To διαστρικό αντικείμενο 3I/ATLAS εντοπίστηκε ξανά για πρώτη φορά αφότου είχε χαθεί από την ορατότητα της Γης, καθώς πέρασε πίσω από τον Ήλιο. Ο αστρονόμος Δρ. Τσιτσένγκ Ζανγκ χρησιμοποιώντας το ισχυρό Discovery Telescope του Αστεροσκοπείου Lowell, κατάφερε να απαθανατίσει το μυστηριώδες ουράνιο σώμα καθώς επέστρεφε στη γραμμή ορατότητας της Γης.
Οι οπτικές παρατηρήσεις δείχνουν ότι το 3I/ATLAS είναι πλέον ακόμη πιο φωτεινός απ’ ό,τι πριν εξαφανιστεί. Οι επιστήμονες παρακολουθούν προσεκτικά τον κομήτη από την 1η Ιουλίου, όταν εντοπίστηκε για πρώτη φορά από το τηλεσκόπιο Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS). Στις αρχές Οκτωβρίου, ο κομήτης εξαφανίστηκε από το οπτικό πεδίο της Γης, καθώς πλησίαζε το πλησιέστερο σημείο του στον Ήλιο, γνωστό ως περιήλιο.
Όταν έφτασε σε απόσταση περίπου 130 εκατομμυρίων μιλίων (210 εκατομμυρίων χιλιομέτρων), η θερμότητα του Ήλιου άρχισε να εξατμίζει τα εξωτερικά στρώματα πάγου, σχηματίζοντας ένα λαμπερό νέφος αερίων. Σύμφωνα με τον Δρ. Ζανγκ, ο κομήτης είναι πλέον αρκετά φωτεινός ώστε να μπορεί να παρατηρηθεί ακόμη και με ερασιτεχνικά τηλεσκόπια.
Όπως εξήγησε στο προσωπικό του ιστολόγιο:
«Ο διαστρικός κομήτης 3I/ATLAS ανατέλλει πλέον αρκετά νωρίς στο πρωινό λυκαυγές ώστε να μπορεί να παρατηρηθεί ακόμη και με μικρά τηλεσκόπια, ακόμη και υπό μη ιδανικές συνθήκες».
Η ασυνήθιστη τροχιά του
Ο 3I/ATLAS κινείται μέσα στο ηλιακό μας σύστημα σε μια ασυνήθιστα επίπεδη και ευθεία τροχιά, με ταχύτητα που ξεπερνά τις 130.000 μίλια την ώρα (210.000 χλμ/ώρα). Αν και δεν θα παραμείνει για πολύ στο ηλιακό σύστημα, η πορεία του έχει ελαφρώς καμπυλωθεί από τη βαρυτική έλξη του Ήλιου.
Ο καθηγητής Μαρκ Μπέρτσελ, αστρονόμος του πανεπιστημίου του Κεντ, δήλωσε στη Daily Mail:
«Η περιστροφή γύρω από τον Ήλιο είναι απολύτως φυσιολογική συμπεριφορά για έναν κομήτη. Ο όρος «περιστροφή» είναι ίσως υπερβολικός, έλκεται από τη μεγάλη μάζα του Ήλιου και η τροχιά του εκτρέπεται λίγο και δεν πρόκειται για μια έντονη σφεντονική κίνηση, αλλά περισσότερο για μια αργή αλλαγή πορείας».
Έχοντας περάσει από το περιήλιο του στις 31 Οκτωβρίου, ο 3I/ATLAS αρχίζει πλέον να γίνεται ξανά ορατός από τα τηλεσκόπια της Γης. Ο Δρ. Ζανγκ κατάφερε να εντοπίσει τον κομήτη τόσο με το Discovery Telescope όσο και με το προσωπικό του εμπορικό τηλεσκόπιο.
Όπως δήλωσε στο Live Science:
«Το μόνο που χρειάζεται είναι καθαρός ουρανός και χαμηλός ανατολικός ορίζοντας. Δεν θα φαίνεται εντυπωσιακός, περισσότερο σαν ένα θολό σημάδι, αλλά θα γίνεται όλο και πιο ευδιάκριτο τις επόμενες ημέρες».
Έρχονται πιο καθαρές εικόνες
Τις επόμενες εβδομάδες, ο κομήτης θα εμφανίζεται ψηλότερα στον ουρανό, επιτρέποντας στα μεγαλύτερα αστεροσκοπεία να αρχίσουν να καταγράφουν πιο καθαρές εικόνες. Αν και ο 3I/ATLAS δεν ήταν ορατός από τη Γη όσο περνούσε πίσω από τον Ήλιο, δεν ήταν εντελώς κρυμμένος. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν διαστημικά τηλεσκόπια, όπως εκείνα που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον Άρη ή την αποστολή Psyche της NASA, για να τον παρακολουθήσουν.
Οι παρατηρήσεις αυτές αποκάλυψαν ότι ο 3I/ATLAS υπέστη σημαντικές αλλαγές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ο Δρ. Ζανγκ ανακάλυψε ότι το διαστρικό αυτό αντικείμενο παρουσίασε ραγδαία αύξηση της φωτεινότητάς του πριν φτάσει στο περιήλιο, αποκτώντας παράλληλα μια χαρακτηριστική γαλάζια απόχρωση.
