Μπορεί να μην έχετε ούτε ένα βαράκι στο σπίτι, αλλά έχετε ήδη όλα όσα χρειάζεστε για να γίνετε πιο δυνατοί: το ίδιο σας το σώμα. Πολλοί εξακολουθούν να συνδέουν τη μυϊκή ενδυνάμωση αποκλειστικά με μεγάλα βάρη, κάτι που κάνει την αρχή να μοιάζει δύσκολη ή απρόσιτη.
Άλλοι κάνουν ασκήσεις με το βάρος του σώματος, αλλά με λάθος τρόπος, και μετά αναρωτιούνται γιατί δεν βλέπουν αποτέλεσμα.
Οι μύες δεν «καταλαβαίνουν» τα βάρη. Ανταποκρίνονται στην πίεση. Όταν μάθετε πώς να τη δημιουργείτε χρησιμοποιώντας μόνο το σώμα σας, μπορείτε να χτίσετε πραγματική δύναμη οπουδήποτε, χωρίς να χρειαστεί να πάτε στο γυμναστήριο, χωρίς εξοπλισμό.
Η επιστήμη πίσω από τη δύναμη χωρίς βάρη
Σύμφωνα με personal trainer, μερικές από τις πιο αποτελεσματικές μορφές λειτουργικής ενδυνάμωσης γίνονται χωρίς εξοπλισμό, μόνο με βάρος του σώματος. Αυτό συμβαίνει γιατί η δύναμη δεν εξαρτάται τόσο από το τι σηκώνετε, όσο από το πώς προκαλείτε τους μύες σας να προσαρμοστούν.
Όταν ζητάτε από τους μύες σας να δουλέψουν πιο σκληρά απ’ όσο έχουν συνηθίσει, προσαρμόζονται και γίνονται πιο δυνατοί για να ανταποκριθούν. Αυτή η αρχή ονομάζεται προοδευτική υπερφόρτωση και αποτελεί τη βάση κάθε προπόνησης δύναμης, όχι μόνο αυτής με βάρη.
Στην προπόνηση με το βάρος του σώματος, η προοδευτική υπερφόρτωση δημιουργείται αλλάζοντας γωνίες στις αρθρώσεις ή επιλέγοντας πιο απαιτητικές παραλλαγές της ίδιας άσκησης. Δύο ακόμη σημαντικοί παράγοντες είναι ο χρόνος υπό τάση και η μυϊκή κόπωση.
Ο χρόνος υπό τάση αναφέρεται στο πόση ώρα οι μύες παραμένουν ενεργοποιημένοι κατά τη διάρκεια μιας κίνησης. Πιο αργές επαναλήψεις, παύσεις στο ανώτερο ή στο κατώτερο σημείο της άσκησης και ισομετρικά κρατήματα, αυξάνουν αυτόν τον χρόνο. Έρευνες δείχνουν ότι μεγαλύτερες φάσεις τάσης μπορούν να διεγείρουν την ανάπτυξη των μυών, γεγονός που σημαίνει ότι η δύναμη δεν εξαρτάται μόνο από τα βαριά βάρη, αλλά και από τον χρόνο και την κόπωση.
Η μυϊκή κόπωση είναι το σημείο όπου οι μύες δυσκολεύονται τόσο ώστε να μην μπορούν να εκτελέσουν άλλη επανάληψη με σωστή τεχνική. Δεν σημαίνει να φτάσετε στην κατάρρευση. Σημαίνει να επιλέξετε παραλλαγές και επαναλήψεις που σας φέρνουν σε κόπωση με έλεγχο και ασφάλεια. Η προπόνηση προς την ελεγχόμενη κόπωση δίνει το σήμα στο νευρικό και μυϊκό σύστημα να προσαρμοστούν.
Όταν συνδυάζονται αυτές οι αρχές, η προπόνηση με το βάρος του σώματος μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με την προπόνηση με βάρη για την ανάπτυξη βασικής δύναμης.
Κρίσιμη είναι επίσης η σωστή αναπνοή, γιατί αυτή καθορίζει τη λειτουργική σταθερότητα και κινητικότητα από μέσα προς τα έξω. Η σωστή τεχνική της αναπνοής είναι το θεμέλιο για δυνατές και αποδοτικές κινήσεις.
Είναι σημαντικό να εκπνέετε όταν ασκείτε δύναμη, για παράδειγμα όταν σηκώνεστε από ένα κάθισμα ή όταν σπρώχνετε το σώμα σας από το έδαφος σε ένα push-up. Ο συνειδητός έλεγχος της αναπνοής βοηθά στη σωστή ευθυγράμμιση του θώρακα με τη λεκάνη και κρατά ενεργοποιημένους τους μύες του κορμού και του πυελικού εδάφους, επιτρέποντας μεγαλύτερη παραγωγή δύναμης.
Πώς να εξελίσσετε τις ασκήσεις με το βάρος του σώματος
Ένα από τα πιο συχνά λάθη είναι η επανάληψη της ίδιας άσκησης με τον ίδιο τρόπο για πάντα. Για να χτίσετε δύναμη, χρειάζεστε προοδευτικές παραλλαγές που αυξάνουν σταδιακά τη δυσκολία.
