Παρά τις συζητήσεις που γίνονται τα τελευταία χρόνια για το κατά πόσο οι βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb ανεβάζουν τις τιμές των ενοικίων και δυσκολεύουν τους ανέστιους να βρουν σπίτι, μια νέα μελέτη από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ) δείχνει ότι τα πράγματα στην πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετικά.
Σύμφωνα με τη μελέτη, λοιπόν, τα σπίτια που νοικιάζονται για μικρό χρονικό διάστημα μέσα από πλατφόρμες όπως η Airbnb είναι πολύ λίγα σε σχέση με το σύνολο των κατοικιών. Συγκεκριμένα, σε όλη την Ελλάδα, οι κατοικίες που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για βραχυχρόνιες μισθώσεις αποτελούν μόλις το 0,4% του συνόλου. Ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας, όπου η τουριστική κίνηση είναι πιο έντονη, το ποσοστό φτάνει μόλις το 1%. Αντίθετα, το 25% των σπιτιών στο κέντρο της πρωτεύουσας παραμένει άδειο και δεν διατίθεται ούτε για ενοικίαση ούτε για πώληση. Αυτό σημαίνει ότι ένα στα τέσσερα σπίτια είναι κενό, και όχι απαραίτητα δεσμευμένο από την Airbnb.
Η εικόνα αυτή έρχεται να καταρρίψει τη γενικευμένη αντίληψη ότι η Airbnb είναι υπεύθυνη για την έλλειψη κατοικιών και την αύξηση των ενοικίων. Στην πραγματικότητα, τα σπίτια που νοικιάζονται μέσω της πλατφόρμας είναι λίγα και, σύμφωνα με τη μελέτη, οι περισσότεροι ιδιοκτήτες δεν ενδιαφέρονται να τα δώσουν για μακροχρόνια μίσθωση. Συνήθως πρόκειται για ανθρώπους που έχουν ένα εξοχικό ή ένα κενό σπίτι και θέλουν να βγάλουν ένα μικρό συμπληρωματικό εισόδημα, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες ή όταν δεν το χρησιμοποιούν οι ίδιοι.
Βάσει των στοιχείων, το 98% των οικοδεσποτών στην Ελλάδα είναι απλοί ιδιώτες που διαχειρίζονται μόνο ένα ή δύο ακίνητα, με το μέσο μηνιαίο εισόδημα από κάθε σπίτι να φτάνει τα 628 ευρώ. Για πολλές οικογένειες, αυτό το ποσό παίζει σημαντικό ρόλο, ιδιαίτερα σε δύσκολες οικονομικές περιόδους.
Μάλιστα, η μελέτη δεν εξετάζει μόνο πόσα σπίτια νοικιάζονται με αυτόν τον τρόπο, αλλά και το οικονομικό όφελος για τη χώρα. Το 2023, οι βραχυχρόνιες μισθώσεις προσέφεραν πάνω από 3,25 δισεκατομμύρια ευρώ στην ελληνική οικονομία, ενώ υποστήριξαν περισσότερες από 100.000 θέσεις εργασίας. Αυτό δείχνει πως η Airbnb και οι παρόμοιες πλατφόρμες δεν είναι απλά μια μόδα, αλλά ένας σημαντικός οικονομικός πυλώνας που βοηθά την Ελλάδα να ενισχύσει το τουριστικό της προϊόν και να δημιουργήσει εισόδημα, ιδιαίτερα στην περιφέρεια.
Η συμβολή των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι επίσης καθοριστική όταν υπάρχει μεγάλη τουριστική κίνηση. Τους μήνες του καλοκαιριού, όταν τα ξενοδοχεία γεμίζουν και πολλές περιοχές δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν όλους τους επισκέπτες, τα Airbnb δίνουν λύση. Ειδικά σε πόλεις όπως η Αθήνα, βοηθούν να καλυφθεί η αυξημένη ζήτηση, χωρίς να απαιτείται η δημιουργία νέων ξενοδοχείων ή η επέκταση του αστικού ιστού.
Ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου, Γεώργιος Δουκίδης, υπογραμμίζει ότι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνικού τουρισμού. Δεν εξυπηρετούν μόνο τους ξένους τουρίστες, αλλά και Έλληνες που ταξιδεύουν εσωτερικά, ενώ στηρίζουν χιλιάδες νοικοκυριά σε όλη τη χώρα. Όπως σημειώνει, η αγορά αυτή δεν επηρεάζει σημαντικά τη διαθεσιμότητα κατοικιών, καθώς καλύπτει μόλις το 2,9% του συνολικού αριθμού σπιτιών στην Ελλάδα.
Από την πλευρά της, η Valentina Reino, εκπρόσωπος της Airbnb για την Ελλάδα, δηλώνει ότι αυτές οι μισθώσεις βοηθούν και τις γειτονιές, αφού ο τουρισμός δεν συγκεντρώνεται μόνο στα μεγάλα κέντρα. Πολλοί επισκέπτες πηγαίνουν και σε πιο ήσυχες ή λιγότερο γνωστές περιοχές, όπου δεν υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία. Με αυτόν τον τρόπο, μοιράζεται καλύτερα το τουριστικό ρεύμα και ενισχύονται και μικρότερες τοπικές οικονομίες.
Η ίδια προειδοποιεί ότι εάν υπάρξουν περιορισμοί χωρίς σοβαρά στοιχεία και τεκμηρίωση, αυτό μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες τόσο για τους πολίτες που βασίζονται στο εισόδημα από αυτές τις μισθώσεις, όσο και για τις τοπικές επιχειρήσεις που εξαρτώνται από τον τουρισμό.
Το βασικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις δεν είναι ο «κακός» της υπόθεσης. Το πραγματικό πρόβλημα φαίνεται να είναι τα 2,28 εκατομμύρια άδεια σπίτια σε όλη τη χώρα, τα οποία μένουν αχρησιμοποίητα και δεν είναι προσβάσιμα σε όσους ψάχνουν για στέγη. Επομένως, αν η Πολιτεία θέλει να βελτιώσει την κατάσταση στην αγορά κατοικίας, ίσως θα πρέπει να επικεντρωθεί στην αξιοποίηση αυτών των κενών ακινήτων, και όχι στον περιορισμό μιας δραστηριότητας που προσφέρει σημαντικά έσοδα και δουλειές.
