Όσο κι αν σε μερικούς από εμάς να μοιάζει με όνειρο θερινής νυκτός, υπάρχουν κάποιοι πολύ νέοι τυχεροί στις ΗΠΑ που από την πρώτη κιόλας στιγμή που θα εργαστούν μετά το πανεπιστήμιο ξεκινούν την καριέρα τους με εξαψήφιους μισθούς!
Μάλιστα, σε τομείς όπως η νομική, η συμβουλευτική, η χρηματοοικονομική και η επιστήμη των υπολογιστών, οι απόφοιτοι κερδίζουν πακέτα αποδοχών που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα δουν ποτέ στην ζωή τους. Πρόκειται, ωστόσο, για μια μοναδική ευκαιρία ζωής ή κάποια παγίδα στην οποία κανείς δεν θα ήθελε να πέσει;
Θέσεις εργασίας για λίγους προνομιούχους απόφοιτους στις ΗΠΑ που ξεκινούν την καριέρα τους με εξαψήφιους μισθούς
Ο Davis Nguyen ειδικεύεται στο να βοηθάει τελειόφοιτους κολεγίου να ξεκινήσουν καριέρα στις συμβουλευτικές υπηρεσίες management. Πρόκειται για έναν κλάδο που ιστορικά πληρώνει καλά, αναφέρει το BBC, καθώς ακόμη και πριν από την πανδημία, ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες προσέφεραν σε προπτυχιακούς φοιτητές μισθούς που συχνά πλησίαζαν τα εξαψήφια νούμερα.
Ωστόσο, στην τρέχουσα αγορά, οι πελάτες του Nguyen τα πάνε ιδιαίτερα καλά. «Επιστρέφουν και λένε ‘έχω δύο σπουδαίες προσφορές’», εξηγεί ο ιδρυτής της εταιρείας My Consulting Offer, που εδρεύει στη Τζόρτζια των ΗΠΑ. «Η μία είναι για 120.000 δολάρια, η άλλη για 140.000 δολάρια. Το σημερινό κλίμα σημαίνει ότι οι απόφοιτοι μπορούν να κερδίσουν πολύ περισσότερα χρήματα από ό,τι πριν από λίγα χρόνια».
Η συμβουλευτική management είναι ένας από τους τομείς στους οποίους οι απόφοιτοι περνούν όλο και περισσότερο κατευθείαν από την αίθουσα διαλέξεων σε δουλειές με εξαψήφιους μισθούς – κερδίζοντας πακέτα αποδοχών που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα δουν ποτέ στην ζωή τους. Στη Big Tech, για παράδειγμα, οι αρχάριοι μηχανικοί λογισμικού συχνά ξεκινούν με τέτοιους μισθούς. Στις μεγαλύτερες τραπεζικές εταιρείες, οι αμοιβές για τους πρωτοετείς αναλυτές έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 30% -σε ορισμένες περιπτώσεις ο βασικός μισθός ανέρχεται σε 110.000 δολάρια. Στα μεγαλύτερα δικηγορικά γραφεία του Λονδίνου, ορισμένοι νεοεισερχόμενοι δικηγόροι ξεκινούν τη σταδιοδρομία τους με μισθό 107.500 λιρών. Ο Nguyen λέει ότι «οι 20χρονοι που κερδίζουν 100.000 δολάρια από την πρώτη τους δουλειά έχουν γίνει όλο και περισσότερο ο κανόνας μετά την πανδημία».
Συχνά, αυτοί οι νέοι εργαζόμενοι εντάσσονται σε εταιρείες όπου οι συνάδελφοί τους ξεκίνησαν με χαμηλότερες αμοιβές και έπρεπε να δουλέψουν σκληρά για χρόνια για να κερδίσουν εξαψήφιο αριθμό στο μισθό τους. Οι εν λόγω οργανισμοί θα υποστήριζαν ότι πρόκειται για μια απάντηση στις ανάγκες της αγοράς: η κρίση προσλήψεων σημαίνει ότι ο ανταγωνισμός για ταλέντα παραμένει σκληρός -αν ένας εργοδότης θέλει τους καλύτερους υποψηφίους που είναι πρόθυμοι δουλέψουν πολλές ώρες, πρέπει να πληρώσει υψηλό τίμημα γι’ αυτούς.