Ακολουθούν ορισμένες προσιτές επιλογές για βασικές μυϊκές ομάδες, από πιο αρχάριο έως πιο προχωρημένο επίπεδο, σύμφωνα με personal trainer στο CNN.
Διαλέξτε την εκδοχή που σας φαίνεται εφικτή αλλά απαιτητική. Αυξήστε τη δυσκολία μόνο όταν μπορείτε να εκτελέσετε την κίνηση με έλεγχο σε όλο το εύρος. Κάντε δύο έως τρία σετ των οκτώ έως δώδεκα επαναλήψεων ή κρατήστε τις ισομετρικές θέσεις για 20–30 δευτερόλεπτα. Στόχος είναι δύο με τρεις προπονήσεις την εβδομάδα.
Ασκήσεις για το κάτω μέρος του σώματος
Wall sit: Σταθείτε με την πλάτη στον τοίχο και τα πόδια στο άνοιγμα των ισχίων. Γλιστρήστε προς τα κάτω μέχρι τα γόνατα να λυγίσουν όσο πιο κοντά στις 90 μοίρες. Κρατήστε τη θέση, αναπνέοντας βαθιά και διατηρώντας τον θώρακα ευθυγραμμισμένο πάνω από τη λεκάνη.
Καθίσματα με βάρος σώματος: Σταθείτε με τα πόδια στο άνοιγμα των ισχίων ή λίγο πιο ανοιχτά και τα δάχτυλα ελαφρώς προς τα έξω. Πραγματοποιήστε κάθισμα. Εκπνεύστε καθώς επιστρέφετε στην όρθια θέση.
Split squat: Κάντε ένα βήμα σαν να κάνετε προβολή, κρατώντας αρχικά τα πόδια τεντωμένα. Λυγίστε και τα δύο γόνατα, κατεβάζοντας το πίσω γόνατο προς το έδαφος. Το μπροστινό γόνατο πλησιάζει τις 90 μοίρες. Πιέστε από τη φτέρνα του μπροστινού ποδιού και εκπνεύστε για να επιστρέψετε.
Για μεγαλύτερη πρόκληση: Επιβραδύνετε την κάθοδο σε τρία έως πέντε δευτερόλεπτα, προσθέστε μια σύντομη παύση στο κάτω σημείο ή συνεχίστε μέχρι το σημείο της ελεγχόμενης κόπωσης χωρίς να χαλάει η τεχνική.
Ασκήσεις για το πάνω μέρος του σώματος
Incline push-up: Τοποθετήστε τα χέρια στο άνοιγμα των ώμων πάνω σε πάγκο και πάρτε θέση σανίδας. Κατεβάστε το στήθος εισπνέοντας και σπρώξτε εκπνέοντας.
Push-up: Κατεβείτε με έλεγχο στην εισπνοή και ανεβείτε στην εκπνοή, χωρίς να «κρεμάει» η μέση ή να αλλάζει η ευθυγράμμιση.
Decline push-up: Πάρτε θέση push-up με τα πόδια υπερυψωμένα σε κάποιο σκαμπό, έπιπλο ή σκαλί. Κατεβάστε το στήθος εισπνέοντας και ανεβείτε εκπνέοντας, με ενεργό κορμό. Για μεγαλύτερη πρόκληση, δοκιμάστε πιο αργή κάθοδο, σύντομη παύση στο μέσο της κίνησης ή επαναλήψεις μέχρι το σημείο κόπωσης χωρίς απώλεια ελέγχου.
Εξέλιξη ασκήσεων κορμού
Dead bug: Ξαπλώστε ανάσκελα με τα χέρια ψηλά και τα γόνατα λυγισμένα πάνω από τα ισχία. Εκτείνετε το αντίθετο χέρι και πόδι προς το πάτωμα στην εκπνοή, επιστρέψτε στο κέντρο στην εισπνοή.
Leg lower: Ξαπλώστε ανάσκελα, με σηκωμένα τα πόδια. Κατεβάστε τα πόδια προς το έδαφος εκπνέοντας, κρατώντας τη μέση σταθερή. Προχωρήστε τεντώνοντας τα πόδια προς το ταβάνι και κατεβαίνοντας μόνο όσο μπορείτε να ελέγχετε.
Hollow-body hold: Ξαπλώστε με τη μέση κολλημένη στο πάτωμα. Εκπνεύστε και σηκώστε κεφάλι και ώμους, τεντώνοντας χέρια και πόδια ώστε να αιωρούνται. Το σώμα παίρνει σχήμα «κανό» ή «μπανάνας». Αν η μέση αρχίσει να σηκώνεται, ανεβάστε λίγο τα πόδια ή λυγίστε τα γόνατα. Για μεγαλύτερη πρόκληση: Πιο αργές κινήσεις, σύντομο κράτημα στο πιο δύσκολο σημείο ή συνέχιση μέχρι ελεγχόμενη κόπωση.
Το σώμα σας είναι το πιο ευέλικτο «όργανο γυμναστικής» που θα αποκτήσετε ποτέ. Μάθετε να το χρησιμοποιείτε σωστά και μπορείτε να χτίσετε αληθινή δύναμη.