Η μελέτη του έδειξε ότι ο κομήτης φωτιζόταν με διπλάσιο ρυθμό απ’ ότι συνήθως, γεγονός που υποδηλώνει ότι στην επιφάνειά του συντελούνταν σημαντικές μεταβολές. Ο Δρ. Μάθιου Γκέντζ, ειδικός σε κομήτες και μετεωρίτες από το Imperial College του Λονδίνου, εξήγησε στην Daily Mail:
«Οι κομήτες συνήθως παράγουν περισσότερο αέριο όσο πλησιάζουν τον Ήλιο και γίνονται πιο φωτεινοί. Η επιφάνειά τους θερμαίνεται και όλο και περισσότερος πάγος μετατρέπεται σε αέριο. Είναι σαν να βάζεις το βραστήρα σε λειτουργία».
Πού οφείλεται το μπλε χρώμα;
Το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος κομήτης απέκτησε γαλάζια χροιά υποδηλώνει ότι τα αέρια και όχι μόνο η σκόνη, είναι υπεύθυνα για μεγάλο μέρος της αυξημένης του λάμψης. Καθώς ο κομήτης απομακρύνεται από τον Ήλιο και πλησιάζει στη θέα της Γης, οι αστρονόμοι θα μπορούν να παρακολουθούν αυτές τις μεταμορφώσεις, ώστε να μάθουν περισσότερα για τον διαστρικό επισκέπτη μας.
Όπως σημειώνει ο Δρ. Γκέντζ:
«Καθώς απομακρύνεται από τον Ήλιο, η ουρά αερίων του θα δείχνει κατευθείαν μακριά από τον Ήλιο, μπροστά από τον κομήτη, καθώς παρασύρεται από τον ηλιακό άνεμο. Αντίθετα, η ουρά σκόνης θα εκτείνεται πίσω του».
Μελετώντας τα αέρια που αφήνει πίσω του, οι επιστήμονες ελπίζουν να κατανοήσουν καλύτερα από ποιο ηλιακό σύστημα προέρχεται ο 3I/ATLAS και πώς διαφέρει από τους κομήτες του δικού μας. Ήδη έχει διαπιστωθεί ότι η επιφάνειά του έχει αλλοιωθεί από δισεκατομμύρια χρόνια έκθεσης σε σκληρή γ-ακτινοβολία, αποκτώντας έτσι ένα παχύ, ακτινοβολημένο φλοιό, ο οποίος ευθύνεται για τις ασυνήθιστες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που εκλύει.
Η καθηγήτρια Μαρίνα Γκάλαντ, πλανητική επιστήμονας στο Imperial College του Λονδίνου, ανέφερε στην Daily Mail:
«Μετά το περιήλιο, ένα βαθύτερο στρώμα κάτω από την επιφάνεια θα έχει αποκαλυφθεί. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς αλλάζει η σύσταση των αερίων όσο ο κομήτης απομακρύνεται από τον Ήλιο, σε σύγκριση με όταν τον πλησίαζε».
Είναι κομήτης!
Παρά τις εικασίες που κυκλοφορούν, οι επιστήμονες είναι βέβαιοι ότι ο 3I/ATLAS είναι πράγματι ένας κομήτης. Ο Δρ. Μαρκ Νόρις, αστρονόμος του πανεπιστημίου του Λάνκαστερ, δήλωσε:
«Ο λόγος που θεωρούμε ότι είναι κομήτης είναι επειδή μοιάζει και συμπεριφέρεται ακριβώς όπως ένας κομήτης. Απλώς όλα συμβαίνουν ταχύτερα, επειδή κινείται πολύ πιο γρήγορα από τους κομήτες του ηλιακού μας συστήματος, που παραμένουν δεσμευμένοι βαρυτικά από τον Ήλιο».
Αν και απομένουν ακόμη πολλά ερωτήματα γύρω από αυτό το αντικείμενο, το ενδιαφέρον των επιστημόνων είναι τεράστιο, καθώς πρόκειται μόλις για το τρίτο διαστρικό αντικείμενο που έχει ανακαλυφθεί ποτέ από τον άνθρωπο.
Ο Δρ. Γκέντζ πρόσθεσε με χιούμορ:
«Θα ήταν εντελώς παράλογο να νομίζουμε ότι εξωγήινοι θα άδειαζαν έναν κομήτη για να τον χρησιμοποιήσουν ως διαστημόπλοιο».
Η τεράστια μάζα ενός τέτοιου σώματος θα έκανε οποιαδήποτε αλλαγή κατεύθυνσης σχεδόν αδύνατη, ενώ τα στρώματα πάγου θα δημιουργούσαν τεράστιες δυσκολίες. Αν και ο πάγος θα μπορούσε να προσφέρει προστασία από την ακτινοβολία, το διοξείδιο του άνθρακα απαιτεί θερμοκρασίες κάτω από -56°C για να παραμείνει παγωμένο, σύμφωνα με την Daily Mail.
Όπως σχολίασε ο Δρ. Γκέντζ:
«Αν ενεργοποιούσες έναν θερμαντήρα, έναν φούρνο ή μια μηχανή, η θερμότητα θα παρήγαγε τεράστιες ποσότητες αερίου. Αν ήθελες να μείνεις απαρατήρητος, τότε το να βάψεις το σκάφος σου μαύρο φαίνεται η πιο λογική λύση για κάποιον αρκετά έξυπνο ώστε να ταξιδεύει ανάμεσα στα άστρα».
