Σαν σήμερα 19 Μαΐου: Η Γενοκτονία των Ποντίων κορυφώνεται – Η ανατριχιαστική θυσία των μωρών της Σάντας

Στις 19 Μαΐου 1919, ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα του Πόντου. Επισήμως αποστολή του ήταν η αποκατάσταση της τάξης στην παραπαίουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία – στην πραγματικότητα, όμως, ήταν η αρχή της πιο αιματηρής φάσης της Γενοκτονίας των Ποντίων.

Πρόκειται για ένα έγκλημα που άφησε πίσω του πάνω από 350.000 νεκρούς Έλληνες του Πόντου, μέσα από μαζικές σφαγές, βασανιστήρια, εκτοπίσεις, κακουχίες και πορείες θανάτου στα βάθη της Ανατολίας. Ο ελληνικός πληθυσμός της περιοχής, που επί αιώνες άνθιζε στις ακτές του Εύξεινου Πόντου, εξοντώνεται στο όνομα της δημιουργίας ενός εθνικά καθαρού τουρκικού κράτους.

Από τον εθνικισμό στη γενοκτονία

Η πολιτική εξόντωσης των Χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας, που είχε ήδη πλήξει σφοδρά τους Αρμένιους (1915) και τους Ασσυρίους, βρήκε νέο έδαφος εφαρμογής με την άφιξη του Κεμάλ και των οπαδών του. Ο Πόντος, που θεωρήθηκε εστία αντίστασης, αντιμετωπίζεται ως «απειλή» για το νέο τουρκικό έθνος. Τα αντάρτικα σώματα Ελλήνων, που μάχονταν για την αυτοάμυνα και επιβίωση, γίνονται το πρόσχημα για τη γενικευμένη βαρβαρότητα.ω

Οι μαρτυρίες περιγράφουν με ανατριχιαστική λεπτομέρεια τα εγκλήματα: από τις εκτελέσεις αμάχων και τις πυρπολήσεις χωριών, μέχρι τις πορείες εξόντωσης σε παγωμένα βουνά και ερήμους, χωρίς τροφή και νερό. Παιδιά πεθαίνουν στην αγκαλιά των μανάδων τους. Γυναίκες βιάζονται και βασανίζονται. Άνδρες εκτελούνται ή στέλνονται σε τάγματα καταναγκαστικής εργασίας – για να μην επιστρέψουν ποτέ.

Η θυσία των μωρών της Σάντας

Μία από τις πιο τραγικές και συγκλονιστικές στιγμές της Ποντιακής Γενοκτονίας διαδραματίζεται στη Σάντα, ένα σύμπλεγμα επτά ορεινών χωριών, που είχαν οργανώσει αντάρτικο σώμα υπό τον Ευκλείδη Κουρτίδη. Στις 21 Σεπτεμβρίου 1921, οι κάτοικοι, πολιορκημένοι από τους Τούρκους, καταφεύγουν σε μια σπηλιά, προσπαθώντας να σωθούν. Όμως, η παρουσία βρεφών απειλεί να προδώσει τη θέση τους μέσα στη νύχτα με το κλάμα τους. Κι έτσι, οι απελπισμένες μητέρες, με σπαραγμό ψυχής, παραδίδουν τα μωρά τους στους αντάρτες για να τα σφάξουν και να σωθούν οι υπόλοιποι. Επτά βρέφη θανατώνονται. Χάρη σε αυτή την πράξη, 300 άνθρωποι καταφέρνουν να σωθούν.

Όταν οι Τούρκοι φτάνουν στο σημείο και βλέπουν τα σκοτωμένα βρέφη, παγώνουν. Ο επικεφαλής αξιωματικός, τρομοκρατημένος από την αποφασιστικότητα αυτών των ανθρώπων, φέρεται να λέει: «Άνθρωποι που σκότωσαν τα παιδιά τους είναι αδύνατον να πιαστούν και άρα είναι περιττό να μείνουμε άλλο εδώ».

Η 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης

Το 1994, η Βουλή των Ελλήνων ανακηρύσσει επισήμως την 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων. Δεν είναι μόνο ένα εθνικό χρέος. Είναι ένας διαρκής αγώνας ενάντια στη λήθη. Ένας φόρος τιμής σε εκείνους που χάθηκαν και σε όσους κράτησαν ζωντανή την ταυτότητα, τη γλώσσα και την πίστη του ποντιακού ελληνισμού, μέσα από τον ξεριζωμό, τη φτώχεια και την προσφυγιά.

Ο σύγχρονος αγώνας για διεθνή αναγνώριση

Παρά τις σαφείς ενδείξεις και τεκμήρια – που συνθέτουν τον ορισμό της γενοκτονίας σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1948 – η διεθνής αναγνώριση της Ποντιακής Γενοκτονίας παραμένει περιορισμένη. Ο αγώνας συνεχίζεται από οργανώσεις της διασποράς, ακαδημαϊκούς και κράτη που έχουν το θάρρος να μιλήσουν για την Ιστορία χωρίς πολιτικούς συμψηφισμούς.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1822: Διεξάγεται ναυμαχία στα ανοιχτά της Χίου ανάμεσα σε ελληνικά πλοία υπό τους Μιαούλη, Τσαμαδό και Σαχτούρη και τον τουρκικό στόλο. Αν και αμφίρροπη, η ναυμαχία ενίσχυσε το ηθικό των Ελλήνων λίγο μετά τη Σφαγή της Χίου.

