Το πρώτο κρούσμα κορονοϊού στην αφρικανική ήπειρο καταγράφηκε στις 14 Φεβρουαρίου στην Αίγυπτο. Παρά τις ζοφερές προβλέψεις, τρεις μήνες μετά δεν έχει παρατηρηθεί ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων στην Αφρική, αν και υπάρχει πάντα ο φόβος η επιδημία στην ήπειρο να εξελίσσεται αργά και να διαρκέσει πολύ.
Σύμφωνα με χθεσινό απολογισμό στην Αφρική έχουν καταγραφεί λίγα περισσότερα από 70.000 κρούσματα, δηλαδή το 1,6% του παγκόσμιου συνόλου, την ώρα που η ήπειρος αντιπροσωπεύει το 17% του παγκόσμιου πληθυσμού. Από την covid-19 έχουν πεθάνει περίπου 2.500 άνθρωποι.
Η υποσαχάρια Αφρική έχει καταγράψει μικρότερο ποσοστό θνησιμότητας (λιγότερο από 3%, σύμφωνα με εκτιμήσεις) σε σχέση με την Ευρώπη.
Γιατί η επιδημία δεν εξαπλώθηκε πολύ στην Αφρική
Η επιστημονική κοινότητα, διχασμένη, δίνει διάφορες εξηγήσεις, όμως δύο ξεχωρίζουν: η άμεση λήψη περιοριστικών μέτρων και ο χαμηλός μέσος όρος ηλικίας του πληθυσμού.
«Υιοθετήθηκαν αρκετά γρήγορα περιοριστικά μέτρα που καθυστέρησαν την καμπύλη της επιδημίας. Στις περισσότερες χώρες εφαρμόστηκαν τέτοιου είδους μέτρα αμέσως αφού εντοπίστηκε το πρώτο κρούσμα», εξήγησε ο εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στη Μπραζαβίλ Μισέλ Γιάο.
«Στη Γαλλία χρειάστηκαν 52 ημέρες μετά το πρώτο κρούσμα για τη λήψη μέτρων. Τότε ήδη είχαν καταγραφεί 4.500 κρούσματα. Στην Ακτή Ελεφαντοστού πέντε ημέρες μετά το πρώτο κρούσμα έκλεισαν τα σχολεία και τα σύνορα. Μία εβδομάδα αργότερα επιβλήθηκε lockdown» πρόσθεσε ο δρ Ζαν- Μαρί Μιγιελιρί, επιδημιολόγος και ειδικός δημόσιας υγείας στο Αμπιτζάν.
Η άλλη εξήγηση που προωθούν οι επιστήμονες είναι το νεαρό της ηλικίας του αφρικανικού πληθυσμού: περίπου το 60% είναι κάτων των 25 ετών.
«Η μέση ηλικία είναι περίπου τα 19 έτη. Υπάρχει επίσης μικρότερο προσδόκιμο ζωής με λιγότερους ηλικιωμένους. Άρα λιγότερα κρούσματα και ένας λιγότερο ενεργός ιός» εξήγησε ο Μιγιελιρί.
«Στη Δύση αυτοί που πλήττονται περισσότεροι είναι οι ηλικιωμένοι» σημειώνει ο καθηγητής Όμαρ Σαρ, καθηγητής και ερευνητής στην ιατρική σχολή του Ντακάρ. Πρόσθεσε ότι οι ηλικιωμένοι συνήθως «έχουν και υποκείμενα νοσήματα» ένας επιβαρυντικός παράγοντας για την COVID-19.
«Επιπλέον η πυκνότητα του πληθυσμού είναι μικρότερη στην Αφρική, γεγονός που περιορίζει την εξάπλωση του ιού, όπως και η περιορισμένη κινητηκότητα του αφρικανικού πληθυσμού σε σχέση με αυτόν της Δύσης» επεσήμανε ο Γιαπ Μπουμ ο Γ΄από το Καμερούν, επιδημιολόγος των Γιατρών χωρίς Σύνορα (MSF).
