Μετά την πολύ πρόσφατη τελευταία προσγείωση του τελευταίου εν ενεργεία διαστημικού λεωφορείου «Ατλαντίς», η περιοχή του ακρωτηρίου Κανάβεραλ έχει αρχίσει να παίρνει όψη εγκαταλελειμμένου σκηνικού από ένα παρωχημένο μέλλον.

Μετά από 30 χρόνια και 135 αποστολές, πίσω μένουν σωροί διαστημικών απορριμμάτων. Είναι και το τέλος ενός εθνικού συμβόλου για τις ΗΠΑ. Τα επόμενα χρόνια, οι Αμερικανοί αστροναύτες θα αποτελούν επιβάτες των ρωσικών «Σογιούζ» αντί 63 εκατ. δολαρίων. Ανά άτομο.

Ήρθε η ώρα η διαστημοπλοΐα να περάσει στα χέρια της ελεύθερης αγοράς – τουλάχιστον για κοντινούς προορισμούς. Στη Φλόριντα, πολιτικός υπεύθυνος αεροδιαστημικών εγχειρημάτων έχει αναλάβει ο Φρανκ ΝτιΜπέλο – με στόχο την προσέλκυση εταιρειών και την αναζήτηση «νέων ιδεών με ιδιαίτερη αξία για τις παγκόσμιες αγορές». Το κλίμα της νέας «χρυσοθηρίας», πάντως, είναι διάχυτο. Ιδιαιτέρως, στο πεδίο των πειραματισμών – με μικρά, υποτροχιακά διαστημικά οχήματα, πυραύλους μεγάλου ωφέλιμου φορτίου ακόμη και ιδιωτικών διαστημικών σταθμών.

Μερικές επιχειρήσεις περιορίζονται, προς το παρόν, στη μεταφορά εύπορων τουριστών στη στρατόσφαιρα, άλλες ονειρεύονται βάσεις στη Σελήνη, ενώ έχουν ήδη αρχίσει να διαμορφώνονται ιδιωτικά κοσμοδρόμια.

Ο αριθμός των γνωστών εταιρειών που ασχολούνται ήδη μ’ αυτές τις υψηλού ρίσκου επιχειρήσεις, σύμφωνα με δημοσίευμα στην εφημερίδα «Σαββατιάτικη Ελευθεροτυπία, είναι εντυπωσιακά μεγάλος. Ανάμεσά τους ονόματα με μεγάλη πείρα σε στρατιωτική και διαστημική τεχνολογία, όπως η «Μπόινγκ», αλλά και μικρότερα ονόματα που, με μια χούφτα επιστήμονες, κατασκευάζουν δικής τους έμπνευσης πυραύλους στην έρημο Μοχάβε.

Πίσω από κάποιες, βρίσκονται πολύ γνωστά ονόματα πρώην αστροναυτών και συνεργατών της NASA – όπως του Λιρόι Τσιάο, κυβερνήτη τριών αποστολών διαστημικών λεωφορείων και επικεφαλής του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού για 229 ημέρες, περιζήτητου σήμερα συμβούλου και στελέχους της νέας εταιρείας Excalibur Almaz με εγκαταστάσεις στο Νησί Μαν.

Από τις καλύτερες πιθανότητες επικράτησης στο νέο χώρο έχει η καλιφορνέζικη επιχείρηση SpaceX με έδρα το Χόθορν (Καλιφόρνια), συνεργάτη τον κυβερνήτη διαστημικού λεωφορείου Κεν Μπάουερσοξ και ήδη επιτυχείς εκτοξεύσεις σε τροχιά και επανόδους οχημάτων («Dragon») με δικούς της πυραύλους. Ιδρυτής και διευθυντής της ο Ελον Μούσκ, μετά την αποχώρησή του από τη διαδικτυακή PayPAl. Η εταιρεία έχει εκπονήσει τον πύραυλο «Falcon Heavy» με πρότυπο τον «Saturn V», έχει ήδη αναλάβει υποχρεώσεις εκατ. δολαρίων, όπως με την «Iridium Communications» και την ταϊλανδέζικη Thaicom για την εκτόξευση δορυφόρων της σε τροχιά.

Αλλά και επιχειρηματίες από εντελώς άλλους κλάδους, όπως ο Τζ. Μπέζος, ιδρυτής του διαδικτυακού Amazon και η εταιρεία του Blue Origin ή ο ιδιοκτήτης αλυσίδας ξενοδοχείων στο Λ. Βέγκας, Ρομπ. Μπίγκελοου, που σκοπεύει να περιτριγυρίσει τη Γη με διαστημικούς σταθμούς από το 2014.

«Η μεταφορά επιστημονικών πειραμάτων στο Διάστημα θα εξελιχθεί πολύ ταχύτερα σε εκτεταμένη αγορά απ’ ό,τι η μεταφορά ατόμων», πρεσβεύει ο Τζ. Ουάιτσαϊντς, διευθυντής της Virgin Galactic, θυγατρικής του Βρετανού δισεκατομμυριούχου Ριτσ. Μπράνσον. Η εταιρεία κατασκευάζει ήδη δικό της κοσμοδρόμιο στην έρημο του Ν. Μεξικού -από τον κορυφαίο αρχιτέκτονα Νορμ. Φόστερ-, κάνει επίγεια πειράματα με πολύ άμεσο στόχο (μέσα στην τρέχουσα χρονιά) την προσφορά σε ιδιώτες πέντε λεπτών έλλειψης βαρύτητας.

Πιστεύουν οι ιδιωτικές εταιρείες πράγματι σ’ ένα μέλλον πέραν της πεπατημένης; Κατά τον Τζ. Ουάιτσαϊντς, «κάπου πρέπει να γίνει η αρχή. Τα πρώτα χρόνια της εμπορικής αεροπλοΐας δεν ήσαν και πολύ διαφορετικά – και τότε έλεγαν, πως θά ‘ταν μόνον για εκατομμυριούχους».

Τελικώς, τα πράγματα είναι όπως σε κάθε καινούργια, άγνωστη αγορά, ένα τυχερό παιχνίδι με αμφίβολη έκβαση.