Η καθιέρωση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας φέρνει στο φως σημαντικά δεδομένα για την πραγματική κατάσταση στην αγορά εργασίας. Από τη μια, ενισχύεται η διαφάνεια και οι εργαζόμενοι πλέον πληρώνονται για την επιπλέον εργασία τους. Από την άλλη, αναδεικνύεται μια προβληματική εικόνα, με πολλές επιχειρήσεις να επιχειρούν να παρακάμψουν το νέο μέτρο, φτάνοντας σε υψηλά ποσοστά παραβατικότητας.
Με την κάρτα να είναι πλέον υποχρεωτική σε κλάδους όπως ο τουρισμός, η εστίαση, τα σούπερ μάρκετ, οι τράπεζες και η βιομηχανία, τα στοιχεία που καταγράφονται δείχνουν ότι υπήρχε τεράστιος όγκος υπερωριών που ως τώρα δεν δηλωνόταν.
Υπερωρίες που δεν δηλώνονταν ποτέ
Ενδεικτικά, μόνο τον Μάρτιο, στον τουριστικό κλάδο δηλώθηκαν 9.453 ώρες υπερωριακής εργασίας – μία εντυπωσιακή αύξηση 637% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2024, όταν είχαν δηλωθεί μόλις 1.281 ώρες. Η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, χαρακτήρισε τα ευρήματα «αποκαλυπτικά», επισημαίνοντας πως «οι υπερωρίες αυτές γίνονταν και στο παρελθόν, απλώς τώρα δεν μπορούν να αποκρύπτονται».
Ανάλογη είναι και η εικόνα στην εστίαση: 38.638 ώρες υπερωριών δηλώθηκαν τον ίδιο μήνα, έναντι 24.896 ωρών πέρυσι – αύξηση της τάξης του 55%.
Ακόμη πιο εντυπωσιακά είναι τα συνολικά στοιχεία από το σύστημα «Εργάνη», σύμφωνα με τα οποία οι ώρες υπερωριακής εργασίας αυξήθηκαν κατά 815.509 ώρες στους κλάδους που εφαρμόζεται η κάρτα.
Σε ορισμένους από αυτούς:
- Σούπερ μάρκετ: από 135.466 ώρες το 2021 σε 216.731 ώρες το 2024 (+60%)
- Τράπεζες: από 59.470 ώρες σε 82.236 ώρες (+38,3%)
- Εταιρείες security: από 355.584 ώρες το 2022 σε 454.547 ώρες το 2024 (+27,8%)
- Βιομηχανία: από 1.503.813 ώρες το 2023 σε 2.019.082 ώρες το 2024 (+34,3%)
- Λιανεμπόριο: από 370.883 ώρες σε 474.999 ώρες (+28,1%)
Η αύξηση αυτή αποδεικνύει ότι ο νέος μηχανισμός φέρνει στην επιφάνεια εργασία που μέχρι πρότινος δεν καταγραφόταν, και άρα δεν πληρωνόταν, κάτι που αποτελεί ουσιαστική ενίσχυση των εργασιακών δικαιωμάτων.
Όμως, οι παραβιάσεις συνεχίζονται
Παρά τη θετική πλευρά, οι έλεγχοι της Επιθεώρησης Εργασίας δείχνουν ότι πολλές επιχειρήσεις εξακολουθούν να μην συμμορφώνονται. Συγκεκριμένα, τον Απρίλιο του 2025, το 57,6% των παραβάσεων που διαπιστώθηκαν αφορούσαν στην κακή ή ελλιπή χρήση της ψηφιακής κάρτας, κυρίως σε θέματα που σχετίζονται με το ωράριο απασχόλησης.
Η συνολική παραβατικότητα τον Απρίλιο άγγιξε το 21,7% των ελεγμένων επιχειρήσεων. Το ποσοστό αυτό είναι σταθερά υψηλό, καθώς και το τετράμηνο Ιανουαρίου – Απριλίου κυμάνθηκε στο 22,29%.
Στο ίδιο διάστημα, πραγματοποιήθηκαν 24.158 έλεγχοι και επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 13,9 εκατ. ευρώ. Μόνο τον Απρίλιο έγιναν 5.825 έλεγχοι, με αντίστοιχα πρόστιμα 3,2 εκατ. ευρώ.
Αυτό δείχνει ότι, παρά τη δυνατότητα παρακολούθησης του ωραρίου σε πραγματικό χρόνο, υπάρχουν ακόμα σοβαρές προσπάθειες από εργοδότες να καταστρατηγήσουν το πλαίσιο.
Πού εφαρμόζεται η κάρτα σήμερα
Από τον Μάρτιο του 2025, η χρήση της Ψηφιακής Κάρτας επεκτάθηκε και στους κλάδους του τουρισμού και της εστίασης, ανεβάζοντας έτσι τον αριθμό των εργαζομένων που καλύπτονται σε πάνω από 1,5 εκατομμύριο σε περισσότερες από 150.000 επιχειρήσεις.
Οι κλάδοι που καλύπτονται μέχρι στιγμής είναι:
- Τράπεζες
- Σούπερ μάρκετ
- Εταιρείες security
- Εμπόριο
- Βιομηχανία
- Ασφαλιστικές εταιρείες
- ΔΕΚΟ Μεταφορών
- Τουρισμός
- Εστίαση
Σημαντικό εργαλείο, με περιθώρια βελτίωσης
Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας είναι πλέον βασικό εργαλείο για την καταπολέμηση της υποδηλωμένης και αδήλωτης εργασίας. Ταυτόχρονα, όμως, οι υψηλοί δείκτες παραβατικότητας επισημαίνουν ότι το μέτρο, για να αποδώσει πλήρως, χρειάζεται:
- Ενίσχυση των ελέγχων
- Πιο αυστηρές κυρώσεις
- Ενημέρωση και εκπαίδευση εργοδοτών και εργαζομένων
Η Πολιτεία επενδύει πλέον στην τεχνολογία και τη διαφάνεια ως μέσα για τη βελτίωση της καθημερινότητας των εργαζομένων. Όμως, το αν η αγορά θα ακολουθήσει με ειλικρίνεια, μένει να αποδειχτεί στην πράξη.
