Σαν σήμερα 4 Οκτωβρίου: Η ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας και η αρχή της Μεταπολίτευσης

Ακούστε το άρθρο

04·10·2025 00:09 7 σχόλια

Newsroom

Στις 4 Οκτωβρίου 1974, λίγους μόλις μήνες μετά την πτώση της δικτατορίας, ιδρύεται η Νέα Δημοκρατία από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Σε μία δύσκολη περίοδο της Ελλάδας, λίγο μετά την κατάρρευση της δικτατορίας και την κυπριακή τραγωδία, η ανάγκη για ένα νέο, σταθερό πολιτικό σχήμα ήταν επιτακτική. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, επιστρέφοντας από το Παρίσι όπου ζούσε αυτοεξόριστος, επιχείρησε να οδηγήσει τη χώρα με σταθερά βήματα στη Μεταπολίτευση, βάζοντας τις βάσεις για τον εκδημοκρατισμό, την πολιτική ομαλότητα και την ευρωπαϊκή προοπτική της Ελλάδας.

Η ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας σηματοδότησε τη μετάβαση σε μια νέα εποχή. Μέσα από την ιδρυτική της διακήρυξη, ο Καραμανλής τόνιζε ότι το κόμμα «είναι η πολιτική παράταξις που ταυτίζει το Έθνος με τον Λαόν, την Πατρίδα με τους Ανθρώπους της, την Πολιτεία με τους Πολίτες της, την Εθνική Ανεξαρτησία με τη Λαϊκή Κυριαρχία, την Πρόοδο με το Κοινό Αγαθό, την Πολιτική Ελευθερία με την Έννομη Τάξη και την Κοινωνική Δικαιοσύνη».

Λίγες εβδομάδες αργότερα, στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974, η Νέα Δημοκρατία θριάμβευσε με 54,37%, κερδίζοντας 220 έδρες στη Βουλή. Η νίκη αυτή έδωσε στον Καραμανλή την ισχυρή εντολή να προχωρήσει σε ιστορικές αποφάσεις: τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ, την κατάργηση της μοναρχίας μέσω δημοψηφίσματος και την προώθηση της ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.

Έκτοτε, το κόμμα παραμένει μία από τις βασικές δυνάμεις του πολιτικού συστήματος, με πρωθυπουργούς όπως ο Γεώργιος Ράλλης, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Κώστας Καραμανλής και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Πενήντα χρόνια μετά, η Νέα Δημοκρατία εξακολουθεί να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, αφήνοντας ανεξίτηλο αποτύπωμα στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1582: Ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ΄ εφαρμόζει το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Στις χώρες που το υιοθέτησαν (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Πολωνία), η επόμενη μέρα από την 4η Οκτωβρίου ήταν η 15η, προκαλώντας μεγάλη σύγχυση.

1853: Η Οθωμανική Αυτοκρατορία κηρύσσει πόλεμο στη Ρωσία, σηματοδοτώντας την αρχή του Κριμαϊκού Πολέμου, μίας από τις πιο αιματηρές συγκρούσεις του 19ου αιώνα.

1883: Το θρυλικό τρένο Orient Express ξεκινά το παρθενικό του ταξίδι από το Παρίσι με προορισμό την Κωνσταντινούπολη, καθιερώνοντας έναν μύθο πολυτελών σιδηροδρομικών ταξιδιών.

1919: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει την Ξάνθη από τη βουλγαρική κατοχή, εντάσσοντας την πόλη στον εθνικό κορμό.

1943: Σε ομιλία του μπροστά σε συγκέντρωση Γερμανών τοποτηρητών (Γκαουλάιτερ) στο κατεχόμενο Πόζναν της Πολωνίας, ο Χάινριχ Χίμλερ περιγράφει την εξολόθρευση των Εβραίων με λεπτομέρειες. Η ομιλία αυτή θα μαγνητοσκοπηθεί και θα αποτελέσει σημαντικό αποδεικτικό στοιχείο για τα εγκλήματα των ναζί στη Δίκη της Νυρεμβέργης.

1944: Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Πάτρα από τους Γερμανούς, ενώ πραγματοποιεί επιτυχημένη καταδρομική επιχείρηση και στη Σάμο.

1952: Τοποθετείται για πρώτη φορά σε ασθενή εξωτερικός βηματοδότης, κατασκευασμένος από τον δρ. Πολ Ζολ του Χάρβαρντ, ανοίγοντας τον δρόμο στη σύγχρονη καρδιολογία.

