Ο Βλαντίμιρ Πούτιν απαιτεί από την Ουκρανία να παραδώσει ολόκληρη την ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, να αποκηρύξει τις φιλοδοξίες ένταξης στο ΝΑΤΟ, να παραμείνει ουδέτερη και να κρατήσει μακριά δυτικά στρατεύματα, δήλωσαν στο Reuters τρεις πηγές που γνωρίζουν τις σκέψεις του Κρεμλίνου.
Ο Ρώσος πρόεδρος συναντήθηκε στην Αλάσκα με τον Ντόναλντ Τραμπ στην πρώτη σύνοδο κορυφής Ρωσίας-ΗΠΑ εδώ και περισσότερα από τέσσερα χρόνια και πέρασαν σχεδόν όλη τη διάρκεια της κλειστής, τρίωρης συνάντησής τους συζητώντας πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένας συμβιβασμός για την Ουκρανία, σύμφωνα με τις πηγές που ζήτησαν ανωνυμία λόγω της ευαισθησίας του θέματος.
Μετά τη συνάντηση, δίπλα στον Τραμπ, ο Πούτιν δήλωσε πως ελπίζει ότι αυτή θα ανοίξει τον δρόμο για ειρήνη στην Ουκρανία –χωρίς ωστόσο ούτε ο ίδιος ούτε ο Τραμπ να δώσουν λεπτομέρειες.
Οι απαιτήσεις της Μόσχας για την Ουκρανία – Στο επίκεντρο το Ντονμπάς
Το Reuters σκιαγράφησε το πλαίσιο του τι θα ήθελε το Κρεμλίνο να περιλαμβάνει μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό ενός πολέμου που έχει σκοτώσει και τραυματίσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Στην ουσία, σύμφωνα με τις πηγές, ο Πούτιν έχει υποχωρήσει σε σχέση με τις εδαφικές απαιτήσεις που είχε θέσει τον Ιούνιο του 2024, όταν ζητούσε από το Κίεβο να παραδώσει το σύνολο των τεσσάρων επαρχιών που η Μόσχα ισχυρίζεται ότι είναι ρωσικές: Ντονέτσκ και Λουχάνσκ (που συναποτελούν το Ντονμπάς) και τις νότιες Χερσώνα και Ζαπορίζια. Τότε, το Κίεβο είχε απορρίψει την πρόταση χαρακτηρίζοντάς την ουσιαστικά ως παράδοση.
Με τη νέα του πρόταση, ο Ρώσος πρόεδρος επιμένει η Ουκρανία να αποσυρθεί πλήρως από τα τμήματα του Ντονμπάς που εξακολουθεί να ελέγχει. Σε αντάλλαγμα, η Μόσχα θα παγώσει τις τρέχουσες γραμμές του μετώπου στη Ζαπορίζια και στη Χερσώνα.
Η Ρωσία ελέγχει περίπου το 88% του Ντονμπάς και το 73% της Ζαπορίζια και της Χερσώνας, σύμφωνα με αμερικανικές εκτιμήσεις και ανοιχτά δεδομένα. Παράλληλα, είναι διατεθειμένη να παραδώσει μικρά τμήματα των περιοχών Χάρκοβο, Σούμι και Ντνιπροπετρόβσκ που κατέχει, ανέφεραν οι πηγές.
Ο Πούτιν διατηρεί επίσης τις προηγούμενες απαιτήσεις του: να αποκηρύξει η Ουκρανία την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, να υπάρξει νομικά δεσμευτική υπόσχεση από τη συμμαχία ότι δεν θα επεκταθεί ανατολικότερα, να επιβληθούν περιορισμοί στον ουκρανικό στρατό και να συμφωνηθεί ότι δεν θα αναπτυχθούν δυτικά στρατεύματα στην Ουκρανία, ούτε καν ως ειρηνευτική δύναμη.
Παρά ταύτα, οι δύο πλευρές παραμένουν πολύ μακριά, περισσότερο από τρία χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή το 2022, που ακολούθησε την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και τις συγκρούσεις στο ανατολικό τμήμα της χώρας με φιλορώσους αυτονομιστές.
Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει επανειλημμένα απορρίψει την ιδέα παραίτησης από εδάφη διεθνώς αναγνωρισμένα ως ουκρανικά, χαρακτηρίζοντας το Ντονμπάς «φρούριο» που συγκρατεί περαιτέρω ρωσική προέλαση.
