Ο μπάρμπα Στάθης, όπως αποκαλούσαν οι κάτοικοι του χωριού Μεξιάτες στη Λαμία, τον Ευστάθιο Ξεζώνατο, την μια και μοναδική φορά που βρέθηκε στο χωριό στο τέλος του 1980, είχε γεννηθεί το 1893. Στις αρχές του περασμένου αιώνα έφυγε μετανάστης στην Αμερική, όπως και άλλοι κάτοικοι του χωριού. Λιτοδίαιτος ο ίδιος, όπως σε όλη του τη ζωή, είχε βάλει ένα σκοπό. Τα χρήματα που μάζευε να τα διαθέσει για τις καλύτερες μέρες των χωριανών του.
Του ανταποκριτή μας από το lamiareport.gr στη Στερεά Ελλάδα
Την μία και μοναδική φορά που βρέθηκε στο χωριό, κανείς δεν μπορούσε να καταλάβει ότι αυτός ο άνθρωπος θα μπορούσε να είναι ο αυριανός ευεργέτης.
Στο Σινσινάτι (Cincinnati) του Οχάιο, όπου έζησε επί δεκαετίες κανείς δεν είχε υποψιαστεί την αμύθητη περιουσία του, σε μετοχές, που είχε εμπιστευθεί σε Τράπεζα. Ποτέ και σε κανέναν δεν είχε δώσει την εντύπωση ότι είχε καταφέρει να δημιουργήσει μια μεγάλη περιουσία. Όσα ξέρουμε για τη ζωή του στο Σινσινάτι μιλούν για έναν άνθρωπο που κυκλοφορούσε με εμφανώς φθαρμένα μπουφάν και κατοικούσε σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, ώστε να πληρώνει χαμηλό μηνιαίο ενοίκιο.
Την ίδια εντύπωση έδωσε και όσους από τους κατοίκους των Μεξιατών θυμούνται την επίσκεψή του στο χωριό το καλοκαίρι του 1980 –την πρώτη του από τότε που είχε φύγει μετανάστης στην Αμερική. Τον θυμούνται σαν μια λιτοδίαιτη φιγούρα, που δεν έδινε την αίσθηση ότι έχει αποκτήσει πλούτο. Λίγο πριν φύγει υποσχέθηκε ότι θα γυρνούσε αφού διευθετούσε κάποιες απαραίτητες δουλειές. Όμως δεν πρόλαβε: Πέθανε στο Σινσινάτι, στα 87 του χρόνια, την παραμονή των Χριστουγέννων του 1980. Ο θάνατός του, ωστόσο, δεν αποκάλυψε μόνο έναν ομογενή εκατομμυριούχο, μα κι έναν άνθρωπο με τεράστια αγάπη για τον τόπο καταγωγής του.
Ο Ευστάθιος Ξεζώνατος, προνόησε με διαθήκη του 1972 ώστε όλη του η περιουσία να καταλήξει στο χωριό του, στις Μεξιάτες και μάλιστα, με τρόπο, που εξασφάλιζε ότι το αρχικό κεφάλαιο θα συνέχιζε να αποδίδει μέσα στα χρόνια.
Παράλληλα όσο ήταν στη Λαμία συνέταξε και μια συμπληρωματική διαθήκη που πιστοποιούσε και εξειδίκευε εκείνη του 1972.
Η αποκάλυψη της περιουσίας υπήρξε συνταρακτική. Δεν ήταν λίγες οι εναλλακτικές διαθήκες που έσπευσαν να ξεπηδήσουν, αμφισβητώντας το απρόσμενο κληροδότημα. Όμως η μυστική, συμπληρωματική διαθήκη σε συμβολαιογράφο της Λαμίας, ήταν όπλο στα χέρια των δικηγόρων του χωριού. Μετά από 8χρονους νομικούς αγώνες, τα αμερικανικά δικαστήρια το 1987 αναγνώρισαν τελικά την αυθεντικότητά της διαθήκης του 1972, κηρύσσοντας πλαστές όλες τις υπόλοιπες.
Η απόφαση αυτή άνοιξε τον δρόμο για τη συγκρότηση του Ιδρύματος Steven Zonas, το οποίο, με έδρα τις Μεξιάτες, ανέλαβε τη διαχείριση των κεφαλαίων που έχουν κατατεθεί στην αμερικάνικη τράπεζα PNC. Η τράπεζα διαχειρίζεται ένα κεφάλαιο 3 εκατ. δολάρια σε μετοχές και τα ετήσια κέρδη από τις μετοχές έρχονται στο χωριό. Ανάλογα με την απόδοση των μετοχών είναι και τα κέρδη. Όταν το χρηματιστήριο στις ΗΠΑ πάει καλά, τα ετήσια κέρδη έχουν φτάσει και 180.000 ευρώ. Σε περιόδους κρίσης πέφτουν ακόμα και σε 15.000 ευρώ. Τα ποσά επενδύονται για την εκπαίδευση των νέων (πανεπιστημιακές σπουδές, εκμάθηση ξένων γλωσσών κτλ.), όπως και για τη στήριξη άπορων οικογενειών, ηλικιωμένων, ορφανών και ατόμων που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας αλλά και για βελτίωση των υποδομών.