1957: Η Σοβιετική Ένωση εγκαινιάζει την «Εποχή του Διαστήματος» με την εκτόξευση του Sputnik, του πρώτου τεχνητού δορυφόρου στον κόσμο. Το διαστημικό σκάφος, που ονομάστηκε Sputnik από τη ρωσική λέξη για τον «σύντροφο ταξιδιώτη», εκτοξεύτηκε στις 10:29 μ.μ. ώρα Μόσχας από τη διαστημική βάση Tyuratam στην Δημοκρατία του Καζακστάν.

1965: Ο Πάπας Παύλος ΣΤ΄ επισκέπτεται τη Νέα Υόρκη, όντας ο πρώτος Ποντίφικας που ταξιδεύει ποτέ στην αμερικανική ήπειρο.

1966: Αναβιώνουν τα Δημήτρια στη Θεσσαλονίκη, ως σύγχρονο πολιτιστικό φεστιβάλ, που θα καθιερωθεί ως ένας από τους σημαντικότερους θεσμούς της πόλης.

1974: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ιδρύει τη Νέα Δημοκρατία και δημοσιεύει την ιδρυτική της διακήρυξη, θέτοντας τα θεμέλια της πολιτικής ζωής στη Μεταπολίτευση. Το νέο κόμμα, με στόχο την εδραίωση της δημοκρατίας και τη διασφάλιση της πολιτικής σταθερότητας, διακηρύσσει τις βασικές του αρχές για την εθνική ανεξαρτησία, την πρόοδο και την κοινωνική δικαιοσύνη.

1992: Το αεροπλάνο της El Al, πτήση 1862, συντρίβεται στο Άμστερνταμ πάνω σε δύο πολυκατοικίες, με 43 νεκρούς. Η τραγωδία συγκλονίζει την Ολλανδία.

1999: Μία από τις πιο μαύρες σελίδες του ελληνικού ποδοσφαίρου γράφεται στα Τέμπη. Πούλμαν με 77 οπαδούς του ΠΑΟΚ, που επέστρεφαν από εκτός έδρας αγώνα, συγκρούεται με φορτηγό και εκτρέπεται σε χαράδρα οκτώ μέτρων. Ο απολογισμός είναι τραγικός: έξι νεαροί φίλαθλοι του Δικεφάλου και ο οδηγός του φορτηγού χάνουν τη ζωή τους, ενώ 33 άτομα τραυματίζονται. Η τραγωδία βυθίζει στο πένθος την οικογένεια του ΠΑΟΚ και συγκλονίζει ολόκληρη τη χώρα.

1999: Κάνει πρεμιέρα στην Ελλάδα το τηλεπαιχνίδι «Ποιος Θέλει Να Γίνει Εκατομμυριούχος», που θα εξελιχθεί σε ένα από τα πιο επιτυχημένα της ελληνικής τηλεόρασης.

2005: Ξεκινούν επίσημα οι διαπραγματεύσεις ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με πολλά εμπόδια που συνεχίζονται μέχρι σήμερα.

2009: Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει με 10,5 μονάδες διαφορά τις εκλογές, με τον Γιώργο Παπανδρέου να ορκίζεται πρωθυπουργός και να σχηματίζει πεντακομματική Βουλή.

Γεννήσεις

1946 – Σούζαν Σαράντον (Susan Sarandon), Αμερικανίδα ηθοποιός με ξεχωριστή πορεία στο Χόλιγουντ και το ανεξάρτητο σινεμά. Γεννημένη στη Νέα Υόρκη, ξεκίνησε τη δεκαετία του ’70 και καθιερώθηκε με ταινίες όπως «Thelma & Louise» (1991), που έγινε φεμινιστικό σύμβολο, και «Dead Man Walking» (1995), για το οποίο βραβεύτηκε με Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου. Έχει πρωταγωνιστήσει σε πλήθος ταινιών, συνδυάζοντας κοινωνικά φορτισμένους ρόλους με εμπορικές επιτυχίες. Παράλληλα, είναι γνωστή για την ακτιβιστική της δράση υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ειρήνης και της κοινωνικής δικαιοσύνης, που την καθιστούν μια από τις πιο δυνατές και συνεπείς φωνές του Χόλιγουντ.

