Έχουν περάσει 25 χρόνια από τότε που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στους κινηματογράφους, η «Μαλένα» με τη Μόνικα Μπελούτσι και η ταινία εξακολουθεί να διχάζει το κοινό. Αλλά και να αποτελεί την απόλυτη φαντασίωση των έφηβων αγοριών, με πρωταγωνίστρια την απόλυτη γυναίκα, την 36χρονη τότε Μπελούτσι.
Εξάλλου, όλη την ταινία διαπερνά μια ερωτική ατμόσφαιρα, θέλοντας να αποτελέσει έναν ύμνο στον έρωτα. Ωστόσο, από την αρχή οι αντιδράσεις ήταν έντονες, κυρίως για τις ερωτικές σκηνές της Μόνικα Μπελούτσι με τον 15χρονο τότε Τζουζέπε Σουλφάρο, ο οποίος στη «Μαλένα» υποδυόταν ένα 12χρονο αγόρι. Οι σκηνές αυτές θεωρήθηκαν απίστευτα προκλητικές, με αποτέλεσμα η ταινία του Τζουζέπε Τορνατόρε να λογοκριθεί σε πολλές χώρες στον κόσμο. Μάλιστα, στο Ηνωμένο Βασίλειο σχεδόν την «πετσόκοψαν, αφού από τα 105 λεπτά κανονικής διάρκειας, κράτησαν τα 88, ενώ στις ΗΠΑ άφησαν και 4 λεπτά περισσότερα, με τη λογοκριμένη συνολική διάρκεια να φτάνει στα 92 λεπτά.
Και τώρα, 25 χρόνια μετά, η θρυλική «Μαλένα» επέστρεψε στους κινηματογράφους στην αυθεντική της μορφή: σαγηνευτική, νοσταλγική και βαθιά συγκινητική, χωρίς περικοπές, με επιπλέον 16 λεπτά. Το πλήρες κινηματογραφικό έργο όπως το επιθυμούσε ο Τζουζέπε Τορνατόρε και όχι η λογοκριμένη ποπ εκδοχή, αποκαθιστώντας έτσι την καλλιτεχνική ακεραιότητα του δημιουργού της.
Η υπόθεση
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σε μια μικρή πόλη της Σικελίας, η μυστηριώδης χήρα Malena γίνεται το αντικείμενο πόθου και φθόνου. Μέσα από τα μάτια του νεαρού Renato, η ταινία εξερευνά την αντικειμενοποίηση, τη μοναξιά, τη ζήλια και την αναζήτηση της ταυτότητας.
Τι πρέπει να ξέρεις…
Για την ταινία
Σικελία, 1941. Ο μικρός Ρενάτο ανακαλύπτει τον κόσμο – και τον έρωτα – μέσα από τη μορφή της Μαλένα, μιας νέας γυναίκας της πόλης που γίνεται το επίκεντρο του πόθου, της φθοράς και της σκληρότητας της κοινωνίας.
Η κοινωνική υποκρισία, η γυναικεία καταπίεση, ο μισογυνισμός και η απώλεια της αθωότητας ξεδιπλώνονται με φόντο τη φασιστική Ιταλία. Η Μαλένα δεν είναι απλώς ένα αισθησιακό δράμα – είναι ένα ποίημα για τη μνήμη, τη σεξουαλική αφύπνιση και την ενοχή. Η εικονοπλασία του Τορνατόρε, σε συνεργασία με τη μουσική του Ένιο Μορικόνε και την εκθαμβωτική ερμηνεία της Μόνικα Μπελούτσι, συνθέτουν ένα κινηματογραφικό αριστούργημα για την προβολή, τη μοναξιά και την ωριμότητα.
Κριτική αναγνωρισιμότητα & θεματική βάθους: αντικειμενοποίηση, κοινωνική απομόνωση και ψυχολογική ωρίμανση
Η Μαλένα (2000) του Τζουζέπε Τορνατόρε -γνωστού παγκοσμίως από το Σινεμά ο Παράδεισος- αποτελεί ένα από τα πιο καλαίσθητα και πολυεπίπεδα έργα του σύγχρονου ιταλικού σινεμά. Η uncut εκδοχή (108 λεπτών) αποκαθιστά την αρχική καλλιτεχνική πρόθεση του δημιουργού, αναδεικνύοντας την ταινία ως ένα ώριμο, ποιητικό και ταυτόχρονα πολιτικά αιχμηρό έργο.
