Καθώς η Ελλάδα συνεχίζει να δοκιμάζεται από έντονες φωτιές, ο όρος «Hot Dry Windy» έχει γίνει πλέον γνωστός, καθώς συνδέεται με τις πιο επικίνδυνες μετεωρολογικές συνθήκες που ευνοούν τη γρήγορη εξάπλωση της φωτιάς. Ο πυρομετεωρολόγος και ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Θεόδωρος Γιάνναρος, αναλύει το φαινόμενο και εξηγεί γιατί ακόμα και μέτριοι άνεμοι μπορούν να δημιουργήσουν καταστροφικές καταστάσεις.
Την ώρα που οι πυρκαγιές μαίνονται σε περιοχές όπως η Ζάκυνθος, η Κεφαλονιά, η Φωκίδα, η Άρτα και η Βόνιτσα και με τους ισχυρούς ανέμους να πνέουν σε όλη τη χώρα, ο κ. Γιάνναρος μίλησε την Τρίτη 12 Αυγούστου 2025 στο OPEN για τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν και τη σημασία του όρου «Hot Dry Windy».
«Ο όρος “Hot Dry Windy” χρησιμοποιείται για να περιγράψει έναν συνδυασμό πυρομετεωρολογικών συνθηκών οι οποίες είναι εξαιρετικά επικίνδυνες για την εξάπλωση δασικών πυρκαγιών», ανέφερε αρχικά.
Στη συνέχεια εξήγησε πως ο συνδυασμός ζέστης, ξηρασίας και ανέμου θερμαίνει τη βλάστηση τόσο πολύ, ώστε να αυξάνεται η ευκολία εκδήλωσης πυρκαγιάς, ακόμα και όταν οι άνεμοι δεν είναι θυελλώδεις.
«Η φωτιά μπορεί να κινείται γρήγορα και να αναπτύσσει μεγάλα θερμικά φορτία. Έχουμε και τον παράγοντα του ανέμου, ο οποίος αυξάνει πάρα πολύ τον πυρομετεωρολογικό κίνδυνο. Το “Hot Dry Windy” είναι ένας όρος ο οποίος χρησιμοποιείται πάρα πολύ συχνά σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Αυστραλία και έχει κύριο σκοπό να αυξήσει την ενσυναίσθηση και την εγρήγορση των πολιτών στο να αποφεύγουν τις ενάρξεις των πυρκαγιών», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σε ερώτηση σχετικά με τις καιρικές προβλέψεις για τις επόμενες ημέρες, ο κ. Γιάνναρος τόνισε:
«Με βάση τα προγνωστικά στοιχεία τα οποία έχουμε και η σημερινή ημέρα χαρακτηρίζεται ως ημέρα με καιρό τύπου Hot Dry Windy και, σε μικρότερη ωστόσο έκταση γεωγραφικά, η αυριανή. Αύριο, δηλαδή, θα έχουμε λιγότερες περιοχές της χώρας που θα επηρεάζονται από αυτόν τον τύπο καιρού, σε σύγκριση με τη σημερινή ημέρα. Από εκεί και πέρα περιμένουμε από την Πέμπτη και μετά να έχουμε μία υποχώρηση της έντασης των ανέμων, θα ξαναγυρίσουμε στις εντάσεις που είχαμε το τελευταίο χρονικό διάστημα».
Ο ειδικός επισημαίνει ότι οι επόμενες 2-3 ημέρες παραμένουν ιδιαίτερα κρίσιμες, καθώς βρισκόμαστε σε φάση όπου οι συνθήκες έχουν συσσωρευτική επίδραση στη βλάστηση.
«Αυτές οι 2-3 ημέρες ακόμα είναι επικίνδυνες και αυτό το οποίο θα ήθελα να σημειώσω είναι ότι βρισκόμαστε περίπου στα μέσα του Αυγούστου που οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες έχουν σωρευτική επίδραση. Αυτή τη στιγμή, δηλαδή, η κατάσταση στην οποία βρίσκεται η βλάστηση έχει επηρεαστεί από τις θερμοκρασίες, την απουσία βροχοπτώσεων, τις συνθήκες ατμοσφαιρικής ξηρασίας όλου του προηγούμενου χρονικού διαστήματος, ξεκινώντας ήδη από τον προηγούμενο Οκτώβριο. Με άλλα λόγια, είμαστε σε μία κατάσταση όπου είναι πάρα πολύ εύκολο να υπάρξει έναρξη πυρκαγιάς και ακόμα και με ασθενείς και μέτριους ανέμους, να έχουμε φωτιές οι οποίες θα είναι δύσκολα διαχειρίσιμες. Θα έχουμε μία μικρή, σχεδόν ανεπαίσθητη, βελτίωση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών».
