Είναι πραγματικά η Σιγκαπούρη μια «Μπλε Ζώνη»;

Στο ντοκιμαντέρ του Dan Buettner στο Netflix, «Live to 100», παρουσιάζονται περιοχές ανά τον κόσμο, οι οποίες φέρονται να έχουν μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων που ζουν πολύ περισσότερο από τον μέσο όρο. Οι αποκαλούμενες «μπλε ζώνες» έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον, καθώς ειδικοί αναζητούν τα αίτια της μακροζωίας, όπως η διατροφή, οι συνθήκες ζωής κλπ. Σύμφωνα με ντοκιμαντέρ του Netflix στις «μπλε ζώνες» συγκαταλέγεται πλέον και η Σιγκαπούρη. Όμως κατά πόσο αυτός ο ισχυρισμός ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα; Πολλοί ντόπιοι τον αμφισβητούν κατηγορηματικά.

Ο Dan Buettner ασχολείται εδώ και 20 χρόνια με τις «μπλε ζώνες» και έχει γράψει οκτώ βιβλία για το θέμα. Το τελευταίο του εκδόθηκε τον περασμένο Μάιο με τίτλο «Μπλε Ζώνες: Μυστικά για να ζει κανείς περισσότερο». Ο ερευνητής τονίζει πως οι «Μπλε Ζώνες» που παρουσιάζει είναι «επιβεβαιωμένα hot spots μακροζωίας». Μέχρι σήμερα είχε προσδιορίσει ως «Μπλε Ζώνες» την Οκινάουα στην Ιαπωνία, την Ικαρία, τη Σαρδηνία στην Ιταλία, τη Νικόγια στην Κόστα Ρίκα και τη Λόμα Λίντα στην Καλιφόρνια.

Τον Αύγουστο πρόσθεσε στη λίστα και τη Σιγκαπούρη κάνοντας ωστόσο μια διευκρίνιση: Τη χαρακτήρισε «τεχνητή μπλε ζώνη» σε αντίθεση με τις άλλες πέντε περιοχές, ο οποίες έχουν αναπτύξει οργανικά τους πολιτισμούς και τις παραδόσεις τους. «Πρόσεξα και τη χαρακτήρισα Blue Zone 2.0 για να την ξεχωρίσω από τις άλλες πέντε», είπε μιλώντας στο Insider και πρόσθεσε πως την συμπεριέλαβε στις «Μπλε Ζώνες» λόγω της σχετικά μακροχρόνιας και υγιούς ζωής του πληθυσμού της. «Ήθελα να αναγνωρίσω μια πόλη ή μια χώρα που έχει δημιουργήσει, σύμφωνα με μια σύγχρονη μέτρηση, τον μακροβιότερο υγιή πληθυσμό», συμπλήρωσε. .

Είναι ένα θέμα που έθιξε και στο τελευταίο του βιβλίο, όπου εξήρε την επιτυχία της Σιγκαπούρης στη «προληπτική βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών της». Όπως έγραψε η νησιωτική χώρα συγκαταλέγεται πλέον στα «πιο υγιή, ευτυχισμένα και μακροβιότερα μέρη στον πλανήτη».

Είναι γεγονός πως ο πληθυσμός στη Σιγκαπούρη ζει περισσότερα χρόνια. Το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε κατά μέσο όρο στα 83 έτη το 2022, σύμφωνα με τα επίσημα δημογραφικά στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση τον Μάιο. Πρόκειται για ένα μέσο όρο που είναι κατά 12 χρόνια υψηλότερος από το παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής των 71 ετών, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.

Ο δε αριθμός των αιωνόβιων —άτομα ηλικίας 100 ετών και άνω— διπλασιάστηκε από 700 το 2010 σε 1.500 το 2020 , σύμφωνα με μια αναφορά πληθυσμιακής τάσης. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί μόλις στο 0,0002% του τοπικού πληθυσμού.

Ωστόσο, άνθρωποι που ζουν καθημερινά τη Σιγκαπούρη υπογράμμισαν στο Insider ότι η ζωή στην πατρίδα τους είναι αισθητά διαφορετική από τις περιγραφές για τις άλλες πέντε Μπλε Ζώνες.

