Τι εννοεί η British Vogue όταν γράφει «Is Having a Boyfriend Embarrassing Now?» Ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην British Vogue με τίτλο «Is Having a Boyfriend Embarrassing Now?» εξετάζει μια ενδιαφέρουσα κοινωνική αλλαγή, το γεγονός δηλαδή ότι το να έχει αγόρι δεν είναι πλέον ή τουλάχιστον δεν θεωρείται εντελώς «αυτονόητα» θετικό για τη σύγχρονη γυναίκα.
Το άρθρο ξεκινά με μια διαπίστωση, ότι δηλαδή πολλές γυναίκες χρήστες στα social media αποφεύγουν να μιλήσουν δημοσίως για τις σχέσεις ή να δείξουν τον σύντροφό τους και δεν κάνουν «hard-launch» αποκαλύπτοντας το πρόσωπο του, αλλά αρκούνται στο «soft-launch» όπως μια φωτογραφία με κρυμμένο πρόσωπο ή ένα story όπου φαίνεται μόνο το χέρι του συντρόφου τους.
Η συγγραφέας της Vogue, Daisy Jones, αναρωτιέται: «Ντρεπόμαστε πλέον για το ότι έχουμε αγόρι;» και αναλύει ότι δεν πρόκειται μόνο για ντροπή αλλά για μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο κοινωνικές επιθυμίες: Το να είσαι «σε σχέση» και ταυτόχρονα να μη δείχνεις ότι «όλη σου η ταυτότητα» ετεροκαθορίζεται μέσω του συντρόφου. Επίσης, αναφέρει ότι πολλές γυναίκες πλέον θεωρούν ότι «το να έχω αγόρι» δεν είναι πια σύμβολο επιτυχίας ή κοινωνικού status, όπως ίσχυε κάποτε. Άρα, γιατί να είναι μια γυναίκα σε σχέση; Μόνο και μόνο για τα ψυχικά χαρίσματα ενός άνδρα. Υπάρχουν τέτοιοι άνδρες; Δυστυχώς κατά τα φαινόμενα όχι αρκετοί, γι αυτό και πολλές γυναίκες πλέον είναι single.
Ποιοί είναι οι λόγοι που έχουν οδηγήσει σε αυτή την μεγάλη αλλαγή στις διαπροσωπικές σχέσεις; Αρχικά, έχει αλλάξει η κοινωνική αξία τους. Παλαιότερα, σύμφωνα με τις προσταγές της πατριαρχίας το να έχεις σταθερή σχέση (ιδιαίτερα για γυναίκες) θεωρούνταν ένδειξη «πετυχημένου ενήλικα» συνδεδεμένη με την ιδέα του ότι είσαι «σοβαρή», έχεις σύντροφο, ίσως οικογένεια. Σήμερα όμως αυτό δεν θεωρείται τόσο αυτομάτως θετικό. Πολλές γυναίκες βλέπουν την κοινωνία να δίνει μεγαλύτερη αξία στην αυτονομία και στην ατομική πορεία, καθώς η πατριαρχία έχει αρχίσει να κλυδωνίζεται.
Όπως σημειώνει η Vogue, οι λογαριασμοί social media, μέσα από τους οποίους κάποτε υπήρχε «επίδειξη» του «έχω αγόρι», τώρα προκαλούν συχνά αμηχανία. Για παράδειγμα, άνθρωποι που «λάνσαραν» τον σύντροφό τους είδαν μείωση followers ή ειρωνικά σχόλια. Υπάρχει δηλαδή μια μετατόπιση: το κοινό πλέον ενδέχεται να θεωρεί την προβολή μιας σχέσης ως κάτι «υπερβολικό» ή και «αδιάφορο». Ουσιαστικά η σύγχρονη κοινωνία αναρωτιέται δεν έχεις κάτι άλλο να επιδείξεις, εκτός από το σύντροφό σου; Kαι εύλογα, καθώς είναι προτιμότερο να αυτοπροσδιορίζεσαι από το να ετεροπροσδιορίζεσαι.
Το άρθρο επισημαίνει ότι πολλές γυναίκες αισθάνονται πως το να δηλώσεις «έχω αγόρι» σημαίνει πως έχεις δεσμευτεί σε ένα πλαίσιο που μπορεί να μην σε εκπροσωπεί πλήρως. Και ότι υπάρχει φόβος «αν τα πράγματα χαλάσουν, ( κάτι πολύ πιθανό), θα φαίνεται πως ήμουν χαζή που το έδειξα». Είναι ένας τρόπος να πεις: «Με ενδιαφέρει περισσότερο ο εαυτός μου, όχι η σχέση μου».
