Τους Προέδρους της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Τασούλα, και της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, τίμησε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο (ΑΠΘ), στη διάρκεια της πανηγυρικής τελετής για τον εορτασμό του Αγίου Δημητρίου, της 113ης επετείου απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης και της Εθνικής Επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940.
Κωνσταντίνος Τασούλας: Το ΑΠΘ ενσαρκώνει την παιδεία, τη γνώση και το ήθος
«Βεβαίως η Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία, αυτό που είναι γνωστότερο ως η Μεταπολίτευση, στήριξε και συμβάδισε με την πρόοδο και την εξέλιξη και συνέβαλε στην εξέλιξη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το οποίο δεν είναι μόνο ένα πανεπιστήμιο που αναμετρά την ευδόκιμη θητεία του ενός αιώνα ήδη, αλλά ένα πανεπιστήμιο που ατενίζει με σιγουριά το μέλλον και μάλιστα στον στίβο του διεθνούς ανταγωνισμού», τόνισε ο κ. Τασούλας παραλαμβάνοντας την τιμή από τον πρύτανη Κυριάκο Αναστασιάδη.
«Έτσι, λοιπόν, αντιλαμβάνομαι αυτή την τιμή, στο πρόσωπο μου να τιμηθεί η Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία από ένα πανεπιστήμιο το οποίο ιδρύθηκε κατά την Β΄ Ελληνική Δημοκρατία και του οποίου ο ιδρυτής, ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ήταν ταυτόχρονα και ο ιδρυτής της Β΄ Ελληνικής Δημοκρατίας», είπε και προσέθεσε: «Έχει κάτι το μοναδικό και αξιοζήλευτο το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, διότι πριν τον Παπαναστασίου οραματίστηκε την ίδρυση του ο περίφημος καθηγητής των Μαθηματικών Καραθεοδωρής, αμέσως μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Και βλέπουμε ότι το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ως ιδέα και εν συνεχεία ως υλοποίηση ενεπλάκη στις μυλόπετρες της ιστορίας. Σε ένα μεταίχμιο ιστορικό του Ελληνισμού, εκεί όπου κορυφώθηκε η εδαφική Μεγάλη Ιδέα, η αλυτρωτική Μεγάλη Ιδέα, έως εκεί που η Μεγάλη Ιδέα, αυτή η εδαφική, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή παίρνει άλλη μορφή, σημαντική αλλά λίγη, όχι τόσο λαμπερή όσο η εδαφική, αλλά πάρα πολύ χρήσιμη και πάρα πολύ σημαντική για τον Ελληνισμό. Η ιδέα που αντικατέστησε την αλυτρωτική Μεγάλη Ιδέα, η ιδέα της Ελλάδος να γίνει μια μικρή Αγγλία, η ιδέα της Ελλάδος της αναπτυγμένης, της εκσυγχρονισμένης, της προοδεύουσας, μιας Ελλάδος που θα μπορούσε να σταθεί πρωτοπόρος στα Βαλκάνια και ισάξια αργότερα μέσα στο ευρωπαϊκό περιβάλλον στο οποίο έδινε τον αγώνα της ζωής της. Εμφανίστηκε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για να πάρει τα σκήπτρα τής ανάπτυξης, της προόδου, της αισιοδοξίας και της δημιουργίας των βορείων επαρχιών, όπως έλεγαν τότε».