Παροχή κινήτρων και απρόβλεπτες συνέπειες
Ωστόσο, πέρα από την αντιστοίχιση με την τιμή της αγοράς, η προσφορά τεράστιων πακέτων αποδοχών στους αποφοίτους αποφέρει πράγματι οφέλη, όπως η παροχή κινήτρων για περισσότερες ώρες εργασίας ή η ενίσχυση της εργασιακής ηθικής; Ή μήπως μπορεί να δημιουργήσει απρόβλεπτες συνέπειες, τόσο για τους νέους υψηλόμισθους όσο και για το ευρύτερο εργατικό δυναμικό;
Οι μισθοί των πτυχιούχων αυξάνονται σταθερά εδώ και χρόνια, αναφέρει το BBC. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2021 από τη μη κερδοσκοπική αμερικανική οργάνωση National Association of Colleges and Employers, ο αρχικός μισθός για ορισμένους εργαζόμενους σε συγκεκριμένους τομείς έχει αυξηθεί δραματικά: για παράδειγμα, ο μέσος μισθός για έναν πτυχιούχο πληροφορικής έχει αυξηθεί σε 72.173 δολάρια -μια αύξηση της τάξης του 7% σε μόλις ένα έτος.
Ο Nicholas Bloom, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, λέει ότι η ζήτηση εργατικού δυναμικού ξεπερνά γρήγορα την προσφορά σε τομείς, ιδίως στον τομέα της τεχνολογίας. Ο χρηματοπιστωτικός κλάδος -με θέσεις εργασίας που συχνά απαιτούν εβδομαδιαία εργασία 70 και πλέον ωρών– έχει επίσης ανεβάσει τους αρχικούς μισθούς για να προσλάβει τους καλύτερους υποψηφίους. Έτσι, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι απόφοιτοι λαμβάνουν εξαψήφιους μισθούς απλώς ως «αμβλύ εργαλείο προσέλκυσης» εν μέσω των σημερινών συνθηκών της αγοράς εργασίας, προσθέτει η Rue Dooley, σύμβουλος γνώσεων σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού της Society for Human Resource Management (SHRM), που εδρεύει στις ΗΠΑ.
«Οι εργαζόμενοι θέλουν να θεωρούνται πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο για τον εργοδότη τους», λέει η Dooley. «Οι νεότεροι εργαζόμενοι λένε ότι οι υψηλές αμοιβές αποτελούν προσδοκία, όχι επειδή τις απαιτούν απαραίτητα, αλλά επειδή έχουν επίγνωση της έλλειψης ταλέντων και γνωρίζουν την τιμή τους».
Αυτό σημαίνει ότι ορισμένοι εργαζόμενοι στην αρχή της καριέρας τους μπορούν να εξασφαλίσουν τεράστια πακέτα μισθών πριν καν βγουν από τον κοιτώνα του κολεγίου. «Βλέπουμε τακτικά επιχειρήσεις να διπλασιάζονται σε μέγεθος κάθε 18 μήνες, οπότε οι μισθοί των αποφοίτων ακολουθούν στενά την αγορά», προσθέτει ο Bloom.
Στον τομέα της τεχνολογίας, οι μικρότερες νεοφυείς επιχειρήσεις πρέπει, επίσης, πλέον να πληρώνουν υψηλότερους μισθούς στους εργαζόμενους εισαγωγικού επιπέδου για να ταιριάζουν με τις πιο καθιερωμένες εταιρείες. Ο Josh Brenner, διευθύνων σύμβουλος της αγοράς προσλήψεων Hired, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, λέει ότι οι εργοδότες στις ΗΠΑ πληρώνουν στους πρωτοετείς εργαζόμενους στον τομέα της τεχνολογίας μέσο αρχικό μισθό 110.027 δολάρια.