Είναι πολυεπίπεδη, οπτικά μαγευτική και πολιτικά αιχμηρή. Είναι ένα έργο που ανατέμνει τη φύση της μνήμης, της επιθυμίας και της συλλογικής βαρβαρότητας με όρους κινηματογραφικής ποίησης. Το αριστουργηματικό μοντάζ, η μουσική που κόβει την ανάσα, και η δύναμη της εικόνας κάνουν την Μαλένα μια από τις μεγάλες ταινίες του ευρωπαϊκού σινεμά των τελευταίων δεκαετιών.
Και λίγες επιπλέον πληροφορίες…
Η αρχική διανομή της ταινίας, εκτός Ιταλίας, περιέκοψε σκηνές-κλειδιά που αφορούσαν την ψυχική κατάρρευση της Μαλένα και την κλιμάκωση της κοινωνικής της περιθωριοποίησης.
Η φωτογραφία του Lajos Koltai αποτυπώνει με εκθαμβωτική ευαισθησία την ηλιόλουστη, αλλά κοινωνικά ζοφερή Σικελία της δεκαετίας του ’40. Η κινηματογράφηση είναι βαθιά λυρική και συγχρόνως υπαινικτική: το κάδρο λειτουργεί όχι μόνο ως παράθυρο στον κόσμο του νεαρού αφηγητή, αλλά και ως καθρέφτης της κοινωνικής υποκρισίας.
Η μουσική του Ένιο Μορικόνε είναι μία από τις πιο αριστουργηματικές του καριέρας του.
Η ταινία εκτυλίσσεται μέσα από το βλέμμα ενός 12χρονου αγοριού που ερωτεύεται μια αινιγματική γυναίκα. Δεν είναι μια απλή ιστορία ενηλικίωσης. Μέσα από τα μάτια του Ρενάτο, η Μαλένα μετατρέπεται σε μελέτη της κατασκευασμένης επιθυμίας και της κοινωνικής κακοποίησης.
Η ηρωίδα, αν και σιωπηλή, είναι το πιο εύγλωττο πρόσωπο της ταινίας. Γίνεται αντικείμενο του αντρικού βλέμματος, της ζήλιας των γυναικών και του φόβου της κοινωνίας απέναντι στη θηλυκή ανεξαρτησία. Το γεγονός ότι δεν της δίνεται φωνή, είναι μια ηχηρή σκηνοθετική επιλογή – η σιωπή της είναι «κατηγορώ».
Η Μόνικα Μπελούτσι όταν ανέλαβε τον πρωταγωνιστικό ρόλο, ήταν γνωστή κυρίως ως μοντέλο. Η ταινία εκτόξευσε τις μετοχές της και την καθιέρωσε στον παγκόσμιο κινηματογράφο.
Ο Τζουζέπε Σουλφάρο ήταν 15 χρόνων στηνη ταινία, αν και υποδύεται ένα 12χρονο αγόρι. Σε συνέντευξή του είχε παραδεχτεί ότι μέχρι τότε δεν είχε δει ποτέ γυναίκα γυμνή και η Μόνικα Μπελούτσι ήταν η πρώτη του.
Η ταινία περιέχει σκηνές με έντονο συμβολισμό, όπως η «σταύρωση» και η «ανάσταση» της Μαλένα.
Η Μόνικα Μπελούτσι παραδέχτηκε πρόσφατα για τη Μαλένα πως «βγήκα από εκείνη την ταινία διαφορετική από ό,τι είχα μπει».
Ο Τορνατόρε με τη Μπελούτσι είχαν συνεργαστεί σε μία διαφήμιση, όταν εκείνη δούλευε ως μοντέλο. Τότε της είχε αποκαλύψει ότι είχε στο μυαλό του την ιστορία της Μαλένα και πως αν τελικά θα έκανε την ταινία, εκείνη θα ήταν η πρωταγωνίστρια. Όπως κι έγινε. Τρία χρόνια μετά της τηλεφώνησε και της είπε: «Έι, μήπως θυμάσαι αυτό το πρότζεκτ; Τη Μαλένα; Θέλω να το κάνω!».
Σκηνοθεσία: Giuseppe Tornatore
Σενάριο: Giuseppe Tornatore
Φωτογραφία: Lajos Koltai (υποψήφιος Όσκαρ)
Μουσική: Ennio Morricone (υποψήφιος Όσκαρ)
Ηθοποιοί: Monica Bellucci, Giuseppe Sulfaro
Uncut Ιταλική έκδοση: 108 λεπτά
Η ταινία κυκλοφορεί αποκλειστικά στο ATHENEE art cinema