Ο Buettner έχει περιγράψει τις «Μπλε Ζώνες» του κόσμου ως μέρη που αναδεικνύουν «την ανεκτίμητη αξία της επιβράδυνσης, της μακροχρόνιας συζήτησης με έναν γείτονα, των οικογενειακών δείπνων, του να τρως από τα κάτω επίπεδα της τροφικής αλυσίδας και του μαγειρέματος στο σπίτι».

«Θυμήθηκα το αίσθημα χαράς να αφήνω το τιμόνι και να κινούμε με τα πόδια. Έμαθα την κηπουρική αντί για την προπόνηση με βάρη. Να έρχομαι πιο κοντά στην οικογένεια, στην πραγματική ομορφιά, στη φύση και στους ρυθμούς της ζωής που έχουν ορίσει το ρυθμό του ανθρώπινου είδους τις τελευταίες 25.000 γενιές», τονίζει στο τελευταίο βιβλίο του ο Buettner, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων και την υγιεινή σπιτική διατροφή.

Πολίτες της Σιγκαπούρης «παλεύουν» για να βρουν τι από τα παραπάνω συμβαίνει στην πόλη τους. Μπορεί η ζωή τους να έχει βελτιωθεί σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές, αλλά το ήδη υψηλό κόστος ζωής έχει αυξηθεί περαιτέρω, όπως και τα επίπεδα άγχους και οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες.

Ο Andy Ho , ψυχολόγος και αναπληρωτής καθηγητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Nanyang, υπογράμμισε πως η Σιγκαπούρη είναι μια κοινωνία με γρήγορους ρυθμούς και ιδιαίτερα ανταγωνιστική. «Τα παιδιά και οι νέοι ενήλικες, ακόμη και σε πολύ μικρή ηλικία, μαθαίνουν να ανταγωνίζονται τους άλλους».

Ο Kian Peng Er, ένας 54χρονος φωτογράφος από τη Σιγκαπούρη, είπε ότι σε αντίθεση με τη γενιά των παππούδων τους, αυτός και οι συνομήλικοί του κατανοούν καλύτερα τη σημασία της υγιεινής διατροφής, όμως η ζωή στο νησί είναι «αρκετά αγχωτική». «Το κόστος ζωής είναι υψηλό και η στέγαση ακριβή». «Μπορεί κάποιος να ζει περισσότερο μόνο χάρη στην καλύτερη ιατρική υποστήριξη. Αλλά δεν είναι υγιής και ευτυχισμένος».

Η Lim, νοικοκυρά, είπε ότι βλέπει τη Σιγκαπούρη πολύ μακριά από την περιγραφή του Buettner για ένα υγιές και χαρούμενο μέρος: «Οι άνθρωποι στη Σιγκαπούρη συνήθως στερούνται ύπνου και δεν ασκούνται τόσο συχνά». Επίσης, όπως σημείωσε, το επίπεδο της διατροφής δεν είναι τόσο καλό και τα επίπεδα άγχους καταπονούν τους ανθρώπους. Και οι δύο επισημάνσεις επιβεβαιώνονται από σχετικές εκθέσεις. Συχνά οι πολίτες καταφεύγουν στο τοπικό fast food, λόγω του χαμηλού κόστους, ενώ έρευνα της ασφαλιστικής εταιρείας Cigna, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2022, διαπίστωσε ότι τα επίπεδα άγχους στη Σιγκαπούρη είναι υψηλότερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Η Cigna εξέτασε 1.001 άτομα ηλικίας μεταξύ 18 και 65 ετών που ζουν στη νησιωτική χώρα. Περίπου το 86% ανέφερε ότι αισθάνεται άγχος, ποσοστό υψηλότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο του 82%.

