Πολωνικό δικαστήριο στη Βαρσοβία εξέδωσε σήμερα μια απόφαση δίνοντας εντολή σε δύο εξέχοντες ιστορικούς να ζητήσουν συγγνώμη για «ανακρίβειες» σε ένα βιβλίο που συνέγραψαν για το Ολοκαύτωμα, μετά από αγωγή που κατατέθηκε εναντίον τους για δυσφήμηση, σε μια υπόθεση που προκάλεσε έντονη συζήτηση σχετικά με την ελευθερία της επιστημονικής έρευνας στη χώρα.

Η καθηγήτρια Μπάρμπαρα Ένγκελκινκ, πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου Άουσβιτς και ο καθηγητής Γιαν Γκραμπόφσκι, του Πανεπιστημίου της Οτάβας, είναι οι συν-δημιουργοί του δίτομου συγγραφικού έργου με τίτλο «Νύχτα χωρίς τέλος. Η μοίρα των Εβραίων σε επιλεγμένες κομητείες της κατεχόμενης Πολωνίας», το οποίο αναφέρεται σε πολλές περιπτώσεις συνέργειας Πολωνών στην γενοκτονία Εβραίων κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η αγωγή κατατέθηκε από την 81χρονη ανιψιά του Έντουαρντ Μαλινόφσκι, ο οποίος ήταν δήμαρχος του χωριού Μαλινόβο (βορειοανατολικά), κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του οποίου η φερόμενη εμπλοκή σε σφαγή Εβραίων αναφέρεται συνοπτικά σε αυτό το βιβλίο. Συγκεκριμένα στο βιβλίο αναφέρεται ότι ο Μαλινόφσκι πρόδιδε Εβραίους σε Ναζί Γερμανούς.

Η αγωγή χρηματοδοτήθηκε από την Πολωνική Ένωση κατά της Δυσφήμισης που εναντιώνεται σε ισχυρισμούς για συμμετοχή Πολωνών σε δολοφονίες Εβραίων.

Η δικαστίνα Έβα Γιόντσικ απεφάνθη ότι οι ισχυρισμοί σχετικά με την εμπλοκή του Μαλινόφσκι στη σφαγή ήταν «ανακριβείς» και αναγνώρισε το δικαίωμα της καταγγέλλουσας Φιλομένα Λέστσινσκα περί «λατρείας του νεκρού».

Ωστόσο, η Γιόντσικ απέρριψε ένα αίτημα αποζημίωσης άνω των 22.000 ευρώ ώστε η απόφαση να μην λειτουργήσει «αποτρεπτικά σε επιπλέον έρευνες».

Οι ερευνητές ανακοίνωσαν ότι θα εφεσιβάλλουν την απόφαση. «Σέβομαι την απόφαση του δικαστηρίου, αλλά οφείλω να μην την αποδεχτώ. Ελπίζω οι λόγοι μας να ληφθούν υπόψη» στην έφεση, δήλωσε ο καθηγητής Γκραμπόφσκι στην εφημερίδα Gazeta Wyborcza.

Η δίκη διεξήχθη μέσα σε κλίμα δυσπιστίας, το οποίο έχει ενταθεί μετά την άνοδο στην εξουσία της εθνικιστικής δεξιάς και τις υποψίες ότι αυτή θέλει να ξαναγράψει την Ιστορία της χώρας και να αποθαρρύνει τις έρευνες για πολωνικές ενέργειες κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής.

Το Μνημείο του Ολοκαυτώματος στην Ιερουσαλήμ, καθώς και ορισμένοι εβραϊκοί οργανισμοί και ερευνητές και στις δύο όχθες του Ατλαντικού, σε ανακοινώσεις τους καταδίκασαν έντονα τις νομικές ενέργειες εναντίον ιστορικών. Το Παγκόσμιο Εβραϊκό Κογκρέσο δήλωσε «κατάπληκτο» από την απόφαση.

Έξι εκατομμύρια Πολωνοί, συμπεριλαμβανομένων τριών εκατομμυρίων Εβραίων, δολοφονήθηκαν μεταξύ του 1939 και του 1945.

Η στάση των Πολωνών απέναντι στους Εβραίους γείτονές τους δεν ήταν ομοιογενής, στην υπό ναζιστική κατοχή Πολωνία, όπου η προσφορά ακόμη και ενός ποτηριού νερού σε Εβραίο τιμωρείτο με θανατική ποινή από τους Γερμανούς.

Παρότι, από την μια πλευρά, έχουν καταγραφεί από ιστορικούς πολλές περιπτώσεις αδιαφορίας, μερικές φορές σκληρότητας, έναντι Εβραίων, η Πολωνία έχει επίσης τον μεγαλύτερο αριθμό από οποιαδήποτε άλλη χώρα τιμητικών τίτλων «Δίκαιοι των Εθνών», που έχουν απονεμηθεί σε πάνω από 7.000 ανθρώπους από το Γιαντ Βασέμ, για τη διάσωση Εβραίων κατά τη διάρκεια του πολέμου.