1919: Ο Κεμάλ Ατατούρκ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα, ξεκινώντας τη δεύτερη και πιο βίαιη φάση της Γενοκτονίας των Ποντίων. Πάνω από 350.000 Έλληνες χάνουν τη ζωή τους με μεθόδους εξόντωσης, εκτοπισμών και βασανιστηρίων. Η 19η Μαΐου ανακηρύχθηκε το 1994 από τη Βουλή των Ελλήνων ως Ημέρα Μνήμης.

1960: Η ταινία «Ποτέ την Κυριακή» με τη Μελίνα Μερκούρη κερδίζει το βραβείο ερμηνείας στις Κάννες, φέρνοντας διεθνή αναγνώριση στον ελληνικό κινηματογράφο. Τον Χρυσό Φοίνικα κερδίζει η «Γλυκιά Ζωή» του Φελίνι.

1962: Η Μέριλιν Μονρόε τραγουδά αισθησιακά το «Happy Birthday» για τον πρόεδρο Τζον Κένεντι, μπροστά σε 15.000 θεατές στο Madison Square Garden, σε μια εμβληματική στιγμή της αμερικανικής ποπ κουλτούρας.

1971: Πραγματοποιείται στο Στάδιο Καραϊσκάκη ο πρώτος τελικός ευρωπαϊκής διοργάνωσης επί ελληνικού εδάφους, με την Τσέλσι και τη Ρεάλ Μαδρίτης να αναδεικνύονται ισόπαλες 1-1 στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων.

1973: Ο αντιπρόεδρος της χούντας Νικόλαος Μακαρέζος επισκέπτεται επίσημα την Κίνα και συναντά τον Μάο Τσε Τουνγκ, επιδίδοντας μήνυμα του δικτάτορα Παπαδόπουλου. Η επίσκεψη αποτυπώνει τις διεθνείς προσπάθειες νομιμοποίησης του καθεστώτος.

1975: Ο Τίμο Τσανλάιτερ της ΑΕΚ υποστηρίζει σε συνέντευξή του ότι πολλά ποδοσφαιρικά παιχνίδια στην Ελλάδα είναι στημένα.

1978: Οι Dire Straits κυκλοφορούν το πρώτο τους single «Sultans of Swing», ηχογραφημένο με μόλις 120 δολάρια. Το κομμάτι θα τους εκτοξεύσει στην παγκόσμια σκηνή της ροκ μουσικής.

1979: Ο Έρικ Κλάπτον παντρεύεται την πρώην σύζυγο του Τζορτζ Χάρισον, Πάτι Μπόιντ. Είναι η περίφημη «Λέιλα» του ομώνυμου και πολύ διάσημου τραγουδιού. Στο γαμήλιο πάρτι και σε μια αυτοσχέδια σκηνή που στήνεται, παίζουν μαζί οι Πολ Μακάρτνεϊ, Τζορτζ Χάρισον, Ρίνγκο Σταρ, Έρικ Κλάπτον και Μικ Τζάγκερ.

1991: Οι Κροάτες ψηφίζουν μαζικά υπέρ της ανεξαρτησίας από τη Γιουγκοσλαβία. Πρόκειται για την αρχή της διάλυσης της χώρας και των πολέμων που ακολούθησαν στα Βαλκάνια.

1997: Σοβαρά επεισόδια με τραυματισμούς και συλλήψεις σημειώνονται στη Λευκωσία, όταν ομάδα διαδηλωτών, που συμμετέχει σε εκδήλωση διαμαρτυρίας, επιχειρεί να μεταβεί στον κατεχόμενο τομέα της πόλης, όπου εκείνη την ώρα δίνουν συναυλία ο Σάκης Ρουβάς και ο Τούρκος συνάδελφός του, Μουράτ Κουτ, στο πλαίσιο των προσπαθειών του ΟΗΕ για επαναπροσέγγιση των δύο κοινοτήτων της Κύπρου.

2012: Η Τσέλσι κατακτά το πρώτο Champions League της ιστορίας της, νικώντας την Μπάγερν Μονάχου στα πέναλτι. Ήταν μία από τις πιο δραματικές αναμετρήσεις στην ιστορία της διοργάνωσης.

2018: Πραγματοποιείται ο γάμος του πρίγκιπα Χάρι και της Μέγκαν Μαρκλ στο Κάστρο του Ουίνδσορ. Το γεγονός παρακολούθησαν εκατομμύρια τηλεθεατές σε όλο τον κόσμο και αποτέλεσε ορόσημο για τη σύγχρονη εικόνα της βρετανικής μοναρχίας.

Γεννήσεις

Θάνατοι

Εορτολόγιο

Αγαμέμνων, Μέμνων, Μεμνία, Πατρίκιος, Πατρικία

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου
Παγκόσμια Ημέρα Ιδιοπαθών Φλεγμονωδών Νόσων του Εντέρου
Παγκόσμια Ημέρα Οικογενειακού Ιατρού