Σε μια περίεργη και ανησυχητική ανακάλυψη προχώρησαν οι Αμερικανικές αρχές στις αρχές Ιουλίου, όταν φωλιά σφηκών με επίπεδα ραδιενέργειας δέκα φορές πάνω από τα ομοσπονδιακά επιτρεπτά όρια βρέθηκε εντός του Savannah River Site, ενός τεράστιου πυρηνικού συγκροτήματος εποχής Ψυχρού Πολέμου στη Νότια Καρολίνα, που σήμερα λειτουργεί και ως αποθηκευτικός χώρος ραδιενεργών υγρών αποβλήτων.
Σύμφωνα με επίσημη έκθεση του Υπουργείου Ενέργειας, τουλάχιστον τρεις ακόμη φωλιές με ραδιενεργό μόλυνση εντοπίστηκαν εντός της έκτασης των 800 τετραγωνικών χιλιομέτρων της εγκατάστασης, η οποία είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη από την Ουάσινγκτον D.C.
Η παρουσία ραδιενέργειας σε αυτές τις φωλιές έχει προκαλέσει ανησυχία στους κατοίκους της περιοχής Sandhills, που φοβούνται πιθανή διαρροή από τους υπόγειους αποθηκευτικούς χώρους. Παρ’ όλα αυτά, οι ομοσπονδιακές Αρχές υποβαθμίζουν τον κίνδυνο και επισημαίνουν πως τέτοια φαινόμενα στην άγρια φύση κοντά σε πυρηνικές εγκαταστάσεις δεν συνεπάγονται απαραίτητα σοβαρή διαρροή.
«Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι πώς εκτέθηκαν οι σφήκες στη ραδιενέργεια και αν αυτός ο δρόμος έκθεσης παραμένει ενεργός», δήλωσε ο Τομ Κλέμεντς, επικεφαλής του παρατηρητηρίου Savannah River Site Watch. Όπως επισήμανε, το υπάρχον σύστημα αποθήκευσης και επεξεργασίας αποβλήτων χρονολογείται από τη δεκαετία του ’50 και πρέπει να καθαριστεί και να αποσυναρμολογηθεί το συντομότερο δυνατό, καθώς απειλεί τους υδροφόρους ορίζοντες.
Από πλευράς τους, οι αρμόδιοι διαβεβαιώνουν ότι η κατάσταση παραμένει υπό έλεγχο. Ο Edwin Deshong, διευθυντής του Γραφείου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης του Savannah River Site, τόνισε πως οι φωλιές περιείχαν «πολύ χαμηλά επίπεδα ραδιενεργού μόλυνσης» και δεν συνιστούν κίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων, των κατοίκων ή του περιβάλλοντος.
Ωστόσο, το σχόλιό του δεν απάντησε άμεσα στην έκθεση της 22ας Ιουλίου του Υπουργείου Ενέργειας, στην οποία αναφέρεται ότι η πρώτη φωλιά –που εντοπίστηκε στις 3 Ιουλίου κοντά σε δεξαμενές ραδιενεργών αποβλήτων– ξεπερνούσε κατά δέκα φορές το θεσπισμένο όριο. Σύμφωνα με το ίδιο έγγραφο, η υψηλή ραδιενέργεια οφείλεται σε «υφιστάμενη επιτόπια ραδιενεργή μόλυνση» και όχι σε απώλεια ελέγχου ρύπων.
Ο Κλέμεντς εξέφρασε την αγανάκτησή του για τη σιωπή των αρχών γύρω από το πώς ακριβώς μολύνθηκαν οι σφήκες. «Είμαι έξαλλος που το Υπουργείο Ενέργειας δεν εξηγεί αν οι σφήκες ήρθαν σε επαφή με πραγματικά απόβλητα ή αν υπάρχει διαρροή από τις δεξαμενές ή τους σωλήνες.»
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το Savannah River Site διαθέτει 43 ενεργές υπόγειες δεξαμενές, που περιέχουν πάνω από 34 εκατομμύρια γαλόνια ραδιενεργών υγρών αποβλήτων. Πολλές από τις παλιές δεξαμενές έχουν παρουσιάσει στο παρελθόν τριχοειδείς ρωγμές και μικρές διαρροές.
Η εταιρεία Savannah River Mission Completion έχει αναλάβει τη διαχείριση και αποκατάσταση του χώρου, με στόχο την απομάκρυνση, καθαρισμό και οριστικό κλείσιμο των δεξαμενών.
Η Καθρίν Χάιγκλι, καθηγήτρια Πυρηνικών Επιστημών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον και πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιολογικής Προστασίας των ΗΠΑ, εξηγεί ότι δεν πρόκειται για σοβαρό κίνδυνο δημόσιας υγείας.
«Μιλάμε για μια τεράστια εγκατάσταση», λέει. Οι μολυσμένες φωλιές σφηκών είναι περισσότερο πονοκέφαλος για τους τεχνικούς που τις εντοπίζουν παρά απειλή για τους κατοίκους. Η ίδια υπογραμμίζει πως δεν είναι παράξενο οι σφήκες να φτιάχνουν φωλιές με ραδιενεργά υλικά, καθώς το συγκρότημα βρίσκεται σε φάση αποκατάστασης εδάφους και υδροφόρων στρωμάτων.
«Ένα μικρό, τοπικό hotspot δεν αποτελεί μεγαλύτερη απειλή για το περιβάλλον», σχολιάζει. «Πιθανότατα αναζητούν ήδη την πηγή της μόλυνσης, η οποία μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί.»
