Νομικές περιπλοκές που επηρεάζουν και τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης των τραπεζών προκαλεί η απόφαση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να προχωρήσει στην προκήρυξη διαγωνισμού για την ασφαλιστική κάλυψη των μελών του Γενικού Συμβουλίου, της Εκτελεστικής Επιτροπής και στελεχών του ΤΧΣ έναντι αστικής ευθύνης με όριο κάλυψης τα 50 εκατ. ευρώ.
Το ΤΧΣ προκήρυξε το διαγωνισμό στις 11 Ιουνίου και όρισε την 28η Ιουλίου 2014 ως καταληκτική προθεσμία υποβολής των προσφορών. Σύμφωνα με την προκήρυξη που αναρτήθηκε στην αγγλόφωνη ιστοσελίδα του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας το ΤΧΣ θα αναθέσει σε ασφαλιστική εταιρεία σύμβαση ύψους 300.000 ευρώ (αυτή είναι απλώς ενδεικτική τιμή και δεν συνεπάγεται το ανώτατο όριο προσφοράς) μονοετούς διάρκειας με δυνατότητα ανανέωσης για άλλα 2 έτη. Μάλιστα, σύμφωνα με την προκήρυξη η πριμοδότηση ανανέωσης θα καλύπτεται με αύξηση έως και 10% επί του αρχικού τιμήματος για κάθε επιπλέον έτος (330.000 ευρώ το δεύτερο έτος και 360.000 ευρώ το τρίτο έτος). Αθροιστικά η προκήρυξη του ΤΧΣ περιγράφει ένα ασφαλιστικό συμβόλαιο αξίας 990.000 ευρώ!
Εάν το ΤΧΣ ήταν μια οποιαδήποτε επιχείρηση δεν θα υπήρχε κανένα θέμα με την σύναψη ενός προγράμματος ασφάλισης αστικής ευθύνης που θα εξασφαλίζει την ασφαλιστική κάλυψη και νομική υποστήριξη των στελεχών της διοίκησης της. Αλλά εκ του νόμου το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας δεν είναι μια οποιαδήποτε επιχείρηση. Ειδικά δε με τις αλλαγές που επήλθαν προ τετραμήνου με το Ν.4254/2014 στον καταστατικό νόμο του ΤΧΣ (Ν. 3864/ 2010) η κατάσταση περιπλέκεται περισσότερο.
Η απαλλαγή με νόμο
Με τον Ν.4254/2014 επήλθαν – μεταξύ άλλων- αλλαγές στην παράγραφο 4 του άρθρου 16Γ του Ν. 3864/ 2010 η οποία πλέον προβλέπει τα εξής: «4. Οι αποφάσεις του Γενικού Συμβουλίου και της Εκτελεστικής Επιτροπής, εφόσον λαμβάνονται σύμφωνα με τον παρόντα νόμο, θεωρούνται σύμφωνες με το σκοπό του Ταμείου και το δημόσιο συμφέρον, επωφελείς και συμφέρουσες για το Ταμείο και το Ελληνικό Δημόσιο και υπηρετούσες τη χρηστή διαχείριση της περιουσίας του Ταμείου, όσον αφορά την αστική ευθύνη των μελών του Γενικού Συμβουλίου, της Εκτελεστικής Επιτροπής καθώς και του προσωπικού του Ταμείου, έναντι τρίτων και έναντι του Ελληνικού Δημοσίου. Η διάταξη αυτή δεν απαλλάσσει τους ανωτέρω από τυχόν ευθύνη τους έναντι του Ταμείου. Εφόσον το Γενικό Συμβούλιο έχει σχηματίσει ισχυρή άποψη, ότι οποιοδήποτε μέλος του Γενικού Συμβουλίου ή της Εκτελεστικής Επιτροπής έχει εκτελέσει καλόπιστα τα καθήκοντά του στο πλαίσιο του σκοπού του Ταμείου, τότε το Ταμείο μπορεί να καλύψει τη χρηματική δαπάνη για οποιεσδήποτε νομικές ενέργειες και δικαστικά έξοδα, στα οποία υποχρεώθηκε το μέλος αυτό λόγω νομικών ενεργειών εναντίον του, και να του καταβάλει τα σχετικά ποσά. Στην περίπτωση που δυνάμει οριστικής απόφασης, το μέλος αυτό καταδικασθεί από αστικό ή ποινικό δικαστήριο κάθε βαθμού, τότε το Ταμείο αναζητεί και λαμβάνει από το μέλος αυτό τις χρηματικές καταβολές της προηγούμενης παραγράφου.»
Ο νόμος που ψήφισε – με πολλές αντιδράσεις μάλιστα- προ τετραμήνου η Βουλή απαλλάσσει ξεκάθαρα τα μέλη του Γενικού Συμβουλίου, της Εκτελεστικής Επιτροπής και το προσωπικό του Ταμείου από αστική ευθύνη έναντι τρίτων. Τα παραπάνω πρόσωπα ωστόσο ευθύνονται σε κάθε περίπτωση έναντι του Ταμείου.