1956 – Κρίστοφ Βαλτς (Christoph Waltz), Αυστριακός ηθοποιός με διεθνή αναγνώριση για τις χαρισματικές και πολυδιάστατες ερμηνείες του. Γεννημένος στη Βιέννη, ξεκίνησε την καριέρα του στη γερμανόφωνη τηλεόραση και θέατρο, αλλά η παγκόσμια καταξίωση ήρθε με τη συνεργασία του με τον Κουέντιν Ταραντίνο. Στο «Inglourious Basterds» (2009) ενσάρκωσε τον αδίστακτο συνταγματάρχη Χανς Λάντα, ρόλο που του χάρισε Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου, ενώ ακολούθησε δεύτερο Όσκαρ για το «Django Unchained» (2012). Ξεχωρίζει για τον συνδυασμό γοητείας και απειλητικής έντασης στους χαρακτήρες του και θεωρείται ένας από τους κορυφαίους Ευρωπαίους ηθοποιούς του σύγχρονου κινηματογράφου.

Θάνατοι

1669 – Ρέμπραντ (Rembrandt van Rijn), Ολλανδός ζωγράφος και χαράκτης, από τις κορυφαίες μορφές της παγκόσμιας τέχνης. Γεννημένος το 1606 στο Λέιντεν, υπήρξε κεντρική φυσιογνωμία του Χρυσού Αιώνα της Ολλανδικής ζωγραφικής. Φημίζεται για την αριστοτεχνική χρήση του φωτός και της σκιάς (κλαροσκούρο), που χάρισε δραματική ένταση στα έργα του. Δημιούργησε πορτρέτα, βιβλικές και ιστορικές σκηνές, με αξεπέραστη εκφραστικότητα, όπως στη «Νυχτερινή περίπολο» και στο «Μάθημα ανατομίας του Δρ. Τούλπ». Η προσωπική του ζωή γνώρισε τραγωδίες και οικονομικές δυσχέρειες, αλλά η καλλιτεχνική του κληρονομιά παραμένει ανυπολόγιστης αξίας.

1947 – Μαξ Πλανκ (Max Planck), Γερμανός φυσικός, θεμελιωτής της Κβαντικής Θεωρίας, που άλλαξε ριζικά την κατανόηση της φυσικής και του μικρόκοσμου. Γεννημένος το 1858 στο Κίελ, το 1900 παρουσίασε την επαναστατική του ιδέα ότι η ενέργεια εκπέμπεται σε «κβάντα» και όχι συνεχώς, ανοίγοντας τον δρόμο για τη σύγχρονη φυσική. Για την ανακάλυψή του τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσικής το 1918. Παρά τις προσωπικές του τραγωδίες και τη δύσκολη περίοδο της ναζιστικής Γερμανίας, παρέμεινε σύμβολο της επιστημονικής ακεραιότητας. Η συμβολή του επηρέασε βαθιά τον Αϊνστάιν και όλους τους μεγάλους φυσικούς του 20ού αιώνα.

1955 – Αλέξανδρος Παπάγος, Έλληνας στρατηγός και πολιτικός, που διακρίθηκε τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και στην πολιτική σκηνή. Γεννημένος το 1883, υπηρέτησε στον Α΄ και Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και υπήρξε αρχιστράτηγος του ελληνικού στρατού στον Πόλεμο του 1940, όπου ηγήθηκε με επιτυχία εναντίον της ιταλικής εισβολής. Μετά τον πόλεμο ίδρυσε τον Ελληνικό Συναγερμό και εξελέγη πρωθυπουργός το 1952, προωθώντας την οικονομική ανάπτυξη και την ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ. Ο θάνατός του το 1955 έκοψε πρόωρα την πορεία του, αφήνοντας πίσω του παρακαταθήκη στρατιωτικής αρετής και πολιτικής σταθερότητας.

1970 – Τζάνις Τζόπλιν (Janis Joplin), Αμερικανίδα τραγουδίστρια, από τις πιο εκρηκτικές και εμβληματικές μορφές της ροκ μουσικής. Γεννημένη το 1943 στο Τέξας, έγινε γνωστή για τη χαρακτηριστική, σπαρακτική φωνή της και την ακατέργαστη σκηνική της ενέργεια. Με τραγούδια όπως «Piece of My Heart», «Cry Baby» και «Me and Bobby McGee», αναδείχθηκε σε σύμβολο της γενιάς του ’60 και της ψυχεδελικής ροκ. Η ζωή της στιγματίστηκε από καταχρήσεις και προσωπικές αναζητήσεις, και πέθανε πρόωρα το 1970, σε ηλικία μόλις 27 ετών, μπαίνοντας στο «Club 27». Η κληρονομιά της παραμένει ζωντανή ως φωνή ελευθερίας και πάθους.