Οι προπτυχιακοί πελάτες του Nguyen συχνά βρίσκουν θέσεις εργασίας με μισθούς που επισκιάζουν τις αμοιβές του δικού του πρώτου ρόλου ως σύμβουλου management. Ο ίδιος πιστεύει ότι αυτό είναι κάτι καλό. «Οι σημερινοί εξαψήφιοι αρχικοί μισθοί είναι μια ανοδική τάση που εκτείνεται δεκαετίες πίσω», λέει. «Οι υψηλές αμοιβές ανοίγουν ευκαιρίες για ανθρώπους που απλώς δεν θα τις είχαν διαφορετικά, και δεν αφαιρούν χρήματα από εκείνους που ξεκίνησαν με χαμηλότερες αμοιβές».
Το φαινόμενο «χρυσές χειροπέδες» και άλλα προβλήματα
Αλλά ενώ υπάρχουν πολλά θετικά στην αύξηση των εξαψήφιων μισθών, αυτά τα υψηλά πακέτα μπορεί να έχουν ύπουλες συνέπειες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εργαζόμενοι αυτοί μπορεί να βρεθούν παγιδευμένοι σε δουλειές που μισούν, ιδίως αν οι εργαζόμενοι έχουν χτίσει τον τρόπο ζωής τους γύρω από τις μεγάλες αμοιβές -ένα φαινόμενο που συχνά αποκαλείται «χρυσές χειροπέδες».
Ο Nguyen λέει ότι τέτοιοι μισθοί μπορούν, επίσης, να διαστρεβλώσουν την αντίληψη των νέων εργαζομένων για τις αμοιβές, εμποδίζοντάς τους να ακολουθήσουν πιο ουσιαστικές πορείες σταδιοδρομίας. «Κάποιοι μπορεί να θέλουν τελικά να ασχοληθούν με τη διδασκαλία ή να εργαστούν σε μια μη κερδοσκοπική εταιρεία. Παλαιότερα, η πτώση του μισθού ήταν περίπου 50.000 δολάρια. Τώρα, είναι πιο κοντά στα 100.000 δολάρια -αυτό μπορεί να είναι αρκετό για να αποτρέψει κάποιον από το να αλλάξει καριέρα».
Οι επιπτώσεις στο εργασιακό περιβάλλον
Οι τεράστιοι μισθοί μπορεί, επίσης, να επιβαρύνουν τους νέους εργαζόμενους με ψυχολογικό βάρος. Ο Nguyen λέει ότι ορισμένοι από τους προπτυχιακούς πελάτες του μπορεί να αισθάνονται εκφοβισμένοι ξεκινώντας την επαγγελματική τους ζωή σε μια δουλειά που πληρώνει μια περιουσία. «Υπάρχουν κάποιοι που προέρχονται από χαμηλό εισόδημα και σκέφτονται: “Τι έκανα για να κερδίζω τόσα πολλά περισσότερα από όσα έβγαλαν ποτέ οι γονείς μου;”. Αυτό μπορεί να προκαλέσει το σύνδρομο του απατεώνα».
Άλλοι στους ίδιους οργανισμούς μπορούν, επίσης, να αισθανθούν αρνητικές επιπτώσεις όταν οι πρωτοεμφανιζόμενοι εργαζόμενοι λαμβάνουν εξαψήφιους μισθούς χωρίς δισταγμό. Για παράδειγμα, οι έμπειροι συνάδελφοι μπορεί να ενοχληθούν από τα υπέρογκα ποσά που λαμβάνουν οι άπειροι συνεργάτες τους -ειδικά όταν παίρνουν λιγότερα χρήματα από έναν πρόσφατο απόφοιτο, παρά την πολυετή θητεία τους στην εταιρεία. «Αυτό μπορεί να δημιουργήσει ζητήματα μισθολογικής ανισότητας», λέει ο Dooley.
Επιπλέον, οι ίδιες οι εταιρείες μπορεί να μην παίρνουν απαραίτητα αυτό που πληρώνουν. Ενώ οι ουρανοκατέβατοι μισθοί μπορούν ουσιαστικά να «αγοράσουν» την προθυμία ενός υποψηφίου να κάνει τακτικά απλήρωτες υπερωρίες, δεν εγγυώνται απαραίτητα καλύτερη εργασιακή ηθική.
