Σε φάση υλοποίησης περνά το πρόγραμμα κοινωνικής αντιπαροχής που φιλοδοξεί να μετατρέψει χιλιάδες «παγωμένα» ακίνητα του Δημοσίου σε προσιτές κατοικίες για κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Μέσω της σύμπραξης με ιδιώτες, το 30% των νέων ή ανακαινισμένων κατοικιών θα διατίθεται σε δικαιούχους με χαμηλό εισόδημα, με ενοίκιο αισθητά χαμηλότερο της αγοράς και δυνατότητα μελλοντικής εξαγοράς.
Ο πρώτος διαγωνισμός για την επιλογή αναδόχων αναμένεται να προκηρυχθεί έως το τέλος του 2025, ώστε από το 2026 να ξεκινήσει η κατασκευή των πρώτων κατοικιών. Στη λίστα των υπό αξιοποίηση ακινήτων περιλαμβάνεται και το εμβληματικό ακίνητο της ΧΡΩΠΕΙ, 17.893 τ.μ.
Οι δικαιούχοι και οι κόφτες
Οι δικαιούχοι θα επιλέγονται από τον ΟΠΕΚΑ με βάση εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια. Τα κριτήρια θα πρέπει να πληρούνται τόσο κατά την υποβολή της αίτησης όσο και κατά τη διάρκεια της μίσθωσης.
Σημαντική πρόβλεψη του νομοσχεδίου το οποίο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση είναι η αποσύνδεση των δικαιούχων από άλλα στεγαστικά επιδόματα. Δηλαδή, όσοι μπουν στο πρόγραμμα κοινωνικής αντιπαροχής δεν θα δικαιούνται παράλληλα επίδομα στέγασης, στεγαστική συνδρομή υπερηλίκων ή φοιτητικό στεγαστικό επίδομα.
Ενοίκια κάτω από την αγορά
Το μίσθωμα που θα πληρώνουν οι δικαιούχοι θα είναι ουσιωδώς χαμηλότερο από τα εμπορικά ενοίκια για κατοικίες αντίστοιχης ποιότητας. Η διαφορά αυτή αποτελεί την «κοινωνική επιστροφή» του ιδιώτη, ο οποίος θα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει το υπόλοιπο ποσοστό των κατοικιών για εμπορική χρήση.
Εξαγορά μετά από 10 χρόνια
Το νέο πλαίσιο προβλέπει και τη δυνατότητα εξαγοράς της κατοικίας μετά την παρέλευση δεκαετίας από τη σύναψη της μίσθωσης. Η συμφωνία μίσθωσης με δικαίωμα εξαγοράς (rent to own) θα είναι συμβολαιογραφικά κατοχυρωμένη και θα καταχωρείται στο Κτηματολόγιο χωρίς κόστος για τον μισθωτή.
Ο ρόλος των ιδιωτών
Η κοινωνική αντιπαροχή είναι το συμβατικό πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ του Δημοσίου ή των ΟΤΑ με ιδιώτες αναδόχους. Ο ιδιώτης αναλαμβάνει με δικές του δαπάνες την ανέγερση, επισκευή ή ανακαίνιση πολυκατοικιών σε ακίνητα που ανήκουν ή έχουν περιέλθει στη διαχείριση της αναθέτουσας αρχής.
Η συμμετοχή του ιδιώτη δεν περιορίζεται στην κατασκευή. Μπορεί να αναλάβει πλήρως ή εν μέρει και τη διαχείριση των κατοικιών: από την εκμίσθωση και την είσπραξη μισθωμάτων μέχρι τη συντήρηση και επισκευή των κατοικιών.
Το πρόγραμμα επιδιώκει να «ξεμπλοκάρει» αναξιοποίητη δημόσια περιουσία, δίνοντάς της κοινωνική και ταυτόχρονα αναπτυξιακή κατεύθυνση. Ο ιδιώτης αναλαμβάνει ρίσκο και κόστος, αποκομίζει όφελος από την εμπορική εκμετάλλευση μέρους του έργου, αλλά προσφέρει και προσιτή στέγη για όσους τη χρειάζονται περισσότερο.
