Το μεσημέρι του Σαββάτου στην Ευρώπη, ένα ερώτημα κυριαρχούσε στα κυβερνητικά γραφεία και τις εξοχικές κατοικίες των ηγετών της ηπείρου με τη μεγαλύτερη επιρροή. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας κατευθυνόταν προς τον Λευκό Οίκο για μια κρίσιμη συνάντηση με τον πρόεδρο Τραμπ. Ο Τραμπ του επέτρεπε να φέρει μαζί του ενισχύσεις. Αλλά ποιος θα έπρεπε να πάει;
Ήταν το είδος του διλήμματος που κάποτε θα μπορούσε να είχε οδηγήσει σε δημόσιες διαμάχες μεταξύ Γερμανίας, Γαλλίας και Βρετανίας, των μεγαλύτερων δυνάμεων του ηπείρου. Αυτή τη φορά, δεν συνέβη.
Οι ηγέτες αυτών των χωρών αποφάσισαν ότι θα συνόδευαν όλοι τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τον πρόεδρο της Ουκρανίας, στην Ουάσινγκτον, για μια σύνοδο κορυφής με τον Τραμπ σχετικά με τις ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία. Το ίδιο θα έκαναν και οι ηγέτες της Ιταλίας, της Φινλανδίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ.
Πέταξαν με ξεχωριστά αεροπλάνα. Αλλά με τον Τραμπ, μίλησαν με μία φωνή, γράφουν οι New York Times.
«Ήμασταν καλά προετοιμασμένοι και συντονισμένοι», δήλωσε ο Φρίντριχ Μερτς, καγκελάριος της Γερμανίας, στους δημοσιογράφους μετά τη συνάντησή του και των ομολόγων του με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο. «Επίσης, εκφράσαμε τις ίδιες απόψεις. Νομίζω ότι αυτό ικανοποίησε πολύ τον Αμερικανό πρόεδρο».
«Οι επίμονες και μερικές φορές ασταθείς προσπάθειες του Τραμπ να φέρει ένα διπλωματικό τέλος στον πόλεμο μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας έχουν δημιουργήσει ισχυρότερους δεσμούς μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών. Έχουν ενισχύσει την ενότητα που προέκυψε νωρίτερα φέτος εν μέσω των απειλών του Τραμπ για επιβολή δασμών και της αμφιταλάντευσης του σχετικά με τις δεκαετίες εγγυήσεων ασφάλειας που έχει παράσχει η Αμερική στην Ευρώπη», σχολιάζουν οι New York Times και συνεχίζουν:
Από την εκλογή του Τραμπ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν σπεύσει να ενισχύσουν τις δικές τους άμυνες, φοβούμενοι ότι θα χάσουν την αμερικανική υποστήριξη. Τα μέλη του ΝΑΤΟ, με επικεφαλής τη Γερμανία, έχουν δεσμευτεί να αυξήσουν σημαντικά τις στρατιωτικές τους δαπάνες, προκειμένου να επιτύχουν τον στόχο που έθεσε ο Τραμπ.
Ο Μερτς, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, και ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Κιρ Στάρμερ, έχουν υπογράψει νέες συνθήκες φιλίας μεταξύ τους και έχουν αρχίσει να δημιουργούν μια σειρά από σκιώδεις διπλωματικές δομές, συμπεριλαμβανομένης μιας για την Ουκρανία, που προωθούν τα ευρωπαϊκά συμφέροντα αλλά δεν περιλαμβάνουν τις ΗΠΑ.
Οι τελευταίες δύο εβδομάδες τους ανάγκασαν να συντονιστούν ακόμη πιο στενά. Αφού ο Τραμπ έκανε την αιφνιδιαστική ανακοίνωση ότι θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, στην Αλάσκα, ο Μερτς συγκέντρωσε γρήγορα τους Ευρωπαίους συμμάχους για μια βιντεοκλήση με τον Τραμπ.
Οι Ευρωπαίοι παρουσίασαν στον Τραμπ μια στρατηγική πέντε σημείων για να την παρουσιάσει στη συνάντηση στην Αλάσκα – συμπεριλαμβανομένης της επιμονής ότι μόνο η Ουκρανία μπορεί να διαπραγματευτεί οποιαδήποτε ανταλλαγή εδαφών με τη Ρωσία και ότι, για να ξεκινήσουν σοβαρές ειρηνευτικές συνομιλίες, η Ρωσία πρέπει πρώτα να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός. Ο Τραμπ συμφώνησε.
