Για την άφιξη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι προετοιμάζεται η Αθήνα καθώς ο Ουκρανός πρόεδρος αναμένεται στην ελληνική πρωτεύουσα μέσα στις επόμενες ημέρες και συνδέεται όπως όλα δείχνουν με διαβουλεύσεις υψηλού επιπέδου για την αμυντική συνεργασία Ελλάδας – Ουκρανίας αλλά και με ζητήματα ενέργειας, σε μια περίοδο όπου ο πόλεμος με τη Ρωσία συνεχίζεται και οι ισορροπίες στην περιοχή παραμένουν εύθραυστες. Η επίσκεψη εντάσσεται στην στρατηγική του Κιέβου να αναζητά διαρκώς υποστήριξη από φίλιες χώρες έναντι των επιδιώξεων της Μόσχας.
Κύριος στόχος λοιπόν του Ουκρανού προέδρου είναι η ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της άμυνας. Η χώρα του βρίσκεται σε συνεχή ανάγκη για όπλα και συστήματα προστασίας, λόγω των ρωσικών αεροπορικών επιθέσεων που πλήττουν στρατιωτικές υποδομές αλλά και αστικές περιοχές. Για τον Ζελένσκι, μεγάλη σημασία έχει η ενίσχυση της αεράμυνας αλλά και η απόκτηση επιπλέον μαχητικών αεροσκαφών, που θα επιτρέψουν στην Ουκρανική Πολεμική Αεροπορία να ανταποκριθεί στις συνθήκες του πολέμου.
Η Ελλάδα διαθέτει στο οπλοστάσιό της αντιαεροπορικά συστήματα ρωσικής προέλευσης όπως τα S-300, τα TOR-M1 και τα OSA. Ωστόσο, οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν καταστήσει ξεκάθαρο πως δεν πρόκειται να παραχωρηθεί κανένα από αυτά, εάν πρώτα δεν αντικατασταθούν από σύγχρονα συστήματα. Από το 2022, όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, τα ρωσικά αυτά συστήματα δεν υποστηρίζονται πλέον τεχνικά, πράγμα που ενισχύει την ανάγκη αντικατάστασής τους.
Σημειωτέων πως αυτή την περίοδο η Αθήνα βρίσκεται σε διαδικασία προμήθειας νέων συστημάτων αεράμυνας από το Ισραήλ. Μέσα στις επόμενες ημέρες αναμένεται να σταλεί επίσημο αίτημα προς τον οργανισμό SIBAT του ισραηλινού υπουργείου Άμυνας για την απόκτηση σύγχρονων αντιαεροπορικών συστημάτων David’s Sling, SPYDER και BARAK-MX. Αυτά τα συστήματα προορίζονται να καλύψουν τα κενά που θα αφήσουν τα παλαιότερα ρωσικά συστήματα όταν αποσυρθούν. Ας τα δούμε με απλά λόγια:
–David’s Sling: Είναι σύστημα αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας. Προστατεύει από πυραύλους μέσου έως μεγάλου βεληνεκούς, δηλαδή από απειλές που έρχονται από μακριά. Ανήκει στην ίδια «οικογένεια» με τον Iron Dome, αλλά είναι για μεγαλύτερες αποστάσεις και πιο εξελιγμένες επιθέσεις. Προστατεύει μεγάλες πόλεις, στρατιωτικές βάσεις, ενεργειακές εγκαταστάσεις.
–SPYDER: Είναι αντιαεροπορικό σύστημα μικρού και μέσου βεληνεκούς. Αντιμετωπίζει αεροσκάφη, drones, ελικόπτερα και πυραύλους cruise. Χρησιμοποιεί πυραύλους τύπου αέρος – αέρος προσαρμοσμένους για χερσαία άμυνα. Μπορεί να «κλειδώσει» στόχους τόσο από ραντάρ όσο και από θερμική σήμανση. Θα μπορούσε στη χώρα μας να αντικαταστήσει τα TOR-M1 και τα OSA-AK, που είναι παλαιότερα ρωσικά συστήματα.
