Οι κλινικές μελέτες που έχουν δημοσιευθεί το τελευταίο διάστημα σε επιστημονικά περιοδικά επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητα και τα πολλαπλά οφέλη των φαρμάκων για την απώλεια βάρους (αγωνιστές GLP-1).
Η τερζεπατίδη, για παράδειγμα, οδηγεί σε απώλεια περίπου 20% του σωματικού βάρους και σε βελτιώσεις της αρτηριακής πίεσης, της γλυκόζης, της χοληστερόλης και άλλων δεικτών. Παράλληλα, παρατηρούνται δευτερεύουσες επιδράσεις, όπως μείωση καταναλωτικών ή παρορμητικών συμπεριφορών.
Οι συγκεκριμένες έρευνες εξετάζουν συνήθως ένα χρονικό όριο ενός έτους. Ένα βασικό ερώτημα που τίθεται είναι τι συμβαίνει μετά το τέλος της θεραπείας. Τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι η διατήρηση της απώλειας βάρους απαιτεί τη συνέχιση του φαρμάκου.
Το ζητούμενο όμως είναι τι συμβαίνει με τα υπόλοιπα οφέλη, όπως η αρτηριακή πίεση και ο γλυκαιμικός έλεγχος, όταν διακοπεί η αγωγή. Νεότερα στοιχεία, σύμφωνα με το Medscape, δίνουν πλέον μια καθαρή εικόνα.
Τι έδειξε η έρευνα για τη διακοπή των φαρμάκων
Μια λεπτομερής ανάλυση από το περιοδικό JAMA Internal Medicine βασίστηκε στη μελέτη SURMOUNT-4, η οποία σχεδιάστηκε ειδικά για να εξετάσει τις συνέπειες της διακοπής ενός GLP-1.
Στη μελέτη συμμετείχαν 670 άτομα που έλαβαν τερζεπατίδη για 36 εβδομάδες. Κατά τη διάρκεια της χρήσης, διαπιστώθηκε απώλεια περίπου 20% του σωματικού βάρους. Παράλληλα εφαρμόστηκε εντατικό πρόγραμμα τροποποίησης τρόπου ζωής, το οποίο περιλάμβανε 150 λεπτά άσκησης εβδομαδιαίως και μείωση ημερήσιας πρόσληψης κατά 500 θερμίδες.
Μετά τις 36 εβδομάδες, οι μισοί συμμετέχοντες συνέχισαν τη φαρμακευτική αγωγή, ενώ οι υπόλοιποι έλαβαν placebo. Το πρόγραμμα άσκησης και διατροφής παρέμεινε το ίδιο για όλους. Τα αποτελέσματα έδειξαν άμεση διαφοροποίηση: όσοι σταμάτησαν το φάρμακο άρχισαν να παίρνουν βάρος, ενώ όσοι συνέχισαν το φάρμακο συνέχισαν να χάνουν βάρος.
Η νέα ανάλυση εξετάζει πιο λεπτομερώς τις αλλαγές στο βάρος στην ομάδα placebo, καταγράφοντας τις μεταβολές σε επίπεδο ατόμου. Τα δεδομένα δείχνουν ότι σχεδόν κανείς δεν κατάφερε να διατηρήσει την απώλεια βάρους για 12 μήνες χωρίς το φάρμακο. Η συμβολή της διατροφής και της άσκησης, χωρίς φαρμακευτική υποστήριξη, φαίνεται να είναι ανεπαρκής για τη μεγάλη πλειονότητα.
Οι ερευνητές χώρισαν την ομάδα placebo σε τέσσερις κατηγορίες ανάλογα με το ποσοστό επανάκτησης βάρους. Το αξιοσημείωτο στοιχείο ήταν ότι δεν υπήρχαν ουσιαστικές διαφορές στα αρχικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων που θα μπορούσαν να προβλέψουν ποιοι θα διατηρούσαν την απώλεια βάρους. Παράγοντες όπως ηλικία, φύλο, δείκτης μάζας σώματος, περίμετρος μέσης και γλυκόζη νηστείας δεν διαφοροποιούσαν τις ομάδες.
Ο μοναδικός δείκτης που φάνηκε να έχει σχετική προβλεπτική ισχύ ήταν το πόσο βάρος έχασε κάποιος όσο λάμβανε τερζεπατίδη. Όσοι είχαν μεγαλύτερη απώλεια βάρους αρχικά είχαν ελαφρώς καλύτερες πιθανότητες να τη διατηρήσουν μετά τη διακοπή. Ωστόσο, η τάση επανάκτησης βάρους παρέμενε έντονη για τη μεγάλη πλειονότητα.
Η επίδραση της διακοπής δεν περιορίζεται στο βάρος. Η συστολική αρτηριακή πίεση φαίνεται να αυξάνεται ακόμη και σε όσους καταφέρνουν να συγκρατήσουν το βάρος τους. Το εύρημα υποδεικνύει πιθανές επιδράσεις των GLP-1 πέρα από τη ρύθμιση του βάρους, οι οποίες χάνονται όταν το φάρμακο απομακρυνθεί από τον οργανισμό.
GLP-1… δια βίου
Τα δεδομένα συγκλίνουν στο ότι ελάχιστοι μπορούν να λάβουν αυτά τα φάρμακα για περιορισμένο χρονικό διάστημα, να επιτύχουν την επιθυμητή απώλεια και να διακόψουν χωρίς συνέπειες. Για την πλειονότητα, η διακοπή οδηγεί σταδιακά στην επιστροφή στο αρχικό βάρος και στις προ θεραπείας τιμές των σχετικών δεικτών υγείας.
Το επόμενο ζητούμενο είναι η διαχείριση αυτών των φαρμάκων σε βάθος χρόνου. Υπάρχουν ήδη άτομα που δοκιμάζουν πολύ μικρές δόσεις για συντήρηση, αλλά η τακτική αυτή δεν έχει μελετηθεί σε βάθος. Η σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και απαιτείται χρόνος μέχρι να ξεκαθαριστούν οι βέλτιστες πρακτικές για μακροχρόνια χρήση.
Παρά τις αβεβαιότητες, είναι σαφές ότι τα GLP-1 έχουν σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη υγεία και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, αν και ίσως πρέπει να αναθεωρηθεί η αντίληψη ότι αποτελούν ένα «ελιξίριο» χωρίς περιορισμούς.