«Με ιδιαίτερη συγκίνηση και τιμή παραλαμβάνω το μετάλλιο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενός θεσμού που ενσαρκώνει ό,τι πιο διαρκές διαθέτει η πατρίδα μας: την παιδεία, τη γνώση και το ήθος», είπε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας και αναφέρθηκε στο ΑΠΘ:
«Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, από την ίδρυσή του, υπήρξε φάρος γνώσης και δημοκρατικού ήθους· χώρος ελεύθερης αναζήτησης, δημιουργικής αμφισβήτησης και πνευματικής καλλιέργειας. Οι χιλιάδες επιστήμονες και πολίτες που διαμόρφωσε αποτελούν τη ζωντανή απόδειξη της συμβολής του στην πρόοδο της πατρίδας. Ιδρύθηκε σε μια δύσκολη στιγμή για το έθνος, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, όταν τα τραύματα ήταν ακόμη ανοιχτά και η ανάγκη για ενότητα και ανασυγκρότηση επιτακτική. Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου οραματίστηκε τότε ένα πανεπιστήμιο που θα ενσωμάτωνε τη Βόρεια Ελλάδα και τη Μακεδονία στον εθνικό κορμό. Έκτοτε υπήρξε θεσμός αδιάπτωτης προσφοράς στην κοινωνία, στην επιστήμη και στην πατρίδα. Γιατί, πράγματι, η Παιδεία, είναι εκείνη που διαπερνά και συνέχει το έθνος, του επιτρέπει να επιβιώνει και να αναγεννάται ακόμη και μέσα από τις δοκιμασίες του. Και είναι σήμερα η Παιδεία, στην εποχή των ανακαλύψεων και των αλλαγών, η δύναμη που θα μας πάει πιο κοντά στην Ενωμένη Ευρώπη. Μέσα από την Παιδεία χτίζουμε το μέλλον.
Το Αριστοτέλειο κατόρθωσε να ενώσει γύρω του όλους τους πολιτικούς του τόπου, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, σε ένα κοινό όραμα: την πρόοδο μέσω της Παιδείας. Γιατί η Ελλάδα βρίσκει τον καλύτερο εαυτό της, όταν οι διαφορές υποχωρούν μπροστά στο κοινό καλό. Και η παιδεία υπήρξε ανέκαθεν η δύναμη που μπορεί να μας ενώσει.
Η ιστορία αυτή, όμως, δεν ανήκει στο παρελθόν· μάς δείχνει τον δρόμο του μέλλοντος. Σ’ έναν κόσμο που αλλάζει, το Αριστοτέλειο αποτελεί σημείο αναφοράς όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για τα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Να γίνει χώρος όπου συναντώνται ο λόγος, η επιστήμη και οι αξίες. Γιατί, αν κάτι μας διδάσκει η ιστορία του Αριστοτελείου, είναι πως ακόμη και στις πιο σκοτεινές εποχές, η Ελλάδα δεν παύει να θεμελιώνει φως· να μετατρέπει τη δοκιμασία σε πηγή αναγέννησης. Και αυτό το φως οφείλουμε να το κρατήσουμε ζωντανό, επενδύοντας στη γνώση, στη συνεργασία αλλά και στην πίστη πως το μέλλον της χώρας μας και της Ευρώπης περνά μέσα από την Παιδεία».
Νίκος Χριστοδουλίδης: Ισχυροί οι δεσμοί της Κύπρου με τη Θεσσαλονίκη, τη Μακεδονία και τη Θράκη
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, εκφώνησε τον πανηγυρικό της ημέρας στην τελετή και σημείωσε: «Αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά, περηφάνια και μεγάλη τιμή που συμμετέχω στη σημερινή εκδήλωση, σε αυτή την εμβληματική αίθουσα, εκφωνώντας τον πανηγυρικό λόγο στην εκδήλωση του εορτασμού της ημέρας του Πολιούχου της Θεσσαλονίκης, Αγίου Δημητρίου, 113η επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης, τον Οκτώβριο του 1912, και της αντίστοιχης 85ης επετείου του Έπους του ’40, που διοργανώνει η Πρυτανεία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης».
Χαρακτήρισε το ΑΠΘ ένα από τα σημαντικότερα πνευματικά ιδρύματα του νεότερου Ελληνισμού δήλωσε ότι αισθάνεται τιμή και περηφάνια επειδή η παρουσία του συμπίπτει με τη συμπλήρωση, αυτή την ακαδημαϊκή χρονιά, 100 χρόνων ζωής, ιστορίας και ανεκτίμητης πνευματικής προσφοράς του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.