Ωστόσο, στη σύνοδο κορυφής, την εγκατέλειψε, συμφωνώντας με την επίμονη πίεση του Πούτιν να διαπραγματευτεί μια ειρηνευτική συμφωνία ενώ οι μάχες συνεχίζονται, μια θέση που ευνοεί τη Ρωσία, η οποία σημειώνει κέρδη στο πεδίο της μάχης.
Αυτή η ανατροπή ανησύχησε τους Ευρωπαίους αξιωματούχους, ακόμη και όταν τόνισαν δημοσίως ορισμένους τομείς στους οποίους ο Τραμπ φαινόταν να έχει κερδίσει παραχωρήσεις, όπως η ανάγκη για μια ισχυρή πολυεθνική εγγύηση ασφάλειας για τη μεταπολεμική Ουκρανία.
Η στρατηγική των Ευρωπαίων στον Λευκό Οίκο – Η κολακεία προς τον Τραμπ
Αφού ο Τραμπ τηλεφώνησε για να ενημερώσει τον Ζελένσκι και, στη συνέχεια, τους Ευρωπαίους ηγέτες, κατά την επιστροφή του από την Αλάσκα νωρίς το Σάββατο, αυτοί ξαναμάζεψαν τις δυνάμεις τους. Συμφώνησαν για τη μεγάλη ομάδα που θα συνόδευε τον Ζελένσκι, η οποία επισημοποιήθηκε με πρόσκληση του Λευκού Οίκου το Σάββατο το βράδυ, και κατέληξαν σε μια στρατηγική για τη συνάντηση. Νωρίς το πρωί της Δευτέρας, συγκεντρώθηκαν στην ουκρανική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον.
Το σενάριό τους βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στην κολακεία προς τον Τραμπ, κάτι που είναι πλέον συνήθης πρακτική μεταξύ των επισκεπτών αξιωματούχων, και σε δηλώσεις ενότητας μεταξύ τους και με τον Τραμπ.
«Όλοι γύρω από αυτό το τραπέζι είναι υπέρ της ειρήνης», είπε ο Μακρόν, ενώ οι τηλεοπτικές κάμερες τραβούσαν, κατά την έναρξη της συνάντησης με τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
Οι Ευρωπαίοι απέφυγαν μεγάλες διαφωνίες με τον Τραμπ. Το πιο κοντινό σε διπλωματική διαμάχη ήταν όταν ο Μερτς, μπροστά στις κάμερες, επανέλαβε την πεποίθησή του ότι οι συνομιλίες μεταξύ του Ζελένσκι και του Πούτιν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν μόνο εάν υπήρχε κατάπαυση του πυρός. Ιδιωτικά, ο Μερτς πίεσε τον Τραμπ να επιβάλει τουλάχιστον κατάπαυση του πυρός κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε πραγματικής συνάντησης μεταξύ του Πούτιν και του Ζελένσκι.
Επίσης, έκαναν έκκληση στο συναίσθημα του Τραμπ. Ο Ζελένσκι παρουσίασε μια επιστολή της συζύγου του προς τη Μελάνια Τραμπ, την πρώτη κυρία, στην οποία επαναλάμβανε τις δημόσιες ανησυχίες της Τραμπ για την τύχη των παιδιών από την Ουκρανία που έχουν απαχθεί από ρωσικά στρατεύματα. Ο Ζελένσκι και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έθεσαν ξανά το θέμα λίγο πριν από τη λήξη της συνάντησής τους και ο Τραμπ έφυγε για να καλέσει τον Πούτιν.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες εξέφρασαν την εμπιστοσύνη τους ότι η προσέγγιση αυτή συνέβαλε στο να σπάσει η «μαγεία» που ο Πούτιν φαινόταν να έχει ασκήσει στον Τραμπ στην Αλάσκα και ότι ο Τραμπ τελείωσε τη μέρα συμφωνώντας μαζί τους στα περισσότερα σημεία σχετικά με την ειρηνευτική διαδικασία.
Ο Τραμπ, σε συνέντευξή του στο Fox News την Τρίτη, φάνηκε ικανοποιημένος με τους Ευρωπαίους που τον επισκέφτηκαν. «Θέλουν να επιστρέψουν στην ηγεσία των χωρών τους», είπε. «Αυτό τους απασχολεί πολύ περισσότερο από εμάς».
Κατά κάποιον τρόπο, πήρε και τα εύσημα για την ενωμένη στάση τους. «Πριν από ένα χρόνο, δεν θα είχαν έρθει», είπε. «Δεν θα το είχαν καν σκεφτεί».