–BARAK-MX: Είναι πολύ ευέλικτο σύστημα αεράμυνας, που καλύπτει από μικρές έως πολύ μεγάλες αποστάσεις. Μπορεί να προσαρμοστεί σε διάφορα πεδία όπως σε ξηρά, πλοία και υποδομές. Χτυπά αεροσκάφη, UAV, ελικόπτερα, αντιπλοϊκούς πυραύλους και βαλλιστικούς στόχους. Το κύριο πλεονέκτημα είναι πως «συνδέει» πολλά ραντάρ και κέντρα ελέγχου σε ένα ενιαίο σύστημα, δίνοντας πλήρη εικόνα του ουρανού, ακόμη και σε δύσκολες συνθήκες.
Παράλληλα εξετάζεται και η αγορά συστημάτων πολλαπλών εκτοξευτών PULS από την εταιρεία Elbit. Το David’s Sling ειδικότερα αναμένεται να αντικαταστήσει στην Ελλάδα το αντιαεροπορικό ρωσικό σύστημα των πυραύλων S-300, ενώ το SPYDER θα αντικαταστήσει τα TOR-M1 και τα OSA. Μετά την αποστολή του αιτήματος θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις ανάμεσα στη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και την SIBAT για να ολοκληρωθεί η σχετική διακρατική συμφωνία. Το συνολικό πρόγραμμα εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 3,65 δισεκατομμύρια ευρώ. Το πακέτο αυτό εντάσσεται στον γενικότερο σχεδιασμό αναβάθμισης της ελληνικής αεράμυνας, που έχει πάρει την ονομασία «Ασπίδα του Αχιλλέα».
Παράλληλα, η Ελλάδα εξετάζει το ενδεχόμενο διάθεσης αμυντικού υλικού προς την Ουκρανία μέσω τρίτων χωρών. Αυτό αφορά, για παράδειγμα, την πρόθεση να δοθούν 60 αυτοκινούμενα οβιδοβόλα M110A2, μαζί με περίπου 150.000 βλήματα και χιλιάδες ρουκέτες ZUNI, μέσα από συμφωνία ανταλλαγής με την Τσεχία. Το υλικό αυτό υπολογίζεται ότι τελικά θα καταλήξει στο ουκρανικό μέτωπο, ενισχύοντας την άμυνα της χώρας.
Στο τραπέζι βρίσκεται επίσης το μέλλον των ελληνικών μαχητικών Mirage 2000-5. Η χώρα μας σκοπεύει να τα αποσύρει τα αμέσως επόμενα χρόνια και να τα διαθέσει προς πώληση στη Γαλλία απ’ όπου και τα είχε αγοράσει. Από εκεί, είναι πιθανό μέρος αυτών των αεροσκαφών να φτάσει στην Ουκρανία, εφόσον το επιτρέψουν οι συνθήκες και ολοκληρωθούν οι σχετικές συμφωνίες.
Εκτός από τα στρατιωτικά θέματα όμως, η επίσκεψη θα περιλαμβάνει και συζητήσεις για την ενέργεια. Η Ουκρανία έχει ανάγκη από σταθερές ενεργειακές προμήθειες, ενώ η Ελλάδα ενισχύει συνεχώς τον ρόλο της ως περιφερειακός κόμβος στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Θα συζητηθούν κατά συνέπεια τρόποι συνεργασίας για την ασφάλεια ενεργειακών δικτύων και πιθανές μορφές υποστήριξης για τον επερχόμενο τον χειμώνα. Συνολικά, η επίσκεψη Ζελένσκι στην Αθήνα αναμένεται να έχει πολιτική, στρατιωτική και ενεργειακή διάσταση με τη χώρα μας να καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στη στήριξη προς την Ουκρανία και στη διατήρηση της δικής της αμυντικής ετοιμότητας.