Είπε ότι το ΑΠΘ είναι «ένα ζωντανό πανεπιστήμιο, ένας τεράστιος χώρος αέναης ζύμωσης, διαλεκτικής και παραγωγής ιδεών, όπου νέοι και νέες, από το πρώτο έτος λειτουργίας του, το 1926, εδώ και έναν αιώνα, μορφώνονται και αποκτούν τα απαραίτητα εργαλεία για την επιστημονική και επαγγελματική τους κατάρτιση και συνάμα συνεχίζουν να ονειρεύονται, να αλλάζουν τον κόσμο και να τον κάνουν καλύτερο. Ένα ακαδημαϊκό ίδρυμα, που έχει γράψει, στα πρώτα εκατό χρόνια της ζωής του ξεχωριστές σελίδες στην ελληνική ιστορία, στους αγώνες για τις δημοκρατικές κατακτήσεις, στην αντίσταση κατά της τριπλής ξένης κατοχής, το 1941-1944 και στην επτάχρονη δικτατορία του 1967-1974. Πετυχαίνοντας να είναι πάντοτε πρωτοπόρο και καινοτόμο, τόσο στα έργα του πολιτισμού και στην πνευματική ανανέωση, όσο και στην τεχνολογική ανάπτυξη, σε όλους τους επιστημονικούς κλάδους και τομείς σπουδών και γνώσης».
Ο κ. Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στους μακρόχρονους δεσμούς της Κύπρου με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, τη Θεσσαλονίκη, τη Μακεδονία και τη Θράκη.
Μίλησε για τον Κυριάκο Μάτση, φοιτητή της Γεωπονίας στη Θεσσαλονίκη που είναι ένας από τους μεγαλύτερους ήρωες του απελευθερωτικού της Κύπρου, καθώς αρνήθηκε να παραδοθεί και σκοτώθηκε πολεμώντας, τον Νοέμβριο του 1958. Είναι ένας ήρωας που τιμάται στο Αριστοτέλειο, με ειδικό μνημείο και με την προτομή του.
«Τόσο στην Ελληνική Επανάσταση όσο και στις κατοπινές επαναστατικές κινητοποιήσεις του 19ου αιώνα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας, της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Κρήτης η παρουσία Κυπρίων εθελοντών ήταν συνεχής και αδιάλειπτη.
Η κυπριακή εθελοντική συμβολή έγινε πολύ πιο διακριτή στον ελληνικό στρατό στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, επαναλήφθηκε σε πολύ μικρότερη κλίμακα στις ιδιότυπες σκληρές συνθήκες του Μακεδονικού Αγώνα, κατά το 1904-1908, και κορυφώθηκε σε αριθμούς και θυσίες αίματος στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-1913, όταν υπολογίζεται ότι 55 Κύπριοι εθελοντές έχασαν τη ζωή τους είτε στην Ήπειρο είτε στα χώματα της Μακεδονίας και στη Νότια Βουλγαρία.
Είναι ενδεικτικό του ενθουσιασμού που προκάλεσε η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης στην Κύπρο και στους Κυπρίους ότι στις 4 Νοεμβρίου 1912, λίγες μόνον ημέρες μετά την είσοδο του ελληνικού στρατού στην πόλη, στην εκκλησία του Αγίου Μηνά, τότε μητροπολιτικού ναού, χοροστάτησε τιμητικά ο Μητροπολίτης Κιτίου Μελέτιος Μεταξάκης, που είχε ταξιδέψει από την Κύπρο για να πάρει μέρος στον πόλεμο. Μαζί του, τις ίδιες μέρες βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη και οι πρώτοι εθελοντές στρατιώτες από την Κύπρο, με πιο γνωστό τον δήμαρχο Λεμεσού και πρώην βουλευτή Χριστόδουλο Σώζο, που πέντε βδομάδες αργότερα, στα σαράντα του χρόνια, σκοτώθηκε στο Μπιζάνι, πολεμώντας για την ελευθερία της Ηπείρου.
Στα χρόνια του Πρώτου και του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου μια νέα μαζικότερη εθελοντική κυπριακή στράτευση, τόσο στον ελληνικό όσο και στον βρετανικό στρατό. Στο «Μακεδονικόν Μεταγωγικόν Σώμα» του βρετανικού στρατού μεταξύ 1916-1919 υπηρέτησαν στα χώματα της Μακεδονίας και της Θράκης 12.000 περίπου Κύπριοι ημιονηγοί. Κι άλλες, 4.000 έως 5.000 στρατιώτες επέστρεψαν με τον ίδιο στρατό κατά το 1940-1941 για να πολεμήσουν εναντίον του φασισμού και του ναζισμού».
