Ανησυχία έχει προκαλέσει στη διεθνή επιστημονική κοινότητα η μυστηριώδης σιωπή πολλών γαλάζιων φαλαινών στον ωκεανό. Ακουστικές καταγραφές από την ακτή του Μοντερέι Μπέι στην Καλιφόρνια αποκάλυψαν σημαντική μείωση στους ήχους των φαλαινών, στο πλαίσιο έρευνας για την επίδραση της ανθρώπινης δραστηριότητας στη θαλάσσια ζωή. Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Ερευνών του Ενυδρείου του Μοντερέι Μπέι διαπίστωσαν ότι τα «τραγούδια» των γαλάζιων φαλαινών μειώθηκαν σχεδόν κατά 40% την τελευταία εξαετία.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η ομάδα εντόπισε εκτεταμένα θερμικά κύματα που έπληξαν την περιοχή, επιτρέποντας την εξάπλωση τοξικών φυκών, τα οποία εξόντωσαν την τροφή των φαλαινών. «Αυτό προκάλεσε τη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη δηλητηρίαση θαλάσσιων θηλαστικών. Ήταν δύσκολες εποχές για τις φάλαινες», δήλωσε ο Τζον Ράιαν, ωκεανογράφος βιολόγος στο Ινστιτούτο Θαλάσσιων Ερευνών του Μοντερέι Μπέι, στο National Geographic. Το θαλάσσιο θερμικό κύμα γνωστό ως «The Blob» ξεκίνησε το 2013 και μέχρι το 2016 είχε καλύψει χιλιάδες μίλια με ασυνήθιστα θερμά νερά, έναν χρόνο μετά την έναρξη της μελέτης. Το φαινόμενο αυτό αύξησε τη θερμοκρασία του ωκεανού κατά περισσότερο από 15,2°C, καταστρέφοντας τον πληθυσμό του κριλ και της αντζούγιας. «Είναι σαν να προσπαθείς να τραγουδήσεις, ενώ λιμοκτονείς», εξήγησε ο Ράιαν.
Σύμφωνα με την Daily Mail, με το κριλ, βασική πηγή τροφής για πολλά θαλάσσια είδη, να έχει εξαφανιστεί, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι πρόκειται για μια βαθύτερη κρίση στους ωκεανούς που επιταχύνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής. «Υπάρχουν συνέπειες σε ολόκληρα οικοσυστήματα από αυτά τα θαλάσσια θερμικά κύματα», δήλωσε η θαλάσσια βιολόγος του Ενυδρείου του Μοντερέι Μπέι, Κέλι Μπενουά-Μπερντ, στο National Geographic. «Αν δεν μπορούν να βρουν τροφή και μπορούν να διασχίσουν ολόκληρη τη δυτική ακτή της Βόρειας Αμερικής, τότε μιλάμε για συνέπειες μεγάλης κλίμακας».
Παρόλο που η ομάδα επικεντρώθηκε στις φάλαινες ανοιχτά της Καλιφόρνια, παρατήρησε ότι η σιωπή εκτείνεται και στον Νότιο Ειρηνικό, σε περιοχές του Νότιου Ωκεανού και στα αργεντίνικα ύδατα. Δεδομένου ότι οι γαλάζιες φάλαινες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στον ήχο για επικοινωνία, οι ερευνητές χρησιμοποιούν εδώ και χρόνια υποθαλάσσια μικρόφωνα, γνωστά ως υδρόφωνα, για να τις παρακολουθούν. Αυτές οι συσκευές καταγράφουν τους βαθύτονους, χαμηλής συχνότητας ήχους και τραγούδια που χρησιμοποιούν οι γαλάζιες φάλαινες για να βρουν ταίρι, να πλοηγηθούν και να μείνουν σε επαφή με την ομάδα τους.
Η νέα μελέτη βασίστηκε σε καταγραφές από ένα καλώδιο μήκους 32 μιλίων που εκτείνεται από την ακτή της Καλιφόρνια στον βυθό, καταλήγοντας σε έναν μεταλλικό κύλινδρο διαμέτρου δύο ιντσών, περίπου 3.000 πόδια κάτω από την επιφάνεια. «Μόλις συνέδεσα το υδρόφωνο, κατάλαβα ότι αυτός ο κόσμος του ήχου μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τις ανθρώπινες επιπτώσεις, τη φύση και την ισορροπία μεταξύ τους», είπε ο Ράιαν.
