταγγελίας, τυχόν αχρεωστήτως εισπραχθέντα χρηματικά ποσά και μάλιστα στη συμφωνηθείσα τιμή, χωρίς να προβούν σε επανακοστολόγηση των υπηρεσιών ή να τον απαλλάξουν από την πληρωμή δόσεων καρτών ή υπολοίπου οφειλής που έχει χρεωθεί σε πιστωτική κάρτα, εφόσον δεν αντιστοιχούν σε αποδεδειγμένα παρασχεθείσες υπηρεσίες.

–  Να μη διενεργούν πράξεις που έχουν σχέση με την ιατρική (πλην της παροχής πρώτων βοηθειών και της απλής ιατρικής εξέτασης για τη χορήγηση της γνωμάτευσης ότι είναι ικανοί οι εξεταζόμενοι, χωρίς κίνδυνο για την υγεία τους, να κάνουν χρήση του προγράμματος), καθώς και να μην διαφημίζουν πράξεις που σχετίζονται με την άσκηση ιατρικού επαγγέλματος. Απαγορεύεται ακόμη η χορήγηση και η με κάθε τρόπο προώθηση ή εμπορία πάσης φύσεως φαρμάκων ή προϊόντων που περιέχουν φαρμακευτικές ουσίες και άλλων προϊόντων για τα οποία απαιτείται άδεια κυκλοφορίας ή γνωστοποίηση στον ΕΟΦ.

Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του καταναλωτή

Ο καταναλωτής που προσέρχεται στις μονάδες αδυνατίσματος πρέπει να εφοδιαστεί με ιατρική γνωμάτευση που να πιστοποιεί τη δυνατότητα ένταξής του σε πρόγραμμα άσκησης, δίαιτας ή απώλειας βάρους, χωρίς κίνδυνο για την υγεία του. Ο καταναλωτής έχει δικαίωμα:

– Να υπαναχωρήσει αναιτιολογήτως εντός 30  ημερολογιακών ημερών από την επομένη της παραλαβής του πρωτοτύπου της σύμβασης. Η σχετική δήλωση υποβάλλεται είτε αυτοπροσώπως, είτε με φαξ, είτε με συστημένη επιστολή προς τον προμηθευτή. ΄Εντυπη φόρμα υποδείγματος δήλωσης υπαναχώρησης – καταγγελίας συμβάσεων με μονάδες αδυνατίσματος και γυμναστήρια διατίθεται στο διαδικτυακό τόπο του Συνήγορου του Καταναλωτή: www.synigoroskatanaloti.gr

– Να καταγγείλει τη σύμβαση οποτεδήποτε, μετά την παρέλευση της παραπάνω προθεσμίας των 30 ημερών από την παραλαβή της και πριν από τη λήξη του συμφωνημένου προγράμματος και, μάλιστα, χωρίς την επίκληση σπουδαίου λόγου. Στην περίπτωση αυτή ο καταναλωτής υποχρεούται να καταβάλει το αντίτιμο των υπηρεσιών που του έχουν αποδεδειγμένα παρασχεθεί. Εφόσον ο καταναλωτής καταγγείλει τη σύμβαση, ο προμηθευτής δικαιούται αποζημίωσης, η οποία θα ανέρχεται σε ποσοστό μέχρι 2,5% επί της αξίας του υπολοίπου ανεκτέλεστου προγράμματος, το οποίο, όμως, θα πρέπει να προβλέπεται ρητά στη σύμβαση.

– Να επωφεληθεί από τυχόν εκπτώσεις που συμφωνήθηκαν κατά τη σύναψη της σύμβασης και μετά την άσκηση του δικαιώματος καταγγελίας, στο πλαίσιο της εκκαθάρισης των εκατέρωθεν απαιτήσεων.

– Εάν το τίμημα καλύπτεται κατά ένα μέρος ή στο σύνολό του από πίστωση που χορηγείται στον καταναλωτή είτε από τον προμηθευτή είτε από τρίτο (π.χ. τράπεζα), δυνάμει συμφωνίας που συνάπτεται ανάμεσα στον προμηθευτή και τον τρίτο, τότε, ο καταναλωτής, εφόσον ασκήσει το δικαίωμα υπαναχώρησης από τη σύμβαση ή καταγγελίας της σύμβασης:

– Μπορεί να καταγγείλει και τη σύμβαση πίστωσης με έγγραφη δήλωσή του απευθυνόμενη προς τον πιστωτικό φορέα, ο οποίος υποχρεούται από τη λήψη της δήλωσης να απαλλάξει τον καταναλωτή από τυχόν υπόλοιπα οφειλών που έχουν χρεωθεί στην πιστωτική του κάρτα για μη παρασχεθείσες υπηρεσίες. Σε περίπτωση υπαναχώρησης ή καταγγελίας της σύμβασης από τον καταναλωτή, ο προμηθευτής υποχρεούται εντός 30 ημερολογιακών ημερών από την κοινοποίηση της υπαναχώρησης ή της καταγγελίας, να του επιστρέψει, στη συμφωνηθείσα τιμή, τυχόν αχρεωστήτως εισπραχθέντα χρηματικά ποσά ή να τον απαλλάξει από την πληρωμή δόσεων καρτών ή υπολοίπου οφειλής χρεωμένης σε πιστωτική κάρτα, τα οποία δεν αντιστοιχούν σε αποδεδειγμένα παρασχεθείσες υπηρεσίες.

