Το φετινό θέμα της Έκθεσης στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, που καλούσε τους μαθητές να αναπτύξουν τους λόγους για τους οποίους το σχολείο οφείλει να καλλιεργεί τη δημιουργικότητα, είναι θεωρητικά ένα ζητούμενο σύγχρονο, επίκαιρο και βαθιά ουσιαστικό.
Ωστόσο, όπως σωστά παρατήρησε και η Βάσω Λασκαράκη, μοιάζει σχεδόν ειρωνικό: «Δεν είναι λίγο ειρωνεία μετά από 12 χρόνια φοίτησης στο ελληνικό σχολείο να ρωτάς τα παιδιά “γιατί οφείλει το σχολείο να καλλιεργεί τη δημιουργικότητα;” και δεν το κάνει; Αυτό θα ήταν πιο σωστό. Τώρα που το σκέφτομαι, πιο ολοκληρωμένο το θέμα».
Το σχολείο, όπως το βιώνουν οι περισσότεροι μαθητές, δεν είναι ένας χώρος που ενθαρρύνει την πρωτοβουλία, τη φαντασία, τη διαφορετικότητα. Αντιθέτως, ευνοεί την αποστήθιση. Το βασικό πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα εξακολουθεί να στηρίζεται σε παρωχημένα μοντέλα διδασκαλίας και αξιολόγησης. Ελάχιστα σχολεία δίνουν στους μαθητές τη δυνατότητα να εκφραστούν δημιουργικά μέσα στην τάξη, την ώρα που εξακολουθούν να τους ζητούν να απομνημονεύουν απαντήσεις – γιατί, αλήθεια, είναι δυνατόν στην Ιστορία να πρέπει ακόμη να γράφουν στις εξετάσεις αυτά που έχουν μάθει παπαγαλία; Και αυτό δεν είναι ευθύνη των εκπαιδευτικών –που συχνά παλεύουν μέσα σε αντίξοες συνθήκες– αλλά του συστήματος που τους καθηλώνει σε ρόλους «εκτελεστών ύλης» και διαχειριστών εξετάσεων. Όπως εύστοχα είπε η ηθοποιός στο TikTok, «παπαγαλία, αποστήθιση, φροντιστήρια, ιδιαίτερα… δεν είχατε χρόνο, δεν προλαβαίνατε».
Αν όντως ενδιαφερόμαστε για τη δημιουργικότητα, γιατί αυτή δεν έχει καμία θέση στα περισσότερα σχολικά προγράμματα; Σε τελική ανάλυση, το ζητούμενο δεν είναι να απαντήσουμε γιατί οφείλει το σχολείο να καλλιεργεί τη δημιουργικότητα, αυτό είναι αυτονόητο. Το ζητούμενο είναι να υπάρξει επιτέλους ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα το κάνει πράξη.
Ένα σύστημα που θα πάψει να στηρίζεται σε δύσκολα, απαιτητικά θέματα και στείρα αποστήθιση, και θα αρχίσει επιτέλους να δίνει χώρο σε πιο ανθρώπινες, δημιουργικές και κατανοητές μορφές μάθησης, που επιτρέπουν στα παιδιά να εκφραστούν και να συμμετέχουν ουσιαστικά. Το λέμε, το γράφουμε και το συζητάμε εδώ και χρόνια, αλλά στην πράξη τίποτα δεν έχει αλλάξει. Κι όσο δεν αλλάζει, η δημιουργικότητα θα παραμένει απλώς ένα ωραίο θέμα για την Έκθεση.
