«Δεν καταστρέφουμε αρχαιότητες, τις εντάσσουμε μέσα σε κοινωφελείς σύγχρονες υποδομές» τόνισε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη απαντώντας σχετικά με το ιστορικό μνημείο του λόφου Παπούρα σε δύο Επίκαιρες Ερωτήσεις των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ Χάρη Μαμουλάκη και του ΚΚΕ Μανώλη Συντυχάκη.

Η υπουργός, υπογράμμισε ότι «δεν θα διαλυθούν αρχαιότητες, ούτε θα αποσπαστούν. Απόσπαση δεν υπήρξε ποτέ και δεν υπάρχει στον ορίζοντα» Ξεκαθάρισε πως με όσα αποφασίστηκαν «προστατεύεται απολύτως το μνημείο με τη λογική της ολοκληρωμένης προστασίας μέσα από μια εργώδη προσπάθεια που έγινε από το Υπουργείο Πολιτισμού, τις υπηρεσίες της Πολιτικής Αεροπορίας και από το Υπουργείο Υποδομών».

Σχετικά με το εάν η τοποθέτηση του ραντάρ στον λόφο για τις ανάγκες του αεροδρομίου του Καστελίου θα εμποδίσει την επισκεψιμότητα στο μνημείο, η κυρία Μενδώνη ανέφερε ότι «οι ειδικοί επιστήμονες της ΥΠΑ, έχουν κάνει ειδική μελέτη όπου αναφέρουν ότι το μνημείο μπορεί να είναι επισκέψιμο».

Η υπουργός, πρόσθεσε πως «ζητήθηκαν και διερευνήθηκαν πολλές εναλλακτικές λύσεις για την τοποθέτηση των ραδιοβοηθημάτων. Εξετάστηκαν διακόσιες εναλλακτικές θέσεις από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και από διεθνή αναγνωρισμένο μελετητή. Η συγγενέστερη θέση, του λόφου 26 άφηνε κενό επιτήρησης των αεροσκαφών είκοσι τεσσάρων δευτερολέπτων.

Η υπουργός αναφέρθηκε στη θετική γνωμοδότησή του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβούλιου, σημειώνοντας ότι τα μέλη του ΚΑΣ είναι δεκαεπτά εξέχοντες επιστήμονες, μέλη των πανεπιστημιακών μας ιδρυμάτων και της Ακαδημίας Αθηνών και είναι αφελές τουλάχιστον να πιστεύει κανείς ότι οι προσωπικότητες αυτές σύρονται άκριτα πίσω από την κυβερνητική βούληση. Το ΚΑΣ, είπε, γνωμοδότησε υπέρ της έγκρισης της προμελέτης που τους έγινε και τους παρουσιάστηκε με 14 θετικές ψήφους έναντι μιας αρνητικής θέτοντας έντεκα όρους για τη σύνταξη εξειδικευμένων μελετών για την προστασία του μνημείου, για τη λειτουργία του ως επισκέψιμου χώρου. Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο εκφέρει εμπεριστατωμένη επιστημονική γνώμη, λειτουργώντας πάντοτε στο πλαίσιο των διατάξεων της ισχύουσας νομοθεσίας, με γνώμονα την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και είναι ακριβώς περιβεβλημένο με ισχυρές θεσμικές εγγυήσεις αυτονομίας και ανεξαρτησίας. Το Υπουργείο Πολιτισμού, οι υπηρεσίες του, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, δυνάμει των διατάξεων του 4858, όφειλε να λάβει υπόψη του την ανάγκη της ολοκληρωμένης προστασίας του μνημείου, συγχρόνως με την ασφάλεια των πτήσεων και την προστασία κατά τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα αεροναυτιλίας επισκεπτών και εργαζομένων. Το ΚΑΣ κατέληξε και γνωμοδότησε λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά τα δεδομένα. Χωρίς καμία έκπτωση και όλα είναι εφικτά με τη μεταφορά των ραδιοβοηθημάτων σε άλλο σημείο του λόφου, μια μεταφορά με την οποία θα αναδειχθεί το μνημείο. Η κυρία Μενδώνη μεταξύ άλλων επισήμανε ότι οι νέες μελέτες που απαιτήθηκαν « δεν χρηματοδοτήθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού καθώς ο αρχαιολογικός νόμος προβλέπει πως οι μελέτες των έργων αυτών χρηματοδοτούνται όχι από το Υπουργείο Πολιτισμού αλλά βαραίνουν τους αναδόχους και τους κυρίους του έργου.

