Διορθώσεις στο μέτρο της απενεργοποίησης του ΑΦΜ σε φορολογούμενους που εμπλέκονται σε σοβαρές υποθέσεις φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου φέρνει η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε αντισυνταγματικό το ισχύον καθεστώς.
Με νέα ρύθμιση θα αποσαφηνίζονται πλήρως τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του μέτρου σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής, λαθρεμπορίου, μη υποβολής ή υποβολής ψευδών δηλώσεων ή αλλοίωσης φορολογικών δεδομένων.
Στο σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ αναφέρεται ότι «οι διατάξεις του ν. 4174/2013, που προβλέπουν τη δυνατότητα αναστολής της χρήσης ή απενεργοποίησης του ΑΦΜ σε περίπτωση φοροδιαφυγής και παρέχουν νομοθετική εξουσιοδότηση προς τον Διοικητή της ΑΑΔΕ για τον ορισμό περιπτώσεων αναστολής ή απενεργοποίησης του ΑΦΜ και των συνεπειών της αναστολής και της απενεργοποίησης, αντίκεινται στο Σύνταγμα, διότι η αναστολή χρήσης ή η απενεργοποίηση του ΑΦΜ λόγω φοροδιαφυγής συνιστά βαθιά επέμβαση στην οικονομική ζωή του φορολογούμενου, φυσικού ή νομικού προσώπου, η οποία κατ’ ουσίαν ισοδυναμεί με απαγόρευση άσκησης της οικονομικής δραστηριότητας».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, ην περίοδο 2019-2024, ο φορο-ελεγκτικός μηχανισμός «κλείδωσε» τον ΑΦΜ σε 796 φορολογούμενους οι οποίοι σχετίζονται με εξαφανισμένους εμπόρους, εικονικά τιμολόγια, ενδοκοινοτικές απάτες στον ΦΠΑ.
Πότε «κλειδώνει» ο ΑΦΜ
Με βάση τη φορολογική νομοθεσία η απενεργοποίηση του ΑΦΜ διενεργείται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Αν ο φορολογούμενος έχει πτωχεύσει
- Αν ο φορολογούμενος έχει περιέλθει σε κατάσταση αφερεγγυότητας
- Αν υφίστανται αντικειμενικά στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν ότι ο φορολογούμενος έχει παύσει να ασκεί οικονομική δραστηριότητα,
- Αν υφίστανται στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν ότι ο φορολογούμενος διαπράττει φοροδιαφυγή ή λαθρεμπορία ή νοθεία προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης,
- Αν ο φορολογούμενος παραβιάζει ή παραποιεί ή επεμβαίνει κατά οποιονδήποτε τρόπο στη λειτουργία των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών,
- Αν έχει δηλώσει ψευδή ή ανακριβή στοιχεία για την απόκτηση του ΑΦΜ.
- Αν διαπιστωθεί πως έχει γραφτεί στο φορολογικό μητρώο περισσότερες φορές
Η αναστολή χρήσης του ΑΦΜ διαρκεί ανάλογα με την περίπτωση από 3 έως 5 χρόνια, εκτός από τις υποθέσεις λαθρεμπορίας για τις οποίες έχει ασκηθεί ποινική δίωξη που μπορεί να διαρκέσει μέχρι την παραπομπή στο ακροατήριο.
Ωστόσο ο φορολογούμενος έχει το δικαίωμα να αποδείξει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την αφαίρεση του ΑΦΜ του.
«Μπλόκο» στις συναλλαγές
Όσοι χάνουν τον ΑΦΜ δεν μπορούν να υποβάλουν οποιαδήποτε φορολογική δήλωση η δήλωση στο τμήμα Μητρώου της εφορίας, να τύχουν απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης, κληρονομιών και γονικών παροχών για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, να λάβουν πιστοποιητικό για μεταβίβαση ακινήτων και ΕΝΦΙΑ και αντίγραφο των υποβληθεισών δηλώσεων φόρου κληρονομιάς, δωρεάς, γονικής παροχής, δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9), να λάβουν φορολογική ενημερότητα, να εισπράξουν ποσά από την εξόφληση τίτλων πληρωμής και να έχουν συναλλαγές με το Δημόσιο τομέα (συμμετοχή σε διαγωνισμό ή ανάθεση έργων).