Πλέον, παύει σιγά σιγά να υπάρχει το άγχος της αποκατάστασης που συσχετιζόταν με την «κατάλληλη ηλικία γάμου» έχει επέλθει μετάλλαξη: το να είσαι single θεωρείται λιγότερο στίγμα και περισσότερο επιλογή ή στάση. Το άρθρο το περιγράφει ως «μια επιθυμία για single ζωή που δεν είναι παροδική» αλλά μέρος της ταυτότητας. Ναι υπάρχουν γυναίκες που είναι απόλυτα ευτυχισμένες με το να μην παντρευτούν και να μην κάνουν παιδιά και δεν υπάρχει τίποτα κακό με αυτό.
Το «embarrassing» δηλαδή «ταπεινωτικό» ή «ντροπιαστικό» στο πλαίσιο του άρθρου δεν αφορά απλώς τη σχέση καθαυτή, αλλά το πώς αυτή παρουσιάζεται ή αντιμετωπίζεται κοινωνικά. Όταν μια σχέση ανακοινώνεται έντονα στα social media, υπάρχει ο κίνδυνος «αποτυχίας» να γίνει δημόσια και αυτό δημιουργεί φόβο. Το να «έχεις αγόρι» δεν είναι πλέον αυτόματα κατόρθωμα που ανεβάζει την κοινωνική σου αξία , άρα η προβολή του δε συνδέεται αποκλειστικά με θετικούς συνειρμούς. Η σχέση μπορεί να γίνει μέρος της ταυτότητας στο δημόσιο προφίλ, κάτι που πολλοί θεωρούν σήμερα «επικίνδυνο» γιατί μειώνει την ατομικότητα.
Ας είμαστε ειλικρινείς, όλοι έχουμε γελάσει με τα κοινά προφίλ ζευγαριών στα facebook ή έχουμε κάνει αρνητικές σκέψεις για γυναίκες που ποζάρουν με τα νυφικά τους στις φωτογραφίες προφίλ καθώς αναρωτιόμαστε μήπως αυτοί οι άνθρωποι έχουν θεοποιήσει το μαζί επειδή δε μπορούν να σταθούν στο εγώ; Με άλλα λόγια δεν αφορά το ότι η σχέση είναι κακή, αφορά το ότι η σχέση ως «κατάσταση» μπορεί να προκαλεί αμηχανία λόγω των προσδοκιών που δημιουργούνται και συνήθως πέφτουν στο κενό.
Για τις γυναίκες η αλλαγή αυτή σημαίνει ότι η ενίσχυση της αυτοαξίας δεν περνά πλέον μόνο μέσα από το «έχω σύντροφο». Περισσότερες γυναίκες επιλέγουν να μην προβάλλουν σχέσεις ή ακόμη να μην τις ξεκινήσουν επειδή δεν θέλουν να θεωρούνται «somebody’s wife». Για τους άνδρες ενώ οι σχέσεις δεν αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο. δηλαδή δεν θεωρείται το «έχω κοπέλα» ως κάτι ντροπιαστικό, υπάρχει νέα δυναμική ότι δηλαδή η πίεση να αποδείξεις πως η σχέση έχει νόημα, δεν είναι απλώς για να «έχεις». Για την κοινωνία αυτή η τάση δείχνει μια μεταβολή στο πώς αντιλαμβανόμαστε τις σχέσεις, όχι πλέον ως τελικό προϊόν ωρίμανσης, αλλά ως διαδικασία που μπορεί ή δεν μπορεί να λειτουργήσει. Η κοινωνική αξία της σχέσης μετακινείται.
Το άρθρο της British Vogue δεν λέει ότι το να έχεις αγόρι είναι κακό λέει ότι η κοινωνική σημασία του να το «έχεις» έχει αλλάξει. Η προβολή των σχέσεων στα social media, η σύνδεσή τους με την ταυτότητα και η επιβράβευσή τους ως «επίτευγμα ζωής» δεν ισχύει πλέον με τον ίδιο τρόπο. Αντιθέτως το να είσαι ανεξάρτητη, να μην «χρησιμοποιείς» τη σχέση σαν σφραγίδα ή λογότυπο, να αφήνεις χώρο για τον εαυτό σου, όλα αυτά θεωρούνται πλέον πιο μοντέρνα δείγματα ωριμότητας και αντίληψης.
Η σχέση λοιπόν δεν είναι πλέον αντίθετη προς στην ανεξαρτησία, είναι επιλογή σου, αλλά δεν σε ορίζει. Σε τελική ανάλυση δεν είναι «παρωχημένο» να έχεις αγόρι, παρωχημένο είναι να το αντιμετωπίζεις ως το μόνο που σε ολοκληρώνει. Και αυτή η διαφορά είναι που κάνει τη διαφορά.