Στις αναφορές ότι η Εφορία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου διαφωνεί, η κυρία Μενδώνη ανέφερε ότι εάν ο νομοθέτης ήθελε να ακούγεται μόνο η άποψη της οποιαδήποτε τοπικής Εφορίας Αρχαιοτήτων, δεν θα είχε ούτε τους εισηγητές, που είναι οι αρμόδιες διευθύνσεις, ούτε το ΚΑΣ. Η εισήγηση έγινε από τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων. Εάν δεν υπήρχε εισήγηση ο Νομικός Σύμβουλος του Κράτους που είναι παρών στο ΚΑΣ δεν θα επέτρεπε να προχωρήσει το θέμα. Η δε Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου μετείχε σε όλες τις συσκέψεις οι οποίες έγιναν με το Υπουργείο Υποδομών, με την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, με τους ιδιώτες αναδόχους του έργου. Μετείχε πάντοτε! Επομένως, είχε πλήρη εικόνα και είχε στη διάθεσή της προφανώς το σύνολο των μελετών για να μπορέσει να συντάξει το δεκασέλιδο υπόμνημα το οποίο κατέθεσε.

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χάρης Μαμουλάκης από τη δική του πλευρά υπογράμμισε πως εδώ κατά την άποψή μας από πολιτικής απόψεως συντελείται ένα έγκλημα καθώς δεν μιλάμε για μια φρυκτωρία αλλά για κάτι πολύ πιο σημαντικό που έχει συγκλονίσει την παγκόσμια κοινότητα των αρχαιολόγων. Η γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, είπε, εκθέτει ανεπανόρθωτα την Κυβέρνηση. Τέτοιες αποφάσεις το ΚΑΣ δεν θα έπαιρνε ποτέ επί ΣΥΡΙΖΑ. Ο βουλευτής υποστήριξε ότι υπάρχουν ακόμα και τώρα εναλλακτικές για να προστατευτεί το μνημείο. Χαρακτήρισε επίπλαστη την τεκμηρίωση ότι με τις διαφοροποιήσεις και τα έργα που θα υπάρξουν θα διατηρηθεί ακέραιο το μνημείο, διότι αυτή η ογκοπλασία, το ύψος των ραντάρ, ο όγκος που κατέχουν, η ταπείνωση του λόφου περιμετρικά θα αλλοιώσει δραματικά το μνημείο.

Ο βουλευτής του ΚΚΕ Μανώλης Συνταχάκης ανέφερε πως «είναι φανερό ότι θα καταδικάσει το μνημείο σε αφάνεια και ερήμωση, ενδεχομένως και σε μερική καταστροφή, αντί της ανάδειξης και της επισκεψιμότητάς του στον βωμό των συμφερόντων και των κερδών των μονοπωλιακών ομίλων. Συνιστά εμπαιγμό του λαού και προσπάθεια καλλιέργειας εφησυχασμού το γεγονός ότι το Υπουργείο Πολιτισμού με δελτίο τύπου τον Ιούνιο του 2024 δήλωνε ότι υπήρχε απαίτηση για αναζήτηση άλλης κατάλληλης θέσης για την τοποθέτηση του ραντάρ και την εκπόνηση νέας μελέτης για τη θέση του. Μια θέση που στην πορεία την αναιρέσατε. Αμφισβήτησε τα περί διασφάλισης της επισκεψιμότητας του Μνημείου που υποστηρίζει το Υπουργείο λέγοντας πως η κυκλοφορία ανθρώπων περιμετρικά τέτοιων συστημάτων απαγορεύεται γενικά σε μια ορισμένη ακτίνα. Υποστήριξε ότι τα μέλη του ΚΑΣ διορίζονται από την κυβέρνηση άρα δεν είναι ένα ανεξάρτητο όργανο. Ανέφερε ότι δεν υποβλήθηκε καμία κανονική μελέτη αλλά μία σύντομη τεχνική έκθεση που βαφτίζεται ως προμελέτη, Αυτό που εμφανίστηκε στο ΚΑΣ είπε ο βουλευτής ήταν αυτό που συνέταξε το αγγλικό μελετητικό γραφείο αρχιτεκτονικής τοπίου Greenways με τίτλο «Προκαταρκτική σε επίπεδο προμελέτης/Φάση Α – Σχεδιασμός περιβάλλοντος χώρου λόφου Παπούρα» και χρηματοδοτήθηκε από την ΤΕΡΝΑ και όχι από το Υπουργείο. Ανέφερε ότι με την επιλογή αυτή διαφωνούν το Δημοτικό Συμβούλιο Μινώα Πεδιάδας που έχει προσφύγει δικαστικά, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ανατολικής Κρήτης, οι ξεναγοί της Κρήτης και της Σαντορίνης, ο σύλλογος των μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου, η Επιτροπή Πολιτών για την Προστασία του λόφου της Παπούρας, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πεδιαδιτών Αθήνας και σύσσωμη η τοπική κοινωνία της περιοχής.

Πηγή: ΑΠΕ