Υπάρχει αφρικανική ανοσία;
Οι επιστήμονες διχάζονται και στο θέμα αυτό.
«Υπάρχει μια ανοσία που οφείλεται στη μακροχρόνια έκθεση σε διάφορους μικροοργανισμούς και την καλή εμβολιαστική κάλυψη κυρίως κατά της φυματίωσης», δήλωσε ο καθηγητής Όμαρ Σαρ.
«Υπάρχουν πολλές ασθένειες στην Αφρική, οπότε πιθανόν ο πληθυσμός να έχει μεγαλύτερη ανοσία από αυτόν της Ευρώπης σε παθογόνα όπως ο κορονοϊός» σημείωσε από την πλευρά του ο δρ Μιγιελιρί.
Τα σενάρια για το μέλλον
«Πρέπει πλέον να μάθουμε να ζούμε με τον ιό, να προσαρμόζουμε τη συμπεριφορά μας τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο» είχε δηλώσει πρόσφατα ο πρόεδρος της Σενεγάλης Μάκι Σαλ.
Πολλές αφρικανικές χώρες αναμένουν η επιδημία να διαρκέσει. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένα πιο χαμηλό ποσοστό μεταδοτικότητας υποδηλώνει μια πιο παρατεταμένη επιδημία η οποία μπορεί να διαρκέσει χρόνια, και άρα ο απολογισμός της μπορεί να είναι βαρύς.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στις αρχές Μαΐου «83.000 με 190.000 άνθρωποι στην Αφρική ενδέχεται να πεθάνουν από την COVID-19 και 29 με 44 εκατομμύρια να προσβληθούν από την ασθένεια τον πρώτο χρόνο».
Προς το παρόν παρατηρείται ανησυχητική πορεία της επιδημίας στη Νότια Αφρική, τη χώρα της υποσαχάριας Αφρικής που έχει πληγεί περισσότερο, στην ανατολική Αφρική και σε κάποιες χώρες της δυτικής Αφρικής.
«Δυστυχώς παρατηρούμε ότι στην περιοχή μας ο αριθμός των κρουσμάτων διπλασιάστηκε μέσα σε δύο εβδομάδες. Σε κάποιες χώρες ο αριθμός πενταπλασιάστηκε ή εξαπλασιάστηκε. Παραμένουμε προσεκτικοί. Ελπίζουμε τα χειρότερα να είναι πίσω μας» σχολίασε ο δρ. Μπουρέιμα Χάμα Σάμπο, αρμόδιος του ΠΟΥ για την Αιθιοπία.
Ποιος είναι ο κίνδυνος της χαλάρωσης του lockdown
«Δεν είναι ο κορονοϊός που θα μας σκοτώσει, αλλά η πείνα και η φτώχεια», ανησυχεί ένας έμπορος από την Ουαγκαντούγκου αναφερόμενος στα περιοριστικά μέτρα που έχουν αναστείλει τις περισσότερες οικονομικές δραστηριότητες σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, που επικαλείται το AFP.
Μπροστά στο τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος πολλές χώρες αίρουν ή χαλαρώνουν το lockdown εδώ και 15 ημέρες. Πολύ νωρίς;
«Η χαλάρωση του lockdown πρέπει να γίνει με σύνεση. Πρέπει να υπάρχει επάρκεια διαγνωστικών τεστ. Οι περισσότερες χώρες που προχωρούν στη χαλάρωση έχουν αυξήσει τις ικανότητές τους για τη διεξαγωγή τεστ» προειδοποίησε ο Μισέλ Γιέο.
Αν και οι εκστρατείες διεξαγωγής τεστ εντείνονται, παραμένουν μικρές σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες.
Ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Σίριλ Ραμαφόζα ανακοινώνοντας τη χαλάρωση του lockdown σχολίασε τη Δευτέρα: «Πρέπει να αναμένουμε αύξηση των κρουσμάτων με την επιστροφή στις εργασίες. Πρέπει να αποδεχθούμε την πραγματικότητα, να προετοιμαστούμε και να προσαρμοστούμε».
