Με πολυετές χρονοδιάγραμμα και διαδοχικές παρεμβάσεις σε θεσμικό, οργανωτικό και επιχειρησιακό επίπεδο επιχειρεί το υπουργείο Εργασίας να αυξήσει την κάλυψη των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Το πενταετές σχέδιο δράσης, που εκτείνεται από το 2026 έως το 2030, αποτυπώνεται σε υπουργική απόφαση την οποία υπέγραψε η Νίκη Κεραμέως, έπειτα από νέο κύκλο διαβουλεύσεων με τους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους.
Η κυβερνητική παρέμβαση έρχεται ως συνέχεια της Κοινωνικής Συμφωνίας που υπεγράφη στα τέλη Νοεμβρίου, με τη συμμετοχή, για πρώτη φορά, όλων των εθνικών κοινωνικών εταίρων και του υπουργείου Εργασίας. Στόχος του σχεδίου είναι να αντιμετωπιστεί η περιορισμένη κάλυψη των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις, μέσα από αλλαγές τόσο στο ρυθμιστικό πλαίσιο όσο και στον τρόπο παρακολούθησης και εφαρμογής τους. Το πρώτο βήμα τοποθετείται χρονικά στο πρώτο τρίμηνο του 2026 και αφορά τη νομοθέτηση της Κοινωνικής Συμφωνίας.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία επιδιώκεται η διευκόλυνση της επέκτασης των συλλογικών συμβάσεων σε περισσότερους εργαζόμενους, καθώς και η πλήρης προστασία τους μετά τη λήξη των συμβάσεων, με επαναφορά της πλήρους μετενέργειας. Παράλληλα, προβλέπεται επιτάχυνση των διαδικασιών επίλυσης διαφορών μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, με αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας του ΟΜΕΔ, ώστε οι συλλογικές διαπραγματεύσεις να μην παραμένουν σε εκκρεμότητα για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Σε δεύτερη φάση, από το δεύτερο τρίμηνο του 2026 έως και το δεύτερο τρίμηνο του 2027, το υπουργείο προχωρά στη συγκρότηση μόνιμης τριμερούς Ομάδας Εργασίας.
Στην ομάδα θα συμμετέχουν εκπρόσωποι του υπουργείου και των εθνικών κοινωνικών εταίρων, με αποστολή την παρακολούθηση της εφαρμογής του σχεδίου και την αξιολόγηση της πορείας των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Η ομάδα θα συνεδριάζει σε τακτική βάση και θα λειτουργεί ως μηχανισμός έγκαιρης καταγραφής προβλημάτων και αποκλίσεων από τους στόχους.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην ψηφιοποίηση και τη συστηματική συλλογή στοιχείων. Από το 2026 προβλέπεται η ηλεκτρονική κατάθεση όλων των συλλογικών συμβάσεων, η δημιουργία Ψηφιακού Μητρώου Συλλογικών Ρυθμίσεων και η καταγραφή δεδομένων για το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων. Με τον τρόπο αυτό, το υπουργείο επιδιώκει να αποκτήσει αξιόπιστη και επικαιροποιημένη εικόνα της αγοράς εργασίας, στοιχείο που έως σήμερα απουσίαζε και δυσχέραινε τον σχεδιασμό πολιτικών.
Παράλληλα, από το 2026 έως το 2030, προβλέπεται η εκπόνηση μελετών και ερευνών για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, καθώς και η διοργάνωση συνεδρίων και εκπαιδευτικών δράσεων με τη συμμετοχή και διεθνών οργανισμών. Στόχος των δράσεων αυτών είναι η ενίσχυση της γνώσης και της εξοικείωσης εργοδοτών και εργαζομένων με το πλαίσιο των συλλογικών συμβάσεων, αλλά και η καλλιέργεια συνθηκών που ευνοούν τη σύναψή τους.
Το τελευταίο στάδιο του σχεδίου, που εκτείνεται από το 2028 έως το 2030, αφορά την παρακολούθηση της εφαρμογής και την εντατικοποίηση των ελέγχων. Η Επιθεώρηση Εργασίας θα προχωρά σε στοχευμένους ελέγχους εφαρμογής των όρων των συλλογικών συμβάσεων, βάσει επιχειρησιακού σχεδίου που θα καταρτίζεται σε συνεργασία με το υπουργείο και την τριμερή Ομάδα Εργασίας. Τα αποτελέσματα θα αποτυπώνονται σε ετήσιες εκθέσεις παρακολούθησης και αξιολόγησης, οι οποίες θα χρησιμοποιούνται για την αναπροσαρμογή των πολιτικών. Σύμφωνα με το υπουργείο, ο συνδυασμός θεσμικών παρεμβάσεων, συστηματικής παρακολούθησης και ελέγχων αποσκοπεί στο να μετατραπεί ο στόχος της αύξησης των συλλογικών συμβάσεων από διακηρυκτική πρόθεση σε μετρήσιμο αποτέλεσμα στην αγορά εργασίας.