– Εάν η μονάδα αδυνατίσματος ή το γυμναστήριο πτωχεύσουν ή παύσουν, για οποιονδήποτε λόγο, τις εργασίες τους, ο καταναλωτής υποχρεούται να καταβάλει στον πιστωτικό φορέα μόνο το τίμημα των παρασχεθεισών υπηρεσιών και μέχρι το χρόνο που υπήρχε η δυνατότητα παροχής των υπηρεσιών.

12 χρήσιμες συμβουλές προς τους καταναλωτές

Ο Συνήγορος του Καταναλωτή, με βάση την εμπειρία του στη διερεύνηση των αναφορών των καταναλωτών από συμβάσεις που συνάπτουν με μονάδες αδυνατίσματος και ιδιωτικά γυμναστήρια, συμβουλεύει τους καταναλωτές:

1. Να αποφεύγουν να υπογράφουν συμβάσεις κατά την πρώτη επίσκεψή τους στην έδρα των επιχειρήσεων και χωρίς προηγούμενη έρευνα αγοράς. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει κίνδυνος να παρασυρθούν από δώρα και προσφορές ή από υποσχέσεις ότι το προϊόν ή «πακέτο υπηρεσιών» θα είναι διαθέσιμο υπό ειδικούς όρους και για περιορισμένο χρονικό διάστημα ή ότι θα διατίθεται σε περιορισμένο αριθμό ατόμων και σε μειωμένη τιμή γνωριμίας, και να αναλάβουν σημαντικές οικονομικές δεσμεύσεις υπό πίεση.

2. Να μην αρκούνται στην ενημέρωση, που αρκετές φορές είναι ελλιπής, από τα διαφημιστικά φυλλάδια ή τα τηλεοπτικά διαφημιστικά μηνύματα ή από την άποψη γνωστών και φίλων που ακολούθησαν προγράμματα αδυνατίσματος, αισθητικής ή άθλησης, αλλά να αναζητούν υπηρεσίες προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες τους και τις οποίες χρειάζονται πραγματικά.

3. Να συμβουλεύονται τον θεράποντα ιατρό τους και να προσκομίζουν ιατρική γνωμάτευση για τη δυνατότητά τους να συμμετάσχουν σε προγράμματα και θεραπείες που ενδέχεται, με βάση το ιστορικό τους, να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία τους.

4. Να ζητούν, πριν από την υπογραφή της σύμβασης, πλήρη κι αναλυτική ενημέρωση για το πρόγραμμα αδυνατίσματος, αισθητικής ή άθλησης που επιθυμούν να ακολουθήσουν. Να μελετούν προσεκτικά το σχέδιο της σύμβασης, στην οποία πρέπει να αποτυπώνονται κατά τρόπο σαφή και κατανοητό όλοι οι γενικοί και ειδικοί όροι και κυρίως οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνει ο καταναλωτής και να λαμβάνουν διευκρινίσεις για ό,τι δεν κατανοούν.

5. Να αποχωρούν από το χώρο του κέντρου αδυνατίσματος και αισθητικής, αν νιώσουν ψυχολογική πίεση ή οποιασδήποτε μορφής παρενόχληση ιδίως για την προώθηση υπηρεσιών ή προϊόντων.

6. Να ζητούν, μετά την υπογραφή της σύμβασης, το αντίγραφό της, το οποίο πρέπει να φέρει τις υπογραφές και των δύο μερών.

7. Να μην εξοφλούν το κόστος του προγράμματος προκαταβολικά, ακόμη και αν εμφανίζεται ως προσφορά ή συνοδεύεται με δώρα.

8. Να επιβεβαιώνουν την ιδιότητα του προσώπου που πραγματοποιεί τις θεραπείες αισθητικής ή αδυνατίσματος.

9. Να μην λαμβάνουν σκευάσματα χωρίς να επιβεβαιώσουν προηγουμένως ότι είναι εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ..

10. Να μην υπογράφουν τη βεβαίωση λήψης υπηρεσίας, πριν βεβαιωθούν ότι αυτή η υπηρεσία πράγματι τους παρασχέθηκε και ανταποκρίνεται, κατά το κόστος και το αντικείμενο, στη σύμβαση. Η υπογραφή που θα θέσουν στο σχετικό έγγραφο, να φροντίζουν να είναι ευκρινής και αναγνωρίσιμη από τους ίδιους, γιατί μπορεί να τεθούν αποδεικτικά ζητήματα.

11. Να ενημερώνουν άμεσα την Τράπεζα, εφόσον έχουν πληρώσει με πιστωτική κάρτα, σε περίπτωση υποβολής δήλωσης υπαναχώρησης ή καταγγελίας της σύμβασής τους ή παύσης της λειτουργίας του γυμναστηρίου ή της μονάδας αδυνατίσματος.

12. Να υποβάλουν αναφορά στον Συνήγορο του Καταναλωτή, χωρίς καθυστέρηση, σε περίπτωση που αντιμετωπίσουν πρόβλημα.