Ο κορονοϊός αφήνει πίσω του κάθε μέρα όλο και περισσότερους νεκρούς στην Ευρώπη, ταυτόχρονα όμως δοκιμάζει τα εθνικά συστήματα υγείας που έχουν υποστεί σημαντικές περικοπές την τελευταία 20ετία, αλλά και φέρνει στην επιφάνεια τις εσωτερικές αντιφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δύο διαφορετικές λογικές στην αντιμετώπιση κρίσεων και την οικονομική διαχείριση: Από τη μία η Γερμανία και οι πλούσιες χώρες του Βορρά, από την άλλη ο Νότος και η Γαλλία.

Γράφει η Βίκυ Σαμαρά

Ο κομβικός για την ίδια την ύπαρξη της ΕΕ γαλλογερμανικός άξονας δοκιμάζεται για άλλη μία φορά, ενώ η Ιταλία ένα από τα έξι ιδρυτικά μέλη της ευρωπαϊκής κοινότητας και η χώρα που έχει χτυπηθεί πιο σκληρά από οποιαδήποτε άλλη από την πανδημία του κορονοϊού βράζει από οργή μετά το αδιέξοδο στην τηλεδιάσκεψη κορυφής, καθώς εννέα χώρες (Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία. Πορτογαλία, Ιρλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Σλοβενία) ζήτησαν την έκδοση κορονο-ομολόγου, πλην όμως η Γερμανία και οι “οπαδοί της σταθερότητας” (Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία κα) αρνούνται σθεναρά. Το αποτέλεσμα ήταν ως γνωστόν να πετάξουν οι 27 το μπαλάκι στο Eurogroup, το οποίο καλείται σε δύο εβδομάδες να προτείνει αυξημένα συνολικά ευρωπαϊκά μέτρα. Μέσα στις δύο αυτές εβδομάδες όμως, η επιδημία μπορεί να έχει ήδη λάβει ακόμη πιο τραγικές διαστάσεις…

Ο ιταλικός τύπος έκανε λόγο για μία Ευρώπη νεκρή και άσχημη. Ακόμη και η φιλοευρωπαϊκή Corriere della Serra εκτιμά ότι: “Εάν η Ευρώπη δε συμφωνήσει, το ευρωπαϊκό σχέδιο έχει τελειώσει”. Ο δε πρώην πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Αντόνιο Ταγιάνι, έκανε λόγο για “μαζοχιστικό εγωισμό των υπέρμαχων της λιτότητας”, που είναι μυωπικός και επικίνδυνος για όλη την Ευρώπη. Παρότι η Γερμανία, όπου παρά τις περικοπές της ατζέντα Σρέντερ το δημόσιο σύστημα υγείας ήταν τόσο ισχυρό ώστε να αντέχει ακόμη με αποτέλεσμα να έχει το μικρότερο ποσοστό θνησιμότητας από τον κορονοϊό, ανέλαβε να περιθάλψει σε νοσοκομεία της ασθενείς από Ιταλία και Γαλλία, το γεγονός ότι η Κίνα, αλλά και η Ρωσία έστειλαν υγειονομικό υλικό στην Ιταλία, την ώρα που οι Γερμανοί και οι Γάλλοι σταματούσαν τις εξαγωγές, συνέβαλλε στο αντιευρωπαϊκό και αντιγερμανικό αίσθημα των Ιταλών.

Όπως αναφέρει και το γερμανικό περιοδικό Spiegel αν και η ΕΕ έχει προβεί σε κινήσεις μέχρι πρότινος αδιανόητες (έχει αναστείλει τους κανόνες του χρέους και του ελλείμματος, απελευθέρωσε σε μεγάλο βαθμό κρατικές ενισχύσεις και όρισε δισεκατομμύρια στον προϋπολογισμό για την καταπολέμηση του κορονοϊού), η αίσθηση των πολιτών ιδίως σε Ιταλία και Ισπανία είναι πως “στο Νότο πεθαίνουν και στο Βορρά αποταμιεύουν”.

Το Spiegel επισημαίνει δε ότι ο καυγάς για τα χρήματα μπορεί να ενισχύσει τους εθνικούς εγωισμούς και τις διαχωριστικές γραμμές Βορρά- Νότου, ενώ το τραγικό είναι ότι η ΕΕ θα μπορούσε πολύ εύκολα να αναλάβει ρόλο ηγετικό παγκοσμίως στη διαχείριση της κρίσης, την ώρα που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ και ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον έχουν ήδη αποδειχθεί ανίκανοι να το πράξουν.

