Σκληρές τιμωρίες επιβάλλονται σε Ρώσους στρατιώτες που δεν θέλουν πια να πολεμούν για τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Οι Ρώσοι στρατιώτες αποκαλούν την πρακτική «θυσία στην Μπάμπα Γιάγκα», τη φοβερή μάγισσα της σλαβικής λαογραφίας που τρέφεται με τα θύματά της, όπως μεταδίδει το CNN.
Σε βίντεο, ένας Ρώσος στρατιώτης φαίνεται δεμένος σε δέντρο και εγκαταλελειμμένος στη μοίρα του -πιθανώς στον θάνατο- από ένα ουκρανικό drone.
Ο λόγος που συμβαίνει αυτό γίνεται σαφής από μία ραδιοεπικοινωνία που καταγράφηκε, την οποία έλαβε το CNN, κατά την οποία Ρώσος διοικητής ακούγεται να δίνει εντολή να δεθεί στρατιώτης σε δέντρο ως τιμωρία για λιποταξία:
«Κρύψτε τον κάπου (όσο συνεχίζεται η μάχη) και μετά βγάλτε τον έξω και δέστε τον σε δέντρο… μέσα στην επόμενη μισή ώρα.»
Ο Ουκρανός διοικητής μοίρας drone με το ψευδώνυμο Munin δηλώνει ότι έχει δει αυτό το περιστατικό να συμβαίνει δύο φορές και έχει ακούσει πολλές παρόμοιες περιπτώσεις μέσω ραδιοσυχνοτήτων.
«Οποιοδήποτε μεγάλο ουκρανικό drone το αποκαλούν Μπάμπα Γιάγκα. Σκορπά τρομερό πανικό στους ανθρώπους αυτούς. Για αυτούς είναι κάτι σαν μυθικό τέρας που έρχεται και σκοτώνει όλους», λέει στο CNN.
Η πρακτική αυτή είναι μία από τις φρικιαστικές μορφές κακομεταχείρισης στο πεδίο της μάχης, καταγεγραμμένες σε βίντεο από ουκρανικά drones ή Ρώσους στρατιώτες και δημοσιευμένες στα social media.
Καθώς οι ρωσικές δυνάμεις προχωρούν αργά αλλά σταθερά στην Ουκρανία, τα βίντεο αποκαλύπτουν τη ζοφερή πραγματικότητα της ζωής στον στρατό του Πούτιν -μια υπηρεσία από την οποία εκτιμάται ότι έχουν διαφύγει δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι άνδρες από την αρχή της πλήρους εισβολής το 2022.
Σε βίντεο, πιθανώς από τον περσινό χειμώνα, ένας άνδρας από την πόλη Καμένσκ-Ουράλσκι της Ρωσίας εμφανίζεται δεμένος σε δέντρο. Ο ίδιος εξηγεί ότι το έσκασε από τη θέση του επειδή τρομοκρατήθηκε από drone. Ένας συνάδελφός του είπε:
«Άσε με να σε κάνω “300” για να σε αποσύρουν» (ο όρος «300» σημαίνει τραυματισμένος στρατιώτης).
Ο άλλος του είπε: «Εσύ θα με πυροβολήσεις και εγώ εσένα». Ο άνδρας λέει στην κάμερα ότι αρνήθηκε, αλλά ο άλλος τον πυροβόλησε ούτως ή άλλως. Στη συνέχεια, τον έδεσαν σε δέντρο. Στο βίντεο, ακούγεται κάποιος να του λέει:
«Αν έρθει το drone, θα ρίξει τα πάντα πάνω σου.»
Το βίντεο τελειώνει εκεί. Η τύχη του άγνωστη.
Απελπισμένες εκκλήσεις προς τον Πούτιν
Η Ρωσία δεν μιλάει δημόσια για λιποταξίες, όμως τα κανάλια στο Telegram αποκαλύπτουν τις βαθιές ανησυχίες και την απόγνωση των στρατιωτών και των οικογενειών τους.
Σε βίντεο που δημοσιεύτηκε, ο Γιούρι Ντουριαγκίν απευθύνει έκκληση στον Πούτιν, λέγοντας πως πολεμούσε στο Ντονέτσκ με κακό εξοπλισμό και χωρίς πυρομαχικά, και ότι επέζησαν μόλις 32 από την αρχική μονάδα των περίπου 150 ανδρών.
