Μια από τις μεγαλύτερες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί ποτέ πάνω στη σχέση ιών και εγκεφάλου, μελετώντας μισό εκατομμύριο ιατρικά αρχεία, αποκαλύπτει δεκάδες εκπληκτικές συνδέσεις ανάμεσα σε συνηθισμένες ιογενείς λοιμώξεις και νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Λοιμώξεις που θεωρούσαμε «παροδικές» – όπως η γρίπη, η πνευμονία ή ακόμη και ο έρπητας ζωστήρας – φαίνεται τελικά να συμβάλλουν μακροπρόθεσμα σε ασθένειες όπως η άνοια, το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον.
Τι έδειξε η έρευνα
Η μελέτη, που εξέτασε περίπου 500.000 ιατρικά αρχεία και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Neuron, έδειξε ότι οι σοβαρές ιογενείς λοιμώξεις, όπως η εγκεφαλίτιδα και η πνευμονία, αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως η νόσος Πάρκινσον και η νόσος Αλτσχάιμερ.
Οι ερευνητές εντόπισαν συνολικά 22 συνδέσεις ανάμεσα σε ιογενείς λοιμώξεις και νευροεκφυλιστικές παθήσεις.
Άτομα που είχαν νοσηλευθεί με ιογενή εγκεφαλίτιδα, είχαν 31 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ. Από κάθε 406 περιπτώσεις ιογενούς εγκεφαλίτιδας, οι 24 εξελίχθηκαν σε Αλτσχάιμερ – δηλαδή περίπου 6%.
Όσοι είχαν νοσηλευθεί με πνευμονία έπειτα από γρίπη, φάνηκε επίσης να είναι πιο ευάλωτοι στη νόσο Αλτσχάιμερ, την άνοια, τη νόσο Πάρκινσον και την πλάγια μυατροφική σκλήρυνση (ALS).
Οι εντερικές λοιμώξεις και η μηνιγγίτιδα (συχνά και οι δύο προκαλούνται από ιούς), καθώς και ο ιός της ανεμευλογιάς (varicella-zoster), που προκαλεί τον έρπητα ζωστήρα, συνδέθηκε επίσης με την ανάπτυξη αρκετών νευροεκφυλιστικών ασθενειών.
Η επίδραση των ιογενών λοιμώξεων στον εγκέφαλο φάνηκε να παραμένει έως και 15 χρόνια σε ορισμένες περιπτώσεις. Περίπου 80% των ιών που σχετίστηκαν με εγκεφαλικές παθήσεις είναι «νευροτρόποι», δηλαδή έχουν την ικανότητα να διαπερνούν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, τη μεμβράνη που προστατεύει τον εγκέφαλο, ελέγχοντας την κίνηση ουσιών μεταξύ του αίματος και του εγκεφαλικού ιστού.
Η σημασία του εμβολιασμού
Το θετικό, όπως σημειώνουν οι ερευνητές, είναι ότι «υπάρχουν ήδη διαθέσιμα εμβόλια για ορισμένους από αυτούς τους ιούς, όπως της γρίπης, του έρπητα ζωστήρα (varicella-zoster) και της πνευμονίας».
«Αν και τα εμβόλια δεν προλαμβάνουν όλα τα περιστατικά ασθένειας, είναι γνωστό ότι μειώνουν δραματικά τα ποσοστά νοσηλείας. Τα δεδομένα αυτά υποδεικνύουν ότι ο εμβολιασμός μπορεί να συμβάλλει και στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης νευροεκφυλιστικών ασθενειών», επισημαίνουν σύμφωνα με το Science Alert.
Ένα ακόμα κομμάτι του παζλ
Αρχικά, οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Michael Nalls, νευρογενετιστή στο National Institute on Aging των ΗΠΑ, ανέλυσαν τα ιατρικά αρχεία περίπου 35.000 Φινλανδών με έξι διαφορετικούς τύπους νευροεκφυλιστικών ασθενειών και τα συνέκριναν με μια ομάδα 310.000 ατόμων χωρίς εγκεφαλικές παθήσεις.
Αυτή η ανάλυση αποκάλυψε 45 συνδέσεις ανάμεσα σε έκθεση σε ιούς και νευροεκφυλιστικές νόσους, οι οποίες περιορίστηκαν σε 22 επιβεβαιωμένες συνδέσεις μετά από επανεξέταση 100.000 ιατρικών φακέλων από τη UK Biobank.
Αν και η εν λόγω αναδρομική παρατηρητική μελέτη δεν μπορεί να αποδείξει αιτιώδη σχέση, προσθέτει ακόμη ένα σημαντικό κομμάτι στις ενδείξεις ότι οι ιοί παίζουν ρόλο στη νόσο Πάρκινσον και τη νόσο Αλτσχάιμερ.
«Οι νευροεκφυλιστικές διαταραχές αποτελούν ένα σύνολο ασθενειών για τις οποίες υπάρχουν ελάχιστες αποτελεσματικές θεραπείες και πολλοί παράγοντες κινδύνου», δήλωσε ο Andrew Singleton, νευρογενετιστής, ερευνητής της νόσου Αλτσχάιμερ και διευθυντής του Center for Alzheimer’s and Related Dementias, επίσης συγγραφέας της έρευνας.
«Τα αποτελέσματά μας υποστηρίζουν την άποψη ότι οι ιογενείς λοιμώξεις και η συναφής φλεγμονή του νευρικού συστήματος ενδέχεται να αποτελούν κοινούς – και ενδεχομένως αποτρέψιμους – παράγοντες κινδύνου για αυτού του είδους τις παθήσεις».