Σε σχέση με την εξέλιξη των θερμοκρασιών το καλοκαίρι για τα επόμενα χρόνια, ο κ. Γιάνναρος επισημαίνει:
«Νομίζω ότι το έχουμε δει ήδη τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας και είναι κάτι με το οποίο θα πρέπει να “συμβιβαστούμε”, να καταλάβουμε ότι είναι μία νέα πραγματικότητα. Τα τελευταία χρόνια βιώνουμε ολοένα και πιο θερμά καλοκαίρια στα οποία μπορεί να έχουμε επανειλημμένα κύματα καύσωνα τα οποία πολλές φορές είναι επιθετικά. Όλες αυτές οι συνθήκες σε συνδυασμό με την απουσία σημαντικών βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων κατά τη διάρκεια του χειμώνα δημιουργούν πλέον ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο η φωτιά “ευημερεί”, ένα περιβάλλον πάρα πολύ “φιλικό” για τη φωτιά. Παρότι είχαμε και στο παρελθόν μεγάλες και καταστροφικές φωτιές, οι πυρκαγιές τις οποίες βλέπουμε, έχουν αλλάξει, αυτό θα πρέπει να καταλάβουμε. Έχουν αλλάξει γιατί έχει αλλάξει το περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνονται. Είναι πλέον πολύ πιο επιθετικές, πολύ πιο εύκολα μπορούν να αναπτύξουν μεγάλες εντάσεις, μπορούν κατά περίπτωση να εμφανίζουν ακραία συμπεριφορά, να κινούνται πάρα πολύ πιο γρήγορα και, επομένως, ο έλεγχός τους γίνεται εξαιρετικά δύσκολος και σε ορισμένες περιπτώσεις δυστυχώς και αδύνατος. Τρέχουν πιο γρήγορα, εμφανίζουν πολύ πιο ακραία συμπεριφορά, δηλαδή πολύ μεγαλύτερα θερμικά φορτία, μπορεί να εμφανίζουν χαοτική συμπεριφορά σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανίζουν ακραία φαινόμενα όπως τη δημιουργία πυροστροβίλων. Είναι πράγματα τα οποία, δυστυχώς, τα έχουμε δει και στη χώρα μας, και τα βλέπουμε πλέον με μεγαλύτερη συχνότητα. Αυτό είναι το πρόβλημα, όχι ότι ξαφνικά έχουμε μεγάλες και καταστροφικές πυρκαγιές, αλλά ότι αυτές μας “επισκέπτονται” πλέον πολύ πιο τακτικά», πρόσθεσε.
Τέλος, αναφερόμενος στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών, τόνισε την ανάγκη για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση:
«Θα πρέπει να ακολουθήσουμε αυτό το οποίο ονομάζουμε ολοκληρωμένη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών. Όπως είπα, το περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνονται οι πυρκαγιές έχει αλλάξει, επομένως θα πρέπει να αλλάξουμε και εμείς τον τρόπο με τον οποίο τις διαχειριζόμαστε. Έχουν γίνει πολλά θετικά βήματα στον τομέα της πρόληψης όπως το πρόγραμμα Anti Nero και οι καθαρισμοί των οικοπέδων. Κατά τη δική μου γνώμη, αυτό το οποίο μας λείπει αυτή τη στιγμή είναι περισσότερο επένδυση στην πρόληψη και ταυτόχρονα να αρχίσουν να μελετούν τις πυρκαγιές, τον τρόπο με τον οποίο κινούνται, συμπεριφέρονται, δεν έχουμε αυτά τα δεδομένα. Εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι ότι ο καιρός και το κλίμα δεν ξεκινούν από τις πυρκαγιές. Τέλος, θα πρέπει να έχουμε λεπτομερή, ανοιχτή, δημόσια και ελεύθερη διάθεση των αιτιών έναρξης».