«Αν μιλάμε απλά για αποχώρηση από την ανατολή, δεν μπορούμε να το κάνουμε», είπε σε δημοσιογράφους, τονίζοντας ότι πρόκειται για ζήτημα επιβίωσης της χώρας και ότι οι ισχυρότερες αμυντικές γραμμές βρίσκονται εκεί.
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ αποτελεί συνταγματικά κατοχυρωμένο στρατηγικό στόχο της Ουκρανίας, τον οποίο το Κίεβο θεωρεί ως την πιο αξιόπιστη εγγύηση ασφάλειας. Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει πως δεν είναι η Ρωσία αυτή που θα αποφασίσει για τη διεύρυνση της Συμμαχίας.
Ο «γρίφος» της συνάντησης Πούτιν-Ζελένσκι
Σύμφωνα με τις πηγές, η σύνοδος στην Αλάσκα άνοιξε τη μεγαλύτερη προοπτική για ειρήνη από την αρχή του πολέμου, καθώς για πρώτη φορά συζητήθηκαν συγκεκριμένα οι όροι της Ρωσίας και ο Πούτιν έδειξε διάθεση υποχώρησης.
«Ο Πούτιν είναι έτοιμος για ειρήνη –για συμβιβασμό. Αυτό ήταν το μήνυμα που μεταφέρθηκε στον Τραμπ», είπε μία από τις πηγές. Ωστόσο, παραμένει ασαφές αν η Ουκρανία θα δεχθεί να παραδώσει το υπόλοιπο Ντονμπάς, καθώς και αν οι ΗΠΑ θα αναγνωρίσουν εδάφη που κατέχει η Ρωσία. Σύμφωνα με τις πληροφορίες αυτές, αν η Ουκρανία δεν δεχτεί, τότε ο πόλεμος θα συνεχιστεί.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θέλει να τερματίσει τη «σφαγή» και να μείνει στην ιστορία ως «ειρηνοποιός». Είπε ότι ξεκίνησε διαδικασία συνάντησης του Ρώσου και του Ουκρανού ηγέτη, η οποία θα ακολουθηθεί από τριμερή σύνοδο με τη συμμετοχή και των ΗΠΑ.
«Πιστεύω ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν θέλει να τελειώσει αυτό», δήλωσε δίπλα στον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο. «Νιώθω σιγουριά ότι θα βρούμε λύση».
Ο Σεργκέι Λαβρόφ είπε ότι ο Πούτιν είναι πρόθυμος να συναντήσει τον Ζελένσκι, αλλά πρέπει πρώτα να διευθετηθούν βασικά ζητήματα και υπάρχει ερώτημα για το αν ο Ζελένσκι έχει την εξουσιοδότηση να υπογράψει ειρηνευτική συμφωνία, καθώς η θητεία του έληξε τον Μάιο του 2024, χωρίς να έχουν διεξαχθεί εκλογές λόγω πολέμου. Το Κίεβο τον θεωρεί πάντως νόμιμο πρόεδρο.
Οι ηγέτες Βρετανίας, Γαλλίας και Γερμανίας εμφανίζονται σκεπτικοί ότι ο Πούτιν θέλει πραγματικά να βάλει τέλος στον πόλεμο.
Ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση της συνόδου, αφού είχε συναντηθεί με τον Πούτιν στη Μόσχα στις 6 Αυγούστου. Εκεί, σύμφωνα με ρωσικές πηγές, ο Πούτιν ξεκαθάρισε ότι είναι έτοιμος για συμβιβασμό.
Αν υπάρξει συμφωνία, ενδέχεται να πάρει διάφορες μορφές: από μια τριμερή συμφωνία Ρωσίας-Ουκρανίας-ΗΠΑ με αναγνώριση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, μέχρι επιστροφή στις αποτυχημένες συμφωνίες της Κωνσταντινούπολης το 2022 για μόνιμη ουδετερότητα της Ουκρανίας με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφάλειας.
«Υπάρχουν δύο επιλογές: πόλεμος ή ειρήνη. Αν δεν υπάρξει ειρήνη, θα υπάρξει περισσότερος πόλεμος», είπε μία από τις πηγές.