Αναφέρει πως πληρώθηκε λιγότερο από το 20% του μισθού του και ότι οι διοικητές τού είπαν να μη διαμαρτυρηθεί γιατί «δεν θα αλλάξει τίποτα». Προσθέτει πως, όταν σκοτώνονται στρατιώτες, τα περιστατικά συχνά συγκαλύπτονται για να μην αποδοθούν αποζημιώσεις:
«Είδα συντρόφους μου να πεθαίνουν μπροστά μου. Οι γονείς τους ρωτούσαν και τους έλεγαν ότι “αγνοούνται”.»
Καταγγέλλει ακόμη ότι διοικητής «εκτέλεσε στρατιώτες επειδή αρνήθηκαν να επιτεθούν σε πολυβόλο».
«Όλοι θα είναι νεκροί σε μία εβδομάδα»
«Η βία είναι αυτό που κρατά τον ρωσικό στρατό ενωμένο», λέει ο Γκριγκόρι Σβερντλίν, ιδρυτής της οργάνωσης Get Lost, που βοηθά Ρώσους να λιποτακτήσουν ή να αποφύγουν τη στράτευση.
Η Get Lost, που λειτουργεί από την Ισπανία, έχει βοηθήσει περίπου 1.700 λιποτάκτες. Ο ίδιος εκτιμά ότι οι συνολικές λιποταξίες φτάνουν τις δεκάδες χιλιάδες. Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) επικαλείται διαρροή στοιχείων από το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας, που αναφέρουν έως και 50.000 περιπτώσεις.
Αρκετοί λιποτακτούν πριν αναπτυχθούν και παραπονιούνται για εκπαίδευση μόλις 1-3 εβδομάδων. Πολλοί που εγκαταλείπουν κατά τη διάρκεια αποστολής περιγράφουν πλήρη απάθεια:
«Οι αξιωματικοί νοιάζονται περισσότερο για ένα χαμένο τανκ παρά για 10 ή 20 ανθρώπους.»
Η ποινή για λιποταξία μπορεί να φτάσει τα 15 χρόνια φυλάκισης. Ωστόσο, τα ανεπίσημα βασανιστήρια και τιμωρίες είναι συχνά, όπως φαίνεται στα βίντεο, σύμφωνα με το CNN.
Σε ένα, τρεις άνδρες ημίγυμνοι βρίσκονται κλειδωμένοι σε μεταλλική δεξαμενή. Ο κάμεραμαν λέει:
«Ώρα να ταΐσουμε τα ζώα! Αυτούς που προσπάθησαν να την κοπανήσουν!»
Σε άλλο βίντεο, στρατιώτης δένεται με ζώνη σε τζιπ και σύρεται στο έδαφος -η τιμωρία αυτή αποκαλείται «καρουζέλ».
Σε άλλο, άνδρας είναι δεμένος σε δέντρο με σκουριασμένο κουβά στο κεφάλι. Όταν ο κουβάς αφαιρείται, τον κλωτσούν και ουρούν πάνω του.
Το CNN ζήτησε σχόλιο από το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας για τα βίντεο, αλλά δεν έλαβε απάντηση.
Εκτιμήσεις δυτικών κυβερνήσεων ανεβάζουν τον αριθμό των Ρώσων νεκρών ή τραυματιών από το 2022 στο ένα εκατομμύριο. Ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ δήλωσε πρόσφατα ότι μόνο το 2025 σκοτώθηκαν 100.000 Ρώσοι στρατιώτες.
Παρότι και η Ουκρανία έχει προβλήματα με το ηθικό των στρατιωτών, αυτό που διακρίνει τον ρωσικό στρατό είναι η απουσία πίστης στον σκοπό.
«Οι περισσότεροι μας λένε: ‘Δεν θέλω να πεθάνω εδώ’, αλλά οι πιο συχνές λέξεις είναι: ‘Δεν είναι δικός μου πόλεμος… δεν καταλαβαίνω τι κάνουμε εδώ’», λέει ο Σβερντλίν.