Με το τριετές ασφαλιστήριο που επιδιώκει να συνομολογήσει η διοίκηση του ΤΧΣ συμβαίνει το εξής παράδοξο: ενώ ουσιαστικά υπάρχει απαλλαγή όσον αφορά την αστική ευθύνη έναντι τρίτων, το Ταμείο (δηλαδή το Ελληνικό Δημόσιο) πληρώνει την ασφαλιστική κάλυψη των μελών του ΤΧΣ, για ευθύνη έναντι του ιδίου! Την ίδια στιγμή μάλιστα που ο Ν.4254/2014 ξεκαθαρίζει πως μέλη του Γενικού Συμβουλίου, της Εκτελεστικής Επιτροπής καθώς και του προσωπικού του Ταμείου δεν απαλλάσσονται από τυχόν ευθύνες τους έναντι του Ταμείου.
Ενήμερος ο Γκ. Χαρδούβελης
Σύμφωνα με πληροφορίες το θέμα φέρεται να απασχολεί ήδη το πολιτικό γραφείο του υπουργού Οικονομικών κ. Γκίκα Χαρδούβελη, που διερευνά το κατά πόσο είναι προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος να επιδιώκει το ΤΧΣ ασφαλιστική κάλυψη για αστική ευθύνη που δεν υφίσταται. Το θέμα γίνεται ακόμη πιο ευαίσθητο από τη στιγμή που τα κεφάλαια του Ταμείου προέρχονται από τη δανειακή σύμβαση και αποσκοπούν στη διατήρηση της σταθερότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, προς χάριν του δημοσίου συμφέροντος και όχι στην πληρωμή μεγάλων ασφαλιστικών συμβολαίων.
Ζήτημα ανακύπτει και από το γεγονός ότι η προκήρυξη συμπεριλαμβάνει στην κάλυψη ευθύνης αξιωματούχους και εξωτερικούς συνεργάτες (Outside Entity Directors) τους οποίους δεν διευκρινίζει. Σημειώνεται πως σήμερα στο ΤΧΣ απασχολούνται περί τα 25 άτομα.
Το θέμα έχει ήδη φθάσει στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους το οποίο όντας αρμόδιο να ελέγχει τους προϋπολογισμούς όλων των φορέων Γενικής Κυβέρνησης πρέπει να ενημερωθεί για το τριετές ασφαλιστικό συμβόλου ενδεικτικού ύψους 990.000 ευρώ. Πάντως, σύμφωνα με υπηρεσιακά στελέχη του οικονομικού επιτελείου η αρμοδιότητα ελέγχου εξαντλείται στο ΓΛΚ και δεν υπάρχει θέμα αρμοδιότητας της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίως Συμβάσεων.
Καθυστερήσεις με τα warrants
Σύμφωνα με πληροφορίες η συνομολόγηση του mega- ασφαλιστικού συμβολαίου σχετίζεται με την επίσπευση της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης της Alpha Bank και της Τράπεζας Πειραιώς μέσω της ανταλλαγής των warrants που κατέχουν οι επενδυτές τους με τις μετοχές που κατέχει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Σύμφωνα με τον νόμο, η διάθεση των μετοχών του ΤΧΣ δύναται μεταξύ άλλων να πραγματοποιείται με δημόσια προσφορά μετοχών με αντάλλαγμα μετρητών ή με ανταλλαγή άλλων κινητών αξιών. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου με την οποία θα καθορίζεται η μεθοδολογία της ανταλλαγής των παραστατικών τίτλων δικαιωμάτων, ενώ θα πρέπει να έχει προηγηθεί απόφαση το Γενικό Συμβούλιο του Ταμείου και έκθεση από έναν ανεξάρτητο χρηματοοικονομικό σύμβουλο.
Καθώς υπάρχουν φόβοι πως ενδεχόμενη απόφαση του Γενικού Συμβουλίου του ΤΧΣ για ανταλλαγή των warrants θα φέρει τα μέλη του Ταμείου αντιμέτωπα με μακροχρόνιες δικαστικές διενέξεις είτε από αγωγές τρίτων είτε από αγωγές δημοσίων φορέων (ειδικά εάν υπάρξει κυβερνητική αλλαγή) η Διοίκηση του Ταμείου απεφάσισε την σύναψη του προγράμματος ασφάλισης αστικής ευθύνης που θα εξασφαλίζει την ασφαλιστική κάλυψη και νομική υποστήριξη των στελεχών του Ταμείου.
Εάν λοιπόν ο ορίζοντας για το συγκεκριμένο ασφαλιστικό συμβόλαιο – εφόσον προχωρήσει- είναι η 28η Ιουλίου μπορεί κανείς να υποθέσει πως η διαδικασία ανταλλαγής των warrants μέσω δημόσιας προσφοράς θα ακολουθήσει.