«Είναι άκρως εντυπωσιακό το γεγονός, που δεν έχει ακόμη συνειδητοποιηθεί στην έκταση και τη σημασία του, ότι μαζί με τους εκτελεσθέντες Κυπρίους στη διάρκεια της Κατοχής και τους πεσόντες στον επακολουθήσαντα ελληνικό Εμφύλιο πόλεμο, η Μακεδονία είναι ο γεωγραφικός χώρος στον οποίο σκοτώθηκαν οι περισσότεροι Κύπριοι στρατιώτες εκτός Κύπρου κατά τον 20ό αιώνα. Και επειδή βρισκόμαστε απόψε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και τιμούμε και την αντίσταση του ελληνικού λαού στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, να μου επιτρέψετε να σταθώ σε μια πτυχή της κυπριακής συμβολής που ελάχιστοι γνωρίζουν. Ένας από τους δύο πρώτους φοιτητές του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου που εκτελέστηκαν στην Κατοχή από τα ναζιστικά στρατεύματα στη Θεσσαλονίκη, στις 11 Νοεμβρίου 1941, ήταν ο Σωκράτης Διορινός, φοιτητής της Νομικής, από το Διόριος της επαρχίας Κερύνειας», είπε ο κ. Χριστοδουλίδης.
Οι περισσότεροι Κύπριοι που ζουν σήμερα στη Μακεδονία και στη Θράκη είναι είτε πρόσφυγες του 1974, που βρήκαν ζεστή φιλοξενία στη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή της, είτε απόφοιτοι του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου που εγκαταστάθηκαν και ρίζωσαν εδώ μετά από τις σπουδές τους.
Κυρ. Αναστασιάδης: Το ΑΠΘ κοιτά μπροστά, επενδύει στην επιστήμη και στους ανθρώπους της
«Περιβεβλημένος από την αύρα της τιμής που μας περιποιείτε, σας καλωσορίζω θερμά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, σε μια εκδήλωση βαθιά συμβολική για τη Θεσσαλονίκη και για το Πανεπιστήμιό μας», είπε στην προσφώνηση του ο πρύτανης του ΑΠΘ, Κυριάκος Αναστασιάδης, απευθυνόμενος στους Προέδρους της Ελληνικής και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
«Σήμερα αναδεικνύουμε τον αδιάρρηκτο δεσμό του Πανεπιστημίου μας με την κοινωνία, τον πολιτισμό και τον ευρύτερο ελληνισμό.
Συναντιόμαστε για να θυμηθούμε όχι μόνο τα 113 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης και το Έπος του ’40, αλλά και για να γιορτάσουμε 100 χρόνια από την ίδρυση του Αριστοτελείου. Έναν αιώνα μετά την ίδρυσή του, το Πανεπιστήμιό μας δεν ανασκοπεί τις δόξες του. Κοιτά μπροστά. Ακούει την κοινωνία, εξελίσσεται, επαναπροσδιορίζει την αποστολή του και επενδύει στην επιστήμη και στους ανθρώπους της», τόνισε.
«Η αποστολή μας πλέον δεν είναι να διαφυλάξουμε απλώς το ιστορικό μας παρελθόν. Είναι να διαμορφώσουμε το λαμπρό μας μέλλον. Δεν είναι να διαχειριστούμε απλώς ένα μεγάλο θεσμό, αλλά να καλλιεργήσουμε ένα φορέα ελευθερίας, αμφισβήτησης και δημιουργίας. Γιατί, όπως τόνισε ένας από τους σημαντικούς καθηγητές που διέπρεψαν στο Αριστοτέλειο, ο Εμμανουήλ Κριαράς, μόνο η Παιδεία μπορεί να εγγυηθεί την ελευθερία», σημείωσε ο πρύτανης.
Αναφέρθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο λέγοντας ότι «δεν είναι ένας ακόμη θεσμός, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός γνώσης, ανοιχτός στην αλλαγή, στην καινοτομία και στις ανάγκες των νέων ανθρώπων» και προσέθεσε: «Η αποστολή μας δεν είναι να διδάσκουμε απλώς επιστήμες. Είναι να δημιουργούμε προϋποθέσεις ελευθερίας, σκέψης, έρευνας, δημιουργίας και προοπτικής για το αύριο. Αυτές τις προϋποθέσεις ενισχύουμε καθημερινά στο Αριστοτέλειο. Με 41 Τμήματα και αντίστοιχα ελληνόγλωσσα προγράμματα, το πρώτο αγγλόγλωσσο πρόγραμμα στη χώρα και 15 νέα αγγλόγλωσσα προγράμματα που ιδρύονται, δεκάδες χιλιάδες φοιτητές, μια ισχυρή ερευνητική ταυτότητα, και την ακλόνητη πίστη ότι η ακαδημαϊκή γνώση έχει νόημα μόνο όταν συνδέεται με την κοινωνική πρόοδο».
