Η ιστορική απομάκρυνση του Ρεπουμπλικανού προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, Κέβιν ΜακΚάρθι, ύστερα από «εξέγερση» του ίδιου του κόμματός του, είναι πρωτοφανής, όμως αντανακλά το βάθος και την ένταση του διχασμού στην κεντρική πολιτική σκηνή των ΗΠΑ. Είναι επίσης ένα δυσοίωνο μήνυμα για το Κίεβο, τα οποία ομολογουμένως έχουν αυξηθεί το τελευταίο διάστημα.

Ο Κέβιν Μακάρθι εξωθήθηκε σε παραίτηση από τη θέση του καθώς το Σώμα ψήφισε υπέρ της απομάκρυνσής με ψήφους 216 υπέρ έναντι 210 κατά. Υπενθυμίζεται πως οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ενώ οι Δημοκρατικοί ελέγχουν το Κογκρέσο.

Ο Μακάρθι έγινε ο πρώτος πρόεδρος της «Κάτω Βουλής» του Κογκρέσου που αποπέμπεται με αυτόν τον τρόπο, δηλαδή μετά από πρόταση των βουλευτών του κόμματός του. Η ίδια διαδικασία έχει επαναληφθεί μόνο μια φορά ακόμη, το 1910, όταν και πάλι Ρεπουμπλικανοί κινήθηκαν εναντίον του δικού τους προέδρου, ο οποίος όμως κατάφερε να επιβιώσει πολιτικά από την ψηφοφορία.

Τι συμβαίνει

Στις ΗΠΑ βρίσκεται σε εξέλιξη μια σφοδρή αντιπαράθεση των Ρεπουμπλικάνων, των Δημοκρατικών και της κυβέρνησης Μπάντεν για το κρίσιμο ζήτημα του προϋπολογισμού, ο οποίος για να εγκριθεί πρέπει να περάσει και από τα δύο σώματα του Κογκρέσου. Οι Ρεπουμπλικάνοι – και ιδιαίτερα η πιο δεξιά πτέρυγα του κόμματος – εκμεταλλευόμενοι τη συγκυρία επιχειρούν να κερδίσουν όσα περισσότερα μπορούν και ταυτόχρονα να δημιουργήσουν πολιτικό πρόβλημα στην κυβέρνηση Μπάιντεν. Την ίδια στρατηγική είχαν ακολουθήσει και πριν από μερικούς μήνες με την αύξηση του ορίου του κρατικού δανεισμού, ο οποίος ξεπέρασε τα νομοθετημένα όρια, φτάνοντας σε επίπεδα ρεκόρ.

Η μη έγκριση του προϋπολογισμού συνεπάγεται παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους. Για να αποφευχθεί αυτό το καταστροφικό σενάριο, το Κογκρέσο υιοθέτησε πριν από λίγες ημέρες έναν προσωρινό προϋπολογισμό, ύστερα από ελιγμούς του Κέβιν Μακάρθι.

Οι κινήσεις του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων εξόργισαν την ακραία πτέρυγα των συντηρητικών, οι οποίοι τον κατηγόρησαν για παρασκηνιακές «στενές επαφές» με την κυβέρνηση Μπάιντεν. Μετά την απομάκρυνση του Μακάρθι, η «Κάτω Βουλή» μένει ακέφαλη. Μέχρι την εκλογή του νέου προέδρου, η Βουλή των Αντιπροσώπων δεν μπορεί να προχωρήσει σε ψηφοφορίες και έτσι «παγώνει» και η έγκριση του προϋπολογισμού, ο οποίος θα πρέπει να έχει ψηφιστεί μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου.

Κακά μαντάτα για το Κίεβο – Το μήνυμα υποστήριξης «ξεθωριάζει»

Ένα από τα βασικά ζητήματα διαμάχης μεταξύ Ρεπουμπλικάνων και κυβέρνησης Μπάιντεν είναι το μέγεθος και η διάρκεια της υποστήριξης του Κιέβου και για να εγκριθεί ο προσωρινός προϋπολογισμός, ο Λευκός Οίκος αναγκάστηκε να αποκλείσει από το σχέδιο τη χρηματοδότηση προς την Ουκρανία. Το τελευταίο διάστημα στις ΗΠΑ, όπως και στην Ευρώπη, ενισχύονται οι φωνές που εκφράζουν προβληματισμό, επιφυλάξεις και διαφωνίες για το οικονομικό και πολιτικό κεφάλαιο που δαπανάται για τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Οι ΗΠΑ έχουν εγκρίνει ήδη βοήθεια που ξεπερνάει τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια με τον λογαριασμό διαρκώς να αυξάνεται με νέα πακέτα και τους Ρεπουμπλικάνους να ζητούν εξηγήσεις για τα χρήματα που έχουν ήδη δαπανηθεί, αλλά και για τον σχεδιασμό των επόμενων κινήσεων. Με την ουκρανική αντεπίθεση – τουλάχιστον προς ώρας – να απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί επιτυχημένη, το κλίμα για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει διαφοροποιηθεί επί τα χείρω, το συμμαχικό μπλοκ κλονίζεται και οι προοπτικές για περαιτέρω στήριξη δεν είναι οι ευνοϊκότερες. Η κόπωση έχει κάνει την εμφάνισή της στη Δύση και ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος μετά τις επιχειρησιακές αποτυχίες και τα αδιέξοδα είχε ποντάρει σε αυτήν, τρίβει τα χέρια του.