«Ο κίνδυνος είναι οι εργοδότες, σε ορισμένες περιπτώσεις, να υποθέσουν ότι το προσωπικό θα έχει σούπερ κίνητρα λόγω της υψηλής αμοιβής του, αλλά στην πραγματικότητα το θεωρούν δεδομένο», λέει ο Tomas Chamorro, καθηγητής ψυχολογίας των επιχειρήσεων στο University College του Λονδίνου. «Οι υψηλοί μισθοί μπορεί να μοιάζουν ιδανικοί όταν κάποιος βρίσκει δουλειά, αλλά μόλις ξεκινήσει, συνήθως θέλει πολύ περισσότερα: τα αποτελέσματα της καλής αμοιβής θα “ξοδευτούν” ψυχολογικά».
Μισθολογικές ανισότητες σε μεγαλύτερο βάθος
Με την αγορά εργασίας ως έχει, οι εξαψήφιοι αρχικοί μισθοί θα συνεχίσουν πιθανότατα να αποτελούν τον κανόνα σε ορισμένους κλάδους με υψηλές αποδοχές. Αλλά είναι απίθανο να υπάρξει μεγάλη επίδραση για τους εργαζόμενους αρχικών επιπέδων σε λιγότερο ελίτ τομείς.
Αντί να ωθήσουν τους μισθούς προς τα πάνω σε όλους, οι εξαψήφιοι μισθοί για ένα εξαιρετικά προνομιούχο υποσύνολο εργαζομένων μπορεί αντίθετα να οδηγήσουν τις μισθολογικές ανισότητες σε μεγαλύτερο βάθος. «Αυτό που βλέπουμε είναι σαφώς αυξανόμενη ανισότητα και το χάσμα συνεχίζει να μεγαλώνει», λέει ο Bloom. «Αν έχετε πτυχίο πληροφορικής μπορεί να κερδίζετε 250.000 δολάρια μέχρι τα 25 σας, ενώ αν έχετε εγκαταλείψει το σχολείο στα 16 σας μπορεί να κερδίζετε 25.000 δολάρια -μια δεκαπλάσια διαφορά».
Το χάσμα πιθανότατα θα συνεχίσει να αυξάνεται ακόμη και αν η αγορά εργασίας ανακάμψει από άποψη προσφοράς και ζήτησης. Ο Bloom εξηγεί ότι ενώ οι μισθοί συχνά αυξάνονται, σχεδόν ποτέ δεν μειώνονται. Για παράδειγμα, ο Nguyen λέει ότι οι μισθοί στις συμβουλευτικές management έχουν αντέξει εδώ και καιρό τις κακουχίες της ύφεσης. «Έχουμε δει τους μισθούς να αντέχουν σε τόσους πολλούς οικονομικούς κύκλους: οι επιχειρήσεις σχεδιάζουν και αναδιαρθρώνουν τις αμοιβές, αλλά δεν θα ξεφορτωθούν ποτέ τον εξαψήφιο μισθό».
Έτσι, δεδομένης της αντίστασής τους στην άμπωτη και τη ροή της αγοράς, οι εξαψήφιοι μισθοί των πτυχιούχων όχι μόνο είναι πιθανό να εδραιωθούν όλο και περισσότερο, αλλά μπορεί και να ανέβουν περαιτέρω. Και αν οι θέσεις εργασίας λιγοστέψουν λόγω της εξομάλυνσης της αγοράς εργασίας, οι μισθοί αυτοί θα γίνονται όλο και πιο απρόσιτοι για τους περισσότερους.
«Οι εξαψήφιοι αρχικοί μισθοί ήρθαν για να μείνουν, και αν η ανάπτυξη παγώσει, αυτό σημαίνει ότι θα είναι ακόμη πιο δύσκολο να τους βρει κανείς», λέει ο Bloom. «Αυτές είναι θέσεις εργασίας για λίγους προνομιούχους που πρέπει να αρπάξετε όσο μπορείτε -αν μπορείτε».
