Δεν υπάρχει καλύτερη αίσθηση από εκείνη που ανακαλύπτεις έναν άγνωστο ταξιδιωτικό προορισμό. Σαν να βρίσκεσαι μποστά σε έναν χαμένο θησαυρό που μόλις βρήκες. Κάπως, έτσι αισθάνονται οι ταξιδιώτες που επισκέπτονται για πρώτη φορά την Παναγία ή Παναγιά ή Ζέρζοβα.

Το χωριό της Γορτυνίας με τα διαφορετικά ονόματα, αλλά άγνωστο στον πολύ κόσμο. Η Παναγιά δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τα υπόλοιπα χωριά της Αρκαδίας, ούτε καν από την «κοντοχωριανή» της, τη Δημητσάνα. Όμως για έναν ανεξήγητο λόγο, δεν είναι τόσο γνωστή. Είναι, όμως, πανέμορφη. Η παράδοση στο χωριό αυτό είναι στα καλύτερά της!

Η Παναγιά ανήκει διοικητικά στο Δήμο Γορτυνίας, είναι χτισμένη στην πλαγιά της τελευταίας κορυφογραμμής του Μαινάλου σε υψόμετρο 569μ. και σε απόσταση 12χλμ. από τη Δημητσάνα και 77χλμ. από την Τρίπολη. Έχει πανοραμική θέα και ευρύ ορίζοντα προς τον κάμπο του Αλφειού και όλη την πεδινή Ηλεία, τα βουνά της Ανδρίτσαινας και το Λύκαιο όρος. Προς τα δυτικά, όταν υπάρχει καθαρή ατμόσφαιρα, διακρίνεται το Ιόνιο Πέλαγος και οι ορεινοί όγκοι της Ζακύνθου.

Το χωριό είναι χτισμένο σε καταπράσινο δασοσκέπαστο λόφο, το λόφο του Προφήτη Ηλία, που κάποτε ήταν γεμάτος αμπέλια. Παλαιότερα η Παναγιά ονομαζόταν «Ζέρζοβα», από τους πρώτους μόνιμους Σλάβους κατοίκους του, οι οποίοι κατέφτασαν στην περιοχή μεταξύ 6ου και 8ου αιώνα.

Σήμερα, διατηρεί την παραδοσιακή μορφή της και είναι αυτό που λέμε: «ελληνικό ορεινό χωριό»! Το όνομα Παναγία το πήρε επισήμως το 1927, στο πλαίσιο της μαζικής μετονομασίας των σλαβικών τοπωνυμίων. Οι ντόπιοι, ωστόσο, έχουν διατηρήσει μέχρι και σήμερα τη χρήση του Ζέρζοβα.

Το «γαλατικό χωριό» της Αρκαδίας

Η Παναγιά θα μπορούσε να ήταν και το «γαλατικό χωριό» της Αρκαδίας, αφού κόντρα στην τουριστική ανάπτυξη των χωριών του Μαινάλου και την πολυκοσμία, αυτή διατηρεί την ηρεμία της. Γι’ αυτό και αποτελεί τον ιδανικό προορισμό για όσους στις διακοπές τους διακόπτουν από όλα και ψάχνουν ένα ήσυχο μέρος για να ηρεμήσουν.

Σε ολόκληρο χωριό είναι απλωμένο ένα «πέπλο» ηρεμίας και γαλήνης. Εδώ μπορείτε να απολαύσετε τις χαλαρές βόλτες σας στα πλακόστρωτα δρομάκια, να θαυμάσετε τα πανέμορφα λιθόκτιστα σπίτια και να χαλαρώσετε στην πέτρινη πλατεία στο κέντρο του χωριού. Εκεί, βρίσκεται και μία βρύση –τοξωτή, με σκαλισμένες γούρνες, ενώ δίπλα βρίσκεται και το Λαογραφικό Μουσείο Παναγιάς, το οποίο φιλοξενεί εργαλεία, σκεύη και είδη καθημερινής χρήσης στον αναμορφωμένο χώρο του παλιού κοινοτικού πλυσταριού.

Οι περισσότεροι επιλέγουν την Παναγιά ως ημερήσια εκδρομή ή για μια μικρή βόλτα, αν μένουν στην κοντινή Δημητσάνα. Εξάλλου, εδώ δεν υπάρχουν υποδομές για διαμονή. Όμως, σε κάθε περίπτωση αν βρεθείτε στην ορεινή Αρκαδία, αξίζει να βάλετε στο πρόγραμμά σας και την επίσκεψη στην Παναγιά!