Κληθείσα να σχολιάσει το «μπλόκο» στην χρηματοδότηση της Ουκρανίας στον προσωρινό προϋπολογισμό των ΗΠΑ, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρίν Ζαν-Πιέρ υποστήριξε πως «ο Πρόεδρος έχει δημιουργήσει έναν συνασπισμό περισσότερων από 50 χωρών για την παροχή βοήθειας για την υποστήριξη της Ουκρανίας… Υπάρχει πολύ ισχυρή διεθνής συνασπισμός πίσω από την Ουκρανία και αν ο Πούτιν πιστεύει ότι μπορεί να μας ξεπεράσει, κάνει λάθος».

Η αμερικανική κυβέρνηση εμφανίζεται πεπεισμένη πως τελικά οι ΗΠΑ θα συνεχίζουν να παρέχουν περισσότερη βοήθεια στην Ουκρανία, ανεξάρτητα από τις εξελίξεις με τον Κέβιν Μακάρθι. Ωστόσο, με δεδομένη τη στάση των Ρεπουμπλικάνων, η προσοχή έχει στραφεί στις θέσεις των πιθανών διαδόχων του.

Ορισμένοι έχουν εκφραστεί αρνητικά για την υποστήριξη στο Κίεβο, ενώ ακόμη και αυτοί που μέχρι σήμερα ήταν θετικοί, φαίνεται πως για να αναλάβουν την προεδρία της βουλής των Αντιπροσώπων θα πρέπει να ικανοποιήσουν την ισχυρή – όπως αποδείχθηκε – ακραία πτέρυγα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, η οποία εκπροσωπείται από βουλευτές όπως ο Ματ Γκέιτζ, ο οποίος ηγήθηκε της αποπομπής του Μακάρθι, καταθέτοντας και την σχετική επίσημη πρόταση για την έναρξη της διαδικασίας.  

Παρότι αξιωματούχοι επιχειρούν να διατηρήσουν ένα θετικό κλίμα, η αλήθεια, όπως σχολιάζει εύστοχα το Politico, είναι πως το μήνυμα ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα παραμείνουν με το Κίεβο ό,τι και να γίνει αρχίζει να ξεθωριάζει.

Ουκρανοί αξιωματούχοι αρνούνται να σχολιάσουν κατά πόσο η απόβαση του Κογκρέσου για αναστολή της χρηματοδότησης προς την Ουκρανία θα προκαλέσει έλλειμμα προϋπολογισμού, ωστόσο είναι αναμφισβήτητο γεγονός πως η χώρα είναι εξαρτημένη από την υποστήριξη της Δύσης, όχι μόνο για να συνεχίσει τον πόλεμο με τη Ρωσία, αλλά και για να διατηρήσει τη δημόσια διοίκηση της.

Η επικοινωνιακή «φούσκα» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων  

Ακόμη και η διαρροή από ευρωπαίους διπλωμάτες πως τον Δεκέμβριο θα μπορούσαν να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία για ένταξη στην ΕΕ μοιάζει περισσότερο με μια επικοινωνιακή προσπάθεια της Ευρώπης να ωραιοποιήσει την κατάσταση. Η διαδικασία θα μπορούσε να ξεκινήσει τον Δεκέμβριο, αλλά η ολοκλήρωσή της χρειάζεται πολύ χρόνο. Όπως έχει αποδειχθεί και στο παρελθόν, πολλές χώρες παραμένουν στο κατώφλι της ΕΕ για χρόνια, ενώ άλλες ενταξιακές διαπραγματεύσεις μπαίνουν οριστικά στη «βαθιά κατάψυξη». Επίσημες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για το 2030, ενώ ανεπισήμως πολλοί μιλούν για τουλάχιστον μια δεκαετία.

Και δεν είναι μόνο ο τερματισμός του πολέμου και οι μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται από την Ουκρανία για να ενταχθεί στο ευρωπαϊκό μπλοκ, αλλά και το γεγονός πως αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ομοφωνία για ένα τέτοιο ενδεχόμενο από τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Το ίδιο πρόβλημα καταγράφεται και στο ζήτημα του προϋπολογισμού της ΕΕ, η οποία θα πρέπει να ανανεώσει με ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο την τρέχουσα υποστήριξη στην Ουκρανία, η οποία ολοκληρώνεται στο τέλος του έτους. «Δεν υπάρχει μεγάλη πολιτική συζήτηση για την οικονομική στήριξη της Ουκρανίας. Δεν είναι αυτό το δύσκολο κομμάτι του παζλ. Το παζλ συνολικά είναι πολύ δύσκολο και κανείς δεν τολμά να προβλέψει τίποτα», ανέφερε ευρωπαίος διπλωμάτης στο Politico.