Οι μεγαλοπτεροφάλαινες (humpback whales), που έχουν πιο ποικίλη διατροφή και είναι προσαρμοσμένες σε σκληρές συνθήκες, συνέχισαν να τραγουδούν κανονικά. Αντίθετα, οι γαλάζιες και οι πτεροφάλαινες, που τρέφονται σχεδόν αποκλειστικά με κριλ, ακούγονταν πολύ λιγότερο απ’ ό,τι τα προηγούμενα χρόνια. Η ομάδα διαπίστωσε ότι όλα αυτά οφείλονταν στο Blob. Σε κανονικές χρονιές, το κριλ εμφανιζόταν σε τέτοιους αριθμούς ώστε τα δίχτυα γίνονταν ροζ από την ποσότητά του, αλλά κατά τη διάρκεια του θερμικού κύματος, σχεδόν εξαφανίστηκε.
«Όταν έχουμε πολύ θερμές χρονιές και θαλάσσια θερμικά κύματα, δεν είναι μόνο θέμα θερμοκρασίας», εξηγεί η ωκεανογράφος Κέλι Μπενουά-Μπερντ, θαλάσσια βιολόγος του Ενυδρείου του Μοντερέι και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Αλλάζει όλο το σύστημα και δεν έχουμε το κριλ. Έτσι, τα ζώα που βασίζονται αποκλειστικά στο κριλ, δεν έχουν τύχη». Εκτός από τη μείωση του αριθμού των κριλ, οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι άλλαξε και η συμπεριφορά τους. Με την τυπική ανύψωση των βαθύτερων υδάτων να διαταράσσεται λόγω της ζέστης, το κριλ διασκορπίστηκε, καθιστώντας ακόμα πιο δύσκολη την τροφή για τις φάλαινες.
«Δεν τις ακούμε να τραγουδούν», είπε ο Ράιαν. «Ξοδεύουν όλη τους την ενέργεια ψάχνοντας. Δεν τους μένει αρκετός χρόνος και αυτό μας δείχνει πόσο στρεσογόνες ήταν εκείνες οι χρονιές». Στα νερά μεταξύ των νησιών της Νέας Ζηλανδίας, επιστήμονες που παρακολουθούσαν γαλάζιες φάλαινες από το 2016 έως το 2018 εντόπισαν επίσης μια ανατριχιαστική σιωπή κατά τα έτη του Blob, παρόμοια με όσα καταγράφηκαν ανοιχτά της Καλιφόρνια.
«Ενδιαφερόμασταν να κατανοήσουμε την οικολογία των γαλάζιων φαλαινών», δήλωσε η Ντον Μπάρλοου, οικολογός στο Ινστιτούτο Θαλάσσιων Θηλαστικών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Όρεγκον και κύρια συγγραφέας της μελέτης. «Και χωρίς να το επιδιώκουμε, καταλήξαμε να μελετούμε τις επιπτώσεις των θαλάσσιων θερμικών κυμάτων – κάτι που στη σημερινή εποχή είναι δύσκολο να αποφύγεις όταν εργάζεσαι στον ωκεανό».
Η Μπάρλοου και η ομάδα της χρησιμοποίησαν υποθαλάσσια καταγραφικά στη θαλάσσια περιοχή South Taranaki Bight για να παρακολουθήσουν δύο είδη κλήσεων των γαλάζιων φαλαινών, περιλαμβανομένων των χαμηλής συχνότητας D κλήσεων που σχετίζονται με την τροφή και των ρυθμικών τραγουδιών που σχετίζονται με την αναπαραγωγή. Κατά τις ασυνήθιστα θερμές χρονιές, άκουσαν λιγότερες D κλήσεις την άνοιξη και το καλοκαίρι, υποδεικνύοντας λιγότερη αναζήτηση τροφής από τις φάλαινες. Το φθινόπωρο, μειώθηκε και η ένταση των τραγουδιών, δείχνοντας περιορισμένη αναπαραγωγική δραστηριότητα.
«Όταν υπάρχουν λιγότερες ευκαιρίες για τροφή, αφιερώνουν λιγότερη ενέργεια στην αναπαραγωγή», εξήγησε η Μπάρλοου, σημειώνοντας ότι η σιωπή αυτή αποτελεί προειδοποίηση. «Οι γαλάζιες φάλαινες είναι “φύλακες”», τόνισε. «Αντανακλούν πολλές διαδικασίες του ωκεανού. Το πού βρίσκονται και τι κάνουν μάς λέει πολλά για την υγεία του οικοσυστήματος».