Αμέσως μετά απευθύνθηκε ξεχωριστά στους δύο Προέδρους λέγοντας:
«Η παρουσία σας, εξοχότατοι Πρόεδροι, αποτελεί ξεχωριστή στιγμή για το Ίδρυμά μας.
Κύριε Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας, η σταθερή σας παρουσία ως προεξάρχων στις ετήσιες εκδηλώσεις μας την ημέρα εορτής του Αγίου Δημητρίου, η έμπρακτη στήριξή σας στη δημόσια Ανώτατη Εκπαίδευση και η σχέση εμπιστοσύνης που έχετε αναπτύξει με την πανεπιστημιακή κοινότητα, είναι για εμάς βαθιά τιμητική και ενθαρρυντική. Και συμβολίζει τον διαχρονικό δεσμό του Ανώτατου Πολιτειακού Θεσμού με το Αριστοτέλειο και την πόλη της Θεσσαλονίκης.
Κύριε Πρόεδρε της Κυπριακής Δημοκρατίας, η παρουσία σας εδώ μας τιμά βαθύτατα. Σηματοδοτεί τη βούλησή σας να επενδύσετε όχι μόνο στις πολιτειακές σχέσεις, αλλά και στη γνώση, στον πολιτισμό, στην Παιδεία. Είναι για εμάς τιμή και προνόμιο, να σας έχουμε σήμερα κοντά μας, καθώς σηματοδοτούμε την έναρξη μιας νέας δημιουργικής εποχής για τις κυπριακές σπουδές στο Αριστοτέλειο».
Απευθύνθηκε και στους φοιτητές και υπογράμμισε:
«Είστε το κέντρο βάρους κάθε σχεδίου, κάθε πρωτοβουλίας, κάθε προσπάθειας του Πανεπιστημίου μας. Δεν είστε οι επόμενες και οι επόμενοι, είστε το παρόν. Και ο ρόλος μας είναι να σας προσφέρουμε χώρο, ελευθερία και εφόδια, ώστε να χαράξετε τη δική σας πορεία. Η νέα εποχή για το Αριστοτέλειο -αλλά και για την Παιδεία συνολικά- δεν μπορεί να χτιστεί χωρίς εσάς. Ούτε χωρίς τόλμη, φαντασία, υπέρβαση και σύνδεση της γνώσης με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.
Γι’ αυτό και σήμερα, τιμώντας τον Άγιο Δημήτριο, ανανεώνουμε τη δέσμευσή μας: να χτίζουμε ένα Πανεπιστήμιο εξωστρεφές, ελεύθερο, δίκαιο, και ουσιαστικά σύγχρονο. Ένα Αριστοτέλειο που δε φοβάται να ονειρευτεί. Ένα Αριστοτέλειο κοσμοπολίτικο, ψηφιοποιημένο, αντίστοιχο της γενιάς των φοιτητριών και φοιτητών του, πιλότο στις εξελίξεις της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα μας και πυλώνα ανάπτυξης, δημοκρατίας και πολιτισμού».
Στην τελετή παραβρέθηκαν οι υφυπουργοί Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας και Θράκης) Κώστας Γκιουλέκας, Παιδείας Νίκος Παπαϊωάννου, Ανάπτυξης Σταύρος Καλαφάτης, από την Κύπρο οι υπουργοί Άμυνας Βασίλης Πάλμας και Παιδείας Αθηνά Μιχαηλίδου, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Σωκράτης Φάμελλος, η εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ, βουλευτής Ράνια Θρασκιά, ο Έλληνας επίτροπος στην ΕΕ Απόστολος Τζιτζικώστας, οι βουλευτές Στράτος Σιμόπουλος, Θεόδωρος Καράογλου, Φάνης Παπάς, Κατερίνα Νοτοπούλου, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης, ο Μητροπολίτης Φιλόθεος και η ηγεσία του Στρατού.