Η παρέμβαση Μακρόν

Το Παρίσι πάντως παίζει σαφή ρόλο άξονα απέναντι στη Γερμανία με τις χώρες του Νότου. Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, που είχε άλλωστε και την πρωτοβουλία για την επιστολή των εννέα, επανήλθε πιέζοντας το Βερολίνο, που εναντιώνεται παγίως σε οποιαδήποτε αμοιβαιοποίηση χρεών, για την έκδοση ευρωομολόγων προκειμένου να αντιμετωπιστεί από κοινού η κρίση του κορονοϊού.

“Δεν θα ξεπεράσουμε αυτή την κρίση χωρίς ισχυρή ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, σε υγειονομικό και σε δημοσιονομικό επίπεδο”, τόνισε ο κ.Μακρόν στις εφημερίδες Corriere de la Serra, La Stampa και La Repubblica. Διερωτήθηκε δε ρητορικά: “Είναι τάχα η ΕΕ, η Ευρωζώνη, απλώς ένας νομισματικός θεσμός, ένα σύνολο κανόνων, πολύ χαλαρών, που προβλέπουν ότι κάθε κράτος ενεργεί για λογαριασμό του; Ή θα δράσουμε μαζί, για να χρηματοδοτήσουμε τις δαπάνες μας, να καλύψουμε τις ανάγκες μας σε αυτή την κρίση ζωτικής σημασίας”

Ο κ.Μακρόν επέμεινε είτε στην έκδοση κοινού χρέους, με όποιο όνομα και εάν λάβει αυτή, ή για αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Παρά τις επιφυλάξεις χωρών όπως η Γερμανία δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε αυτή τη μάχη” τόνισε ο Γάλλος Πρόεδρος.

Η παρέμβαση Μητσοτάκη

Παρέμβαση με αιχμές κατά της Γερμανίας έκανε χθες και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, χαρακτηρίζοντας με ανάρτηση του στο facebook την τελευταία σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης «κατώτερη των περιστάσεων». Επισημαίνει ότι «η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με την μεγαλύτερη κρίση από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», καθώς αφορά μια «ανείπωτη ανθρώπινη τραγωδία, όπου ανεπτυγμένες χώρες αναγκάζονται να επιλέγουν ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει», αλλά και την «οικονομική τραγωδία που προκαλεί η παράλυση της οικονομικής δραστηριότητας».

Υπογραμμίζει ότι «η Ευρώπη ενωμένη μπορεί να κάνει πολλά περισσότερα» για να στηρίξει την απασχόληση και τις επιχειρήσεις που πλήττονται αλλά «θα χρειαστεί να δανειστεί περισσότερα, ώστε να ξοδέψει και περισσότερα».

Αναφέρεται στην πρόταση που υπέβαλε, μαζί με άλλους οκτώ ηγέτες της Ε.Ε. για την έκδοση ενός ειδικού ευρωομολόγου υποστηρίζοντας ότι «ο κορονοϊός αποτελεί ένα συμμετρικό σοκ για όλους. Άρα, χρειάζεται μια κοινή απάντηση» και τονίζει: «Εδώ δεν υπάρχουν “καλοί” και “κακοί” ούτε υπεύθυνοι και ανεύθυνοι. Όλοι δεχόμαστε την ίδια απειλή, “βράζουμε στο ίδιο καζάνι”. Το 2020 δεν είναι 2010».

Τονίζει ότι «η Ευρώπη οφείλει να μην βρεθεί πίσω από τις εξελίξεις» γιατί τότε «οι δηλώσεις περί κοινοτικής αλληλεγγύης θα ακούγονται, τότε, χωρίς περιεχόμενο» και «η αδράνειά μας θα προσφέρει έδαφος στους κάθε είδους εχθρούς της ευρωπαϊκής ιδέας». Και καταλήγει: «Είναι η ώρα της αμοιβαίας κατανόησης, της κοινής δράσης και των άμεσων πρωτοβουλιών. Η ώρα της μεγάλης ευθύνης με επίκεντρο τον άνθρωπο. Γιατί οι μεγάλες κρίσεις απαιτούν και γενναίες αποφάσεις. Ας τις πάρουμε!».