Επίσης, μόλις πέρυσι, το Economist Intelligence Unit ονόμασε τη Σιγκαπούρη και τη Νέα Υόρκη ως τις πιο ακριβές πόλεις του κόσμου, ξεπερνώντας 172 πόλεις, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων οικονομικών κόμβων όπως το Λονδίνο και το Χονγκ Κονγκ. Ο Sugyanto Suryono, εκτελεστικός διευθυντής σε μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που συχνά προσφέρεται εθελοντικά για τη φροντίδα των ηλικιωμένων, είπε ότι οι ηλικιωμένοι του έχουν επανειλημμένα πει ότι ανησυχούν για το κόστος ζωής. «Το κύριο μέλημά τους είναι πάντα τα χρήματα», τόνισε. Τα στοιχεία δείχνουν πως ένα μεγάλο ποσοστό δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα, και οι ειδικοί υπογραμμίζουν πως οι ηλικιωμένοι στη Σιγκαπούρη είναι «ιδιαίτερα ευάλωτοι στο αυξανόμενο κόστος ζωής».

Αρκετοί ειδικόι στον τομέα της υγείας και της δημόσιας πολιτικής με τους οποίους μίλησε το Insider υπογράμμισαν ότι η μεθοδολογία του Buettner για τις «Μπλε Ζώνες» δεν διαθέτει κάποια σαφή μέτρηση στον πυρήνα της. «Ο χαρακτηρισμός “Μπλε Ζώνες” επικεντρώνεται στο προσδόκιμο ζωής και στο προσδόκιμο υγιούς ζωής», τόνισε ο Buettner στο Insider, απαντώντας στην κριτική. «Δεν προορίζεται να συμπεριλάβει άλλες μετρήσεις».  

Ο Buettner είπε ότι η Σιγκαπούρη μπήκε στη λίστα με τις Μπλε Ζώνες με βάση τα δεδομένα για το προσδόκιμο ζωής και την κατάσταση της υγείας των πολιτών, που του δόθηκαν από το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας, ένα ερευνητικό ινστιτούτο με έδρα την Ουάσιγκτον. Πάντως είναι γεγονός πως η Σιγκαπούρη χαρακτηρίστηκε «Μπλε Ζώνη» με μια διαφορετική μέθοδο από αυτή που χρησιμοποιούσε στο παρελθόν στη μελέτη του ο Buettner. Στο παρελθόν. ένας βασικός παράγοντας μιας Μπλε Ζώνης κατά τον ίδιο, περιελάμβανε την παρακολούθηση του τρόπου ζωής των ανθρώπων από τη γέννηση μέχρι το θάνατο σε μια λεπτομερή δημογραφική μελέτη.

Ο Buettner υπογραμμίζει τώρα για τη Σιγκαπούρη πως είναι ένα καλό παράδειγμα για το πώς πρέπει να αξιολογείται μια πόλη, με βάση παράγοντες όπως οι υποδομές, το σύστημα δημόσιων μεταφορών και οι επιλογές φαγητού. Πρόσθεσε ότι οι κάτοικοι της Σιγκαπούρης μπορεί να μην αισθάνονται ότι η Σιγκαπούρη είναι μια «μπλε ζώνη», επειδή τείνουν να μην κάνουν τη σύγκριση με την κατάσταση που επικρατεί στις γειτονικές χώρες.

Σε κάθε περίπτωση, είτε οι κάτοικοι της Σιγκαπούρης πιστεύουν ότι ζουν σε μια «Μπλε Ζώνη» είτε όχι, ο Ian Ang , επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης, εκτιμά πως «κάτι καλό μπορεί να βγει από αυτόν τον χαρακτηρισμό». «Το καλύτερο σενάριο είναι ότι τώρα, έχουμε μια στιγμή να σκεφτούμε πού βρισκόμαστε για την επίτευξη καλύτερης υγείας, να μην επαναπαυόμαστε στις δάφνες μας και να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για να το κάνουμε καλύτερα», τόνισε.

Ο Ruben Ng , επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης, ανέφερε από την πλευρά του πως «η Σιγκαπούρη μπορεί να μοιάζει με μπλε ζώνη από τα 30.000 πόδια». «Όμως η πραγματικότητα είναι πως ορισμένες ζώνες της είναι πιο “μπλε” από άλλες. Αυτό που θα πρέπει να προσδιορίσουμε είναι ποιες ζώνες είναι λιγότερο μπλε και να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας για να τις βελτιώσουμε».