Τα μικροπλαστικά, αόρατα στο μάτι αλλά πανταχού παρόντα, φαίνεται πως αποτελούν έναν νέο και ιδιαίτερα ανησυχητικό παράγοντα κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία. Νέα επιστημονική μελέτη δείχνει ότι αυτά τα μικροσκοπικά πλαστικά σωματίδια μπορεί να εισχωρούν στις αρτηρίες και να συμβάλλουν άμεσα στην εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων – με τους άνδρες να φαίνεται πως διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
Τα μικροπλαστικά έχουν μέγεθος που κυμαίνεται από το ένα χιλιοστό του χιλιοστού έως και πέντε χιλιοστά και σήμερα εντοπίζονται σχεδόν παντού: στο νερό που πίνουμε, στα τρόφιμα που καταναλώνουμε και στον αέρα που αναπνέουμε. Έρευνες έχουν δείξει ότι μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και να εγκατασταθούν σε ζωτικά όργανα.
Μέχρι σήμερα, τα μικροπλαστικά έχουν συνδεθεί με μια ευρεία γκάμα προβλημάτων υγείας, όπως ορμονικές διαταραχές, προβλήματα γονιμότητας, νευρολογικές βλάβες, καρκίνο και καρδιακές παθήσεις. Ωστόσο, στον τομέα της καρδιολογίας, παρέμενε ασαφές αν προκαλούν άμεση βλάβη ή αν απλώς συνυπάρχουν με τη νόσο.
Μικροπλαστικά και καρδιαγγειακές παθήσεις: Τι δείχνει η μελέτη
«Η μελέτη μας προσφέρει από τα πιο ισχυρά στοιχεία μέχρι σήμερα ότι τα μικροπλαστικά μπορεί να συμβάλλουν άμεσα στην καρδιαγγειακή νόσο και όχι απλώς να σχετίζονται με αυτή», δήλωσε ο Changcheng Zhou, καθηγητής βιοϊατρικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ρίβερσαϊντ και βασικός συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Environment International.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το εύρημα ότι οι επιπτώσεις φαίνεται να εξαρτώνται από το φύλο. «Το εντυπωσιακό είναι ότι παρατηρήσαμε σοβαρή βλάβη στα αρσενικά, αλλά όχι στα θηλυκά. Αυτό ίσως μας βοηθήσει να εντοπίσουμε προστατευτικούς μηχανισμούς που διαφέρουν μεταξύ ανδρών και γυναικών», εξήγησε ο Zhou.
Μικροπλαστικά και αθηροσκλήρωση: Πείραμα σε ζώα
Οι ερευνητές μελέτησαν ποντίκια με γενετική προδιάθεση στην αθηροσκλήρωση. Τόσο τα αρσενικά όσο και τα θηλυκά ζώα ακολούθησαν διατροφή χαμηλή σε λιπαρά και χοληστερόλη, παρόμοια με αυτήν που θα είχε ένας υγιής και αδύνατος άνθρωπος.
Για διάστημα εννέα εβδομάδων, τα ποντίκια εκτέθηκαν σε μικροπλαστικά σε δόση περίπου 10 mg ανά κιλό σωματικού βάρους, ποσότητα που οι επιστήμονες θεωρούν συγκρίσιμη με την ανθρώπινη έκθεση μέσω μολυσμένων τροφίμων και νερού.
Παρότι τα ζώα δεν παρουσίασαν αύξηση βάρους ούτε άνοδο της χοληστερόλης, οι ερευνητές διαπίστωσαν σημαντική βλάβη στις αρτηρίες, γεγονός που αποσυνδέει το πρόβλημα από τους κλασικούς παράγοντες καρδιακού κινδύνου.
Μικροπλαστικά: Γιατί οι άνδρες κινδυνεύουν περισσότερο
Η διαφορά μεταξύ αρσενικών και θηλυκών ποντικιών ήταν εντυπωσιακή. Στα αρσενικά, η έκθεση σε μικροπλαστικά επιτάχυνε δραματικά την αθηροσκλήρωση. Η συσσώρευση πλάκας αυξήθηκε κατά 63% στο τμήμα της κύριας αρτηρίας κοντά στην καρδιά και κατά περισσότερο από επτά φορές στην βραχιοκεφαλική αρτηρία στο άνω θώρακα.
Αντίθετα, τα θηλυκά ποντίκια δεν εμφάνισαν αντίστοιχη αύξηση της πλάκας, γεγονός που γεννά κρίσιμα ερωτήματα για τον ρόλο των ορμονών ή άλλων βιολογικών διαφορών.
Σε κυτταρικό επίπεδο, τα μικροπλαστικά φάνηκε να διαταράσσουν τη λειτουργία των αρτηριών, επηρεάζοντας την ισορροπία και τη συμπεριφορά διαφόρων τύπων κυττάρων. Τα ενδοθηλιακά κύτταρα, που αποτελούν το εσωτερικό «τοίχωμα» των αιμοφόρων αγγείων, ήταν τα πιο ευάλωτα.
«Τα ενδοθηλιακά κύτταρα είναι τα πρώτα που έρχονται σε επαφή με τα μικροπλαστικά στο αίμα. Η δυσλειτουργία τους μπορεί να πυροδοτήσει φλεγμονή και σχηματισμό πλάκας», τόνισε ο Zhou.
Μικροπλαστικά και άνθρωπος: Τι σημαίνουν τα ευρήματα
Οι ερευνητές συνεχίζουν να εξετάζουν γιατί τα αρσενικά είναι πιο ευάλωτα και αν αυτή η διαφορά ισχύει και στους ανθρώπους. Αν επιβεβαιωθεί, τα ευρήματα θα μπορούσαν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
«Είναι σχεδόν αδύνατο να αποφύγουμε πλήρως τα μικροπλαστικά», δήλωσε ο Zhou. «Καθώς η ρύπανση από μικροπλαστικά αυξάνεται παγκοσμίως, η κατανόηση των επιπτώσεών τους στην υγεία – και ειδικά στην καρδιά, γίνεται πιο επείγουσα από ποτέ».
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχουν σήμερα αποτελεσματικοί τρόποι απομάκρυνσης των μικροπλαστικών από το ανθρώπινο σώμα. Έτσι, η μείωση της έκθεσης, η υγιεινή διατροφή, η σωματική άσκηση και η διαχείριση παραγόντων κινδύνου όπως η πίεση και το στρες παραμένουν τα βασικά όπλα